Co odliczyć w ramach ulgi?

Warto wiedzieć, co można odliczyć w ramach tzw. ulgi rehabilitacyjnej (innych ulg tu nie omawiamy, bo oczywiście osoby z niepełnosprawnością mogą z nich korzystać na zasadach ogólnych).

AKTUALIZACJA: 7.04.2022

Szukasz odpowiedzi na pytania socjalno-prawne dotyczące niepełnosprawności? Zadaj pytanie naszym doradcom i prawnikom w zakładce „Zapytaj doradcę”!

Odpisu dokonujemy od swojego dochodu, zatem otrzymamy zwrot nadpłaconego podatku. W praktyce dostaniemy 18 proc. kwoty, którą odliczyliśmy. Aby udokumentować swoje wydatki, przedstawiamy dokumenty stwierdzające ich poniesienie. Najbardziej popularne są faktury i bankowe dowody zapłaty. Dokument taki musi zawierać dane kupującego i sprzedającego towar lub usługę oraz kwotę zapłaty i być wystawiony na osobę, która będzie dokonywała odliczenia.

Na podstawie art. 26 par. 7a Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych za wydatki na cele rehabilitacyjne uważa się poniesione na:

1. Adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności.
   Potrzebne są faktury. Chodzi tu o działania, które mają realny związek z niepełnosprawnością i dadzą się uzasadnić, np.: dostosowanie łazienki poprzez wymianę wanny na prysznic będzie uzasadnione w przypadku osób poruszających się o kulach, ale nie będzie uzasadnione dla osoby z dysfunkcją słuchu.
2. Przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności – oczywiście nie chodzi tu o tuning auta, ale o montaż specjalistycznego sprzętu umożliwiającego prowadzenie pojazdu osobie z różnego rodzaju ograniczeniami (dokumentujemy to stosownymi fakturami).
3. Zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych, niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności (z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego).
   Jest to odliczenie, które zawsze wzbudza dużo emocji. Chodzi zaś o przedmioty, które mają realny wpływ na poprawę sytuacji osoby z niepełnosprawnością oraz nie są przedmiotami używanymi powszechnie (np. pościel czy poduszka ortopedyczna). Na przykład zakup faksu dla osoby niesłyszącej może być uzasadnionym wydatkiem, a dla osoby po amputacji ręki już nie (dokumentujemy fakturą).
4. Zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności.
   Mogą to być opracowania lub poradniki na temat danego schorzenia, wydawnictwa audio zawierające poradniki i materiały szkoleniowe dla osób niewidzących i niedowidzących (zakupy dokumentujemy fakturami).
5. Odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym – udokumentowana stosowną fakturą wystawioną w ośrodku wpisanym na listę miejsc organizujących turnusy rehabilitacyjne. Rejestr ośrodków mogących organizować turnusy rehabilitacyjne znajdziemy na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
   Z odliczenia możemy skorzystać także wówczas, gdy w całości ponosimy koszty pobytu na turnusie (np. nie otrzymaliśmy na to dofinansowania z PFRON). Odliczenie to dotyczy tylko osoby z niepełnosprawnością. Jeśli na turnus jedziemy z opiekunem, nie możemy odliczyć kosztu jego pobytu na turnusie.
6. Odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne (udokumentowana fakturą za pobyt w ośrodku, który może świadczyć usługi leczniczo-uzdrowiskowe).
7. Opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa (UWAGA! – więcej w ramce na temat nazewnictwa stosowanego w przepisach podatkowych) oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu, zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł. Jest to odliczenie ryczałtowe.
   Nie potrzeba do niego faktur, ale od 1 stycznia 2011 r. jesteśmy zobowiązani na prośbę urzędu skarbowego wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika.
   Oznacza to, że wskazana osoba powinna w swoim PIT uwzględnić przekazane przez nas środki oraz odprowadzić od nich podatek (o ile jej dochody są większe niż kwota wolna od podatku).
8. Utrzymanie przez osobę z niepełnosprawnością (od rozliczenia za 2017 r. bez względu na stopień niepełnosprawności; wcześniej były to tylko osoby niewidome i niedowidzące, zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa, oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu, zaliczone do I grupy inwalidztwa), psa asystującego (także psa sygnalizującego), o którym mowa w tzw. ustawie o rehabilitacji zawodowej, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł. Mowa nie o zwykłym psie domowym, ale psie, który przeszedł odpowiednie przeszkolenie i ma stosowny certyfikat (przepis obowiązuje od 1 stycznia 2011 r.). Rejestr podmiotów uprawnionych do wydawania certyfikatów potwierdzających status psa asystującego prowadzi pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych (rejestr jest dostępny na stronie MRPiPS).
9. Opiekę pielęgniarską w domu nad osobą z niepełnosprawnością w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób z niepełnosprawnością, zaliczonych do I grupy inwalidztwa (dokumenty potwierdzające wykonanie usługi przez firmę bądź osobę fizyczną).
10. Opłacenie tłumacza języka migowego (dokumenty potwierdzające wykonanie usługi przez firmę bądź osobę fizyczną).
11. Kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością oraz dzieci osób z niepełnosprawnością, które nie ukończyły 25. roku życia (kwoty potwierdzone fakturą).
12. Leki – w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba z niepełnosprawnością powinna stosować określone leki – stale lub czasowo (wydatki dokumentujemy fakturami).
    Niezbędne jest posiadanie zaświadczenia wydanego przez lekarza specjalistę o konieczności przyjmowania leków w danym roku podatkowym. Trzeba zatem odpowiednio wcześnie zadbać o takie zaświadczenie lekarskie (dotyczące lekarstw, a nie np. suplementów diety). Nie ma ustalonego wzoru tego zaświadczenia.
13. Odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
    1. osoby z niepełnosprawnością – karetką transportu sanitarnego,
    2. osoby z niepełnosprawnością, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 – również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a.
       Dokumentujemy to fakturami. Odliczyć można tylko kwotę za dojazd osoby z niepełnosprawnością. Jeśli ktoś jako opiekun towarzyszył tej osobie w przejeździe, nie można odliczyć kosztu jego przejazdu.
14. Używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby z niepełnosprawnością (od rozliczenia za 2017 r. – niezależnie od stopnia) lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę z niepełnosprawnością albo dziecko z niepełnosprawnością, które nie ukończyło 16. roku życia. Od rozliczenia za 2017 r. nie jest ważny cel przejazdu (wcześniej były to jedynie potrzeby związane z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne).
    Ulga przysługuje:
    1. osobom z niepełnosprawnością – bez względu na posiadany stopień niepełnosprawności,
    2. podatnikom mającym na utrzymaniu osoby z niepełnosprawnością, których dochód (tj. dochód osób z niepełnosprawnością będących na utrzymaniu) nie przekracza 12-krotności renty socjalnej (w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego). Co ważne, do dochodów osoby z niepełnosprawnością będącej na utrzymaniu nie zalicza się zasiłku pielęgnacyjnego.

Kwota odliczenia nie może przekraczać w roku podatkowym 2280 zł.
Nie jest wymagane posiadanie dokumentu stwierdzającego wysokość poniesionych wydatków (np. faktur za paliwo).

15. Odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:

• na turnusie rehabilitacyjnym,
• w zakładach, o których mowa w p. 6,
• na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży, o których mowa w p. 11. Udokumentować wydatek możemy posiadaniem biletu na przejazd i potwierdzeniem pobytu.

Wydatki, o których mowa powyżej, podlegają odliczeniu od dochodu, jeśli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków: Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Zakładowego Funduszu Aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy, odliczeniu podlegają poniesione koszty.

ULGA REHABILITACYJNA nie przysługuje w związku z grupą inwalidzką (stopniem niepełnosprawności), ale z wydatkami ponoszonymi przez tę osobę lub osobę, na której utrzymaniu ona pozostaje. Prawidłowość skorzystania z ulgi może zostać sprawdzona przez urząd skarbowy, który ma na to 5 lat, licząc od końca roku, w którym wykazaliśmy ulgę w zeznaniu podatkowym.

Pieluchy i pieluchomajtki

Najem i naprawa

Zmiana definicji leku

Wyjazd na turnus lub do sanatorium do odliczenia

Przewóz bez limitu

Przez internet łatwiej

W tym roku po raz kolejny mamy możliwość złożenia oświadczenia podatkowego przez internet. Ta forma rozliczenia jest korzystna. Gwarantuje oszczędność czasu i nie generuje dodatkowych kosztów (pozwala też ominąć problem dostosowania urzędów do potrzeb osób z niepełnosprawnością).

Bez tzw. podpisu kwalifikowanego złożymy najpopularniejsze formularze: PIT-28, PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT-39, PIT-16A oraz PIT-19A za 2012 r. i wniosek PIT-16 w 2013 r.

Złożone poprawnie zeznanie pozwala na wygenerowanie Urzędowego Poświadczenia Odbioru (UPO). Traktowane jest ono na równi z dowodem nadania listu poleconego i złożeniem zeznania bezpośrednio w urzędzie skarbowym. Aby rozliczyć się elektronicznie, trzeba odwiedzić stronę e-deklaracje.gov.pl.

Co można odliczyć?

Różnorodność schorzeń, przyczyn niepełnosprawności i możliwości ich kompensacji sprawiają, że niemożliwe jest określenie ścisłego katalogu wydatków, które mogą zostać odpisane w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Dla jednej osoby zakup masażera będzie uzasadniony, a dla innej to luksus niewynikający z niepełnosprawności. Jeśli nie mamy pewności, czy dany wydatek jest uzasadniony, możemy:

• zastanowić się, czy rzeczywiście poniesiony koszt ma związek z naszą niepełnosprawnością;
• skontaktować się ze swoim urzędem skarbowym. Zdecydowanie lepiej zrobić to przed dokonaniem odliczenia, niż potem mieć problemy (może się na przykład okazać, że jeśli poprosimy lekarza specjalistę o wydanie zaświadczenia uzasadniającego dany wypadek, to urząd skarbowy je zaakceptuje);
• skorzystać z Krajowej Informacji Skarbowej;
• poszukać interpretacji przepisów na dany temat. Baza interpretacji jest dostępna na stronie Ministerstwa Finansów;
• jeśli wydatek jest duży, a do rozliczenia zostało trochę czasu, to można wystąpić z prośbą o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej do dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS), jako wyspecjalizowany organ KAS (Krajowa Administracja Skarbowa) o wykładnię prawa podatkowego w tym konkretnym przypadku. Wykładnia taka jest płatna (40 zł) i czeka się na nią do 3 miesięcy.

Orzeczenia

W przepisach podatkowych nadal używa się starych określeń: „grupa inwalidztwa”. Oznacza to, że:

I grupa inwalidztwa – dotyczy osób, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:

• całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji
  albo
• znaczny stopień niepełnosprawności
  albo
• osoby te mają ważne orzeczenie o I grupie inwalidztwa.

II grupa inwalidztwa – dotyczy osób, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:

• całkowitą niezdolność do pracy
  albo
• umiarkowany stopień niepełnosprawności
  albo
• osoby te mają ważne orzeczenie o II grupie inwalidztwa.

Ulga prorodzinna

Jedną z bardziej popularnych ulg jest tzw. ulga prorodzinna. Prawo do odliczenia od podatku kwoty ulgi prorodzinnej i otrzymania dodatkowego zwrotu z tytułu tej ulgi przysługuje podatnikowi, który w roku podatkowym:

1. w stosunku do małoletniego dziecka:
   1. wykonywał władzę rodzicielską;
   2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
   3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą;
2. utrzymywał pełnoletnie dzieci:
   1. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną;do ukończenia 25. roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów, podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 (w 2017 r. kwoty 3089 zł), z wyjątkiem renty rodzinnej – w związku z wykonywaniem przez tego podatnika ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Kto ma prawo do odliczeń?

Prawo do dokonania odliczeń mają osoby posiadające stosowne orzeczenie o grupie inwalidzkiej, stopniu niepełnosprawności lub stopniu niezdolności do pracy.

Prawo do odliczeń mają także dzieci do 16. roku życia, posiadające orzeczenie o niepełnosprawności.

Z odliczenia może skorzystać także podatnik „mający na utrzymaniu” osobę uprawnioną do ulgi. Na potrzeby podatkowe są to: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe – ale wyłącznie w sytuacji, gdy roczny dochód osoby z niepełnosprawnością, na którą przysługuje ulga, nie przekracza 12-krotności renty socjalnej (w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego).

Na żądanie urzędu trzeba będzie udokumentować pokrewieństwo. Dowodem pokrewieństwa mogą być akta osobowe (akty urodzin itp.).

Przykład: Pan Jan ma całkowitą niezdolność do pracy i prawo do renty socjalnej. Jest to jego jedyny dochód. W 2012 r. jego dochody nie przekroczyły 9120 zł. Pan Jan ma udokumentowane wydatki podlegające odliczeniu w wysokości 5 tys. zł. Jako że jego cały podatek jest mniejszy niż ta kwota, korzystniej będzie, gdy z ulgi skorzysta matka pana Jana, która ma wyższe dochody i którą można uznać za „mającą na utrzymaniu syna”.

AKTUALIZACJA: 7.04.2022