Odszkodowanie dla rodzica pobierającego świadczenie pielęgnacyjne

Jestem mamą niepełnosprawnego chłopca, otrzymuję świadczenie i zasiłek pielęgnacyjny. Na spacerze z synem miałam wypadek, przewróciłam się i złamałam rękę. Miałam operację. Czy należy mi się odszkodowanie z ZUS-u?

Szanowna Pani,

Odszkodowania z ZUS Pani nie otrzyma w związku z przedstawioną sytuacją. Jak rozumiem, w pytaniu chodziło Pani o świadczenie z ubezpieczenia wypadkowego.

Napisała Pani, że otrzymuje Pani świadczenie pielęgnacyjne. Osoby, które pobierają świadczenie pielęgnacyjne, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu. Natomiast obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające właśnie ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym.

Wyjątki przewidują jednak przepisy. Zgodnie więc z art. 12 ust 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, nie podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu bezrobotni pobierający zasiłek dla bezrobotnych lub świadczenie integracyjne, posłowie do Parlamentu Europejskiego, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 30 lipca 2004 r. o uposażeniu posłów do Parlamentu Europejskiego wybranych w Rzeczypospolitej Polskiej, oraz osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 11, 19-22, art. 6a i art. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, tak naprawdę nie wykluczają więc osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne (art. 6 ust. 2a ustawy) z kręgu osób do objęcia ubezpieczeniem wypadkowym. Jednakże przepisy tej ustawy odwołują się w zakresie ubezpieczenia społecznego do ustawy o pomocy społecznej. Ta zaś nie reguluje kwestii ubezpieczenia wypadkowego, tylko emerytalnego i rentowego. Z uwagi na powyższe osoba pobierająca świadczenie pielęgnacyjne ostatecznie „wypada” z kręgu osób objętych obowiązkowym ubezpieczeniem wypadkowym.  

Być może warto poruszyć ten temat. Może znajdzie Pani prawnika zainteresowanego tym tematem (np. w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej). W literaturze wskazuje się bowiem, że zasadniczym celem świadczenia pielęgnacyjnego jest kompensacja strat materialnych. Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje bowiem wskutek rezygnacji z zatrudnienia (porzucenia zamiaru podjęcia zatrudnienia lub rozwiązania dotychczasowego stosunku zatrudnienia). Brak perspektyw na zatrudnienie w związku z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem w prosty sposób pozbawia osobę ekspektatywy wynagrodzenia za pracę. Niedobory te częściowo są kompensowane w formie świadczenia pielęgnacyjnego określonego w art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych (tak za: Świadczenia rodzinne. Komentarz, red. dr hab. Wojciech Maciejko, Aneta Brzeźna, dr Małgorzata Gajda-Durlik, dr Aneta Korcz-Maciejko, 2019, Legalis). Świadczenie pielęgnacyjne jest to więc swego rodzaju odpowiednik wynagrodzenia za pracę.

Z poważaniem,

dr Michał Urban, radca prawny