Świadczenie pielęgnacyjne a emerytura EWK
Dorosły już syn ma orzeczenie o stopniu umiarkowanym /01-U i 10-N/ i II gr z ZUS /inwalidztwo od dzieciństwa/, ale bez niezdolności do samodzielnej egzystencji. W roku 1990 w zw. z koniecznością opieki nad dzieckiem musiałam zrezygnować z pracy i przyznano mi emeryturę EWK, którą pobieram do dzisiaj, dalej opiekując się synem. Syn nie jest ubezwłasnowolniony, ale wymaga wsparcia w samodzielnej egzystencji. Czy mogę ubiegać się o wyrównanie emerytury EWK do wysokości świadczenia pielęgnacyjnego?
Szanowna Pani,
wśród przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych jest art.17 ust. 5 pkt 1 lit. a, który mówi, że świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury. To główna przeszkoda w uzyskaniu świadczenia pielęgnacyjnego i powód do jego odmowy przez uprawnione organy. Obecnie jednak pojawiły się dwie linie orzecznicze NSA (Naczelnego Sądu Administracyjnego), które opierają się na tym samym założeniu, że opiekun będący emerytem z niższą emeryturą niż świadczenie pielęgnacyjne, jak i opiekun nie będący emerytem, powinni być traktowani tak samo pod względem wysokości uzyskiwanych świadczeń.
Pierwsza linia orzecznicza (wyrok NSA z dnia 18 czerwca 2020 r., sygn. akt: I OSK 254/20) wskazuje, że warunkiem do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego jest dokonanie przez osobę uprawnioną wyboru jednego ze świadczeń – świadczenie pielęgnacyjne czy świadczenie emerytalne. Jeśli ta osoba złoży do organu rentowego wniosek o zawieszenie prawa do świadczenia emerytalnego, to skutkować to będzie wstrzymaniem jego wypłaty i ostatecznie spowoduje to odpadnięcie negatywnej przesłanki z art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a.
Druga linia orzecznicza (NSA: wyrok z dnia 28 czerwca 2019 r., sygn. akt: I OSK 757/19) wskazuje na zasady konstytucyjne: zasadę równości wobec prawa i zasadę sprawiedliwości społecznej. Według tych zasad opiekun mający ustalone prawo do emerytury lub renty może ubiegać się o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego i powinno ono zostać przyznane w kwocie będącej różnicą pomiędzy wysokością świadczenia pielęgnacyjnego a otrzymywaną emeryturą.
Powinna zatem Pani złożyć wniosek o świadczenie pielęgnacyjne. Jeśli organ odmówi Pani świadczenia pielęgnacyjnego z tej przyczyny, że ma Pani ustalone prawo do emerytury warto się odwołać od takiej decyzji z powołaniem na powyższe wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Nie należy się martwić, który wariant zostanie przyjęty – wybór jednego ze świadczeń czy przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego w kwocie będącej różnicą pomiędzy wysokością świadczenia pielęgnacyjnego a otrzymywaną emeryturą. Rolą organu pomocy społecznej jest wydanie decyzji takiej treści, aby Pani jako opiekun osoby niepełnosprawnej otrzymywała w rezultacie świadczenie w kwocie odpowiadającej wysokości świadczenia pielęgnacyjnego.
Z poważaniem.
Anita Siemaszko, prawnik