Dobowy czas pracy osoby z niepełnosprawnością

Czy pracownik z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności pracujący w firmie w systemie zrównoważonego czasu pracy, może mieć ustalany grafik tak, że jednego dnia pracuje w godzinach od 15 do 22, a następnego dnia na 9:30 do 16:30?

Szanowna Pani,

Czas pracy osób niepełnosprawnych regulują przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 z późn. zm.). Czas pracy osoby posiadającej orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma stały wymiar i wynosi 7 godzin dziennie oraz 35 godzin tygodniowo. Ponieważ w art. 15 ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie używa się określenia przeciętny, czas pracy osoby niepełnosprawnej jest sztywny. Oznacza to, że w przeciwieństwie do Kodeksu pracy, w stosunku do czasu pracy osób posiadających stopień niepełnosprawności nie stosuje się określenia przeciętnie na tydzień w przyjętym okresie rozliczeniowym. Ponadto osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej (Uwaga! Pora nocna to czas między 21.00 a 7.00) i w godzinach nadliczbowych. Tak stanowi art. 15 ust. 1-3 ustawy o rehabilitacji.

Powyższe regulacje czasu pracy osób niepełnosprawnych nie mają zastosowania w dwóch przypadkach:

1. Do osób zatrudnionych przy pilnowaniu (tj. wykonujących czynności bezpośrednio związane z pilnowaniem lub monitorowaniem mienia) oraz
2. Gdy na wniosek osoby zatrudnionej lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników, lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą, wyrazi na to zgodę.

Jeżeli zatem pracownik niepełnosprawny posiada określoną powyżej zgodę lekarza na niestosowanie wobec niego szczególnych regulacji dotyczących czasu pracy osób niepełnosprawnych, pracodawca może polecać mu pracę według kodeksowych norm czasu pracy, w tym również w ramach równoważnego systemu czasu pracy. W takim przypadku pracodawca powinien tak zaplanować pracę, aby w okresie rozliczeniowym pracownik wypracował tyle godzin, ile powinien. Może pracować np.: 7 dni ciągiem, ale musi być to zrekompensowane czasem wolnym w inne dni.

Podkreślam, normy czasu pracy pracowników niepełnosprawnych w stopniu znacznym lub umiarkowanym są sztywne, co zasadniczo wyklucza obejmowanie ich równoważnym systemem czasu pracy. System taki można wprowadzić dla tych pracowników, jeśli są zatrudnieni przy pilnowaniu mieniu, albo sami o to wystąpią, a lekarz wyrazi zgodę. O ile nie pracuje Pani przy pilnowaniu mienia, powinna Pani zastanowić się czy wyraziła Pani zgodę, i czy zgodę wyraził także lekarz, na niestosowanie przepisów ustawy o rehabilitacji. Wówczas sytuacja się wyjaśni.  

Z poważaniem,

Anita Siemaszko, prawnik