Tu nie ma barier – rozwiązanie konkursu architektonicznego „Warszawa bez barier”

Bariery architektoniczne to temat, z którym trudno się będzie rozstać jeszcze przez wiele lat. Ale pojawiają się pierwsze jaskółki zwiastujące zmiany na lepsze. Jedną z nich jest z pewnością uchwała Rady Miasta Warszawy zachęcająca do likwidowania barier architektonicznych w stolicy. Może Warszawa, która z każdym dniem staje się bardziej przyjazna dla osób niepełnosprawnych zachęci inne miasta do pójścia tą drogą?

Więcej na temat uchwały Rady Warszawy

• Grand Prix konkursu: Budynek Instytutu Kultury Polskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, widok na nowe wejście (elewacja wschodnia)

Obok poważnych niedociągnięć i przykładów ignorancji prawa budowlanego, jakie spotykamy na każdym kroku w każdym niemal mieście, nie brak też przykładów ciekawych, pomysłowych rozwiązań, dzięki którym krajobraz miasta, nie tracąc estetycznych walorów, staje się przyjazny dla wszystkich - także osób mających problemy z poruszaniem się. Znakomitą okazją do odkrywania takich obiektów jest konkurs architektoniczny "Warszawa bez barier", którego pierwsza edycja odbyła się w tym roku.

Więcej na temat konkursu

• Budynek Instytutu Kultury Polskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, wejście do sali wykładowej oznaczone w języku Braille'a

Celem konkursu było wyróżnienie nowatorskich rozwiązań architektonicznych służących niepełnosprawnym mieszkańcom Warszawy oraz promowanie osób i instytucji, których działalność w sposób wybitny przyczynia się do wyrównywania szans osób niepełnosprawnych w społeczeństwie. Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji zachęca również inne miasta Polski do organizowania podobnych konkursów, aby pozytywnymi przykładami inspirować i zachęcać do respektowania zasad dostępności budynków już na etapie ich budowy, unikając potem kosztownych modernizacji czy szpecących elewację przeróbek. Często przecież wystarczy, aby inwestor, architekt, kierownik budowy i wreszcie inspektor nadzoru zwracali baczniejszą uwagę na to czy budowa, w której uczestniczą, uwzględnia wszystkie wymogi prawa w zakresie dostępności obiektu.

• Centrum Handlowe Arkadia - nagroda w I kategorii (biekty oddane do użytku po 1 stycznia 2003 roku), ogródek restauracyjny dostosowany dla osób na wózkach

Organizacja konkursu w stolicy nie byłaby możliwa bez aktywnego udziału władz miasta stołecznego Warszawy, które od początku poparły ideę jego przeprowadzenia, a następnie aktywnie uczestniczyły we wszystkich etapach jego organizacji. Ku radości organizatorów, mimo krótkiego czasu na przygotowanie wniosków, do konkursu zgłoszono ponad 30 obiektów.

Konkursowe jury nagrodziło 8 obiektów przyznając nagrody w trzech kategoriach:

1. Obiekty oddane do użytku po 1 stycznia 2003 roku,
2. Obiekty zmodernizowane po 1 stycznia 2003 roku, 
3. Obiekty wybudowane lub dostosowane przed rokiem 2003 w tym obiekty historyczne.

Nagrody:

• Grand Prix otrzymał Budynek Instytutu Kultury Polskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
  inwestor: Uniwersytet Warszawski
  architekt: Archigraf Michał Brutkowski

nagrodę w konkursie otrzymały obiekty:

w I kategorii: Obiekty oddane do użytku po 1 stycznia 2003 roku:

• Centrum Handlowe Arkadia
  inwestor: ERE/BEG GROUP
  architekt - odpowiedzialny za główną koncepcję wystroju zewnętrznego i wewnętrznego: Jamie PETT, Gordon GODAT - pracownia RTKL,
  architekt - odpowiedzialny za adaptację i wdrożenie: Guillaume SADOUX - BEG INGENIERIE

w II kategorii: Obiekty zmodernizowane po 1 stycznia 2003 roku: NIE NAGRODZONO

w III kategorii: Obiekty wybudowane lub dostosowane przed rokiem 2003 w tym obiekty historyczne:

• Szpital Specjalistyczny Św. Zofii
  inwestor: Szpital Specjalistyczne Św. Zofii
  architekt: Tomasz Mach

wyróżnienia otrzymały obiekty:

w I kategorii: 

• Gimnazjum Nr 119 Im Marszałka J. Piłsudskiego
  inwestor: Dzielnica Wesoła m.st. Warszawy
  architekt: dr arch. Ewa Widera-Maruszyńska

w II kategorii: 

• Urząd Poczty Warszawa Ochota-Mokotów za dostosowanie urzędów:
  nr 93 przy ul. Puławskiej 424
  inwestor: Urząd Poczty  Warszawa Ochota-Mokotów
  architekt:: mgr.inż. Tomasz Zieliński, architekt wnętrz: Wiktoria Malińska
  oraz nr 42 przy ul. Wolskiej 56
  inwestor: Urząd Poczty  Warszawa Ochota-Mokotów
  architekt: mgr.inż. Paweł Wróblewski
• Dzielnicowy Ośrodek Sportu I Rekreacji Dzielnicy Praga-Północ m.st. Warszawy
  inwestor: Urząd Dzielnicy Warszawa-Praga
  architekt: Jacek Pleskacz

w III kategorii: 

• Kościół Parafii Św. Dominika sanktuarium Królowej Różańca Św.
  inwestor: Klasztor o.o. Dominikanów w Warszawie
  architekt: Stanisław Niemczyk

Prezentacja nagrodzonego obiektu

W kolejnych numerach magazynu "Integracja" będą prezentowane poszczególne obiekty użyteczności  publicznej zgłoszone do konkursu. Jako pierwszy przykład budynku w pełni dostępnego dla osób niepełnosprawnych przedstawiamy BUDYNEK INSTYTUTU KULTURY POLSKIEJ WYDZIAŁU POLONISTYKI UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO, przy Krakowskim Przedmieściu 26/28

• Elewacja wschodnia  - 2000 r.

Budynek został wzniesiony w XVIII. Zaprojektował go architekt Jakub Fontana z przeznaczeniem na szpital. We wrześniu 1939 r. pełnił on funkcję szpitala polowego. Przed modernizacją w 2002 r. w budynku znajdował się magazyn książek. Sale na piętrze były całkowicie niezagospodarowane, budynek straszył kratami w oknach i monumentalnymi schodami.

• Elewacja wschodnia - nowe wejście

Inwestor - Instytut Kultury Polskiej Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego postanowił wykorzystać ten okazały budynek (ze wszystkimi jego pomieszczeniami) na swoją siedzibę.

• Winda na wysokim piętrze

Uniwersytet Warszawski realizuje program "Uniwersytet dla wszystkich", zatem prace adaptacyjne budynku z założenia miały uwzględniać potrzeby osób niepełnosprawnych. Budynek znajduje się pod opieką konserwatora toteż autorzy adaptacji musieli przyjąć także takie rozwiązania związane z przystosowaniem budynku dla osób niepełnosprawnych aby były spójne z historycznym wizerunkiem obiektu i zachowywały jego charakter.

Przed kompleksową modernizacją, która została zrealizowana w latach 2000-2002 r. obiekt był całkowicie niedostępny dla osób niepełnosprawnych. Projektanci wykorzystując różnicę poziomu terenu zaprojektowali nowe wejście do budynku na poziomie dawnej piwnicy. Do tego celu architekci wykorzystali istniejące okno. W pobliżu wejścia została obniżona istniejąca skarpa terenu dla poprowadzenia chodnika o maksymalnym 5% spadku. Nowe wejście umożliwiło osobom niepełnosprawnym swobodny dostęp do budynku bez konieczności instalowania dla nich dodatkowych urządzeń technicznych (np. platform schodowych).

• Winda i schody na niskim parterze (dawna piwnica) przy nowym wejściu

Jednocześnie wejście wraz z otoczeniem otworzyło gmach na centralny dziedziniec Uniwersytetu i ułatwiło dostęp do innych obiektów uniwersyteckich.
W ramach prac adaptacyjnych wykonano toalety dla osób niepełnosprawnych, połączono piwnicę z parterem schodami poprowadzonymi z holu głównego parteru i zainstalowano windę przystosowaną dla osób niepełnosprawnych, obsługującą wszystkie kondygnacje (cztery wraz z poddaszem) budynku, a także wybudowano nowe wejście do budynku.

• Łazienka

Dzięki współpracy architektów, projektantów konstrukcji i instalacji, inwestora, konserwatora zabytków, wykonawców udało się przy stosunkowo niskich kosztach, harmonijnie połączyć w budynku rozwiązania z różnych epok a także wprowadzić udogodnienia dla osób niepełnosprawnych.

Jury konkursu Warszawa bez barier jednogłośnie przyznało nagrodę, doceniając zharmonizowanie technicznych rozwiązań służących osobom niepełnosprawnym z historycznym charakterem budynku.

Autor: Anna Panfil
Opracowanie: redakcja