Emerytura a świadczenie pielęgnacyjne

Pobieram zasiłek opiekuńczy na niepełnosprawne dziecko od 35 lat. Skończyłam 60 lat i przysługuje mi emerytura za okres przepracowany przed narodzinami dziecka. Czy stracę zasiłek opiekuńczy, gdy będę pobierać tę emeryturę. Zasiłek to blisko 1800 zł, natomiast emerytura obliczona jest na ok. 900 zł?

Szanowna Pani,

Przepisy ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych wskazują w jakich okolicznościach formalnych może zostać przyznane świadczenie. Obok szeregu przesłanek, wymieniona jest w art. także w art. 17 ust.5 pkt 1 lit. a) przesłanka, iż świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury. Czyli jeżeli będzie Pani miała ustalone prawo do emerytury nie będzie Pani mogła pobierać już świadczenia pielęgnacyjnego. Pewne zmiany w tym zakresie kształtuje jednak nowe orzecznictwo sądów administracyjnych.

W związku z powyższym osoba mająca ustalone prawo do emerytury może ubiegać się o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego i powinno ono zostać co do zasady przyznane w kwocie będącej różnicą pomiędzy wysokością świadczenia pielęgnacyjnego a otrzymywaną emeryturą, przy założeniu, że spełnione zostały pozostałe przesłanki do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Najprawdopodobniej świadczenie to zostanie przyznane dopiero w wyniku przeprowadzenia drogi odwoławczej lub sądowej. Organy I instancji z uwagi na przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych odmawiają przyznania świadczenia.

Warto wskazać, iż  w orzecznictwie sądów administracyjnych realizowana jest nowa linia orzecznicza, zgodnie z którą mimo, że językowa wykładnia art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych może prowadzić do wniosku, że jeżeli uprawniony ma ustalone prawo do emerytury, to nie przysługuje mu świadczenie pielęgnacyjne w jakiejkolwiek wysokości, to jednak zastosowanie dyrektyw wykładni systemowej oraz dyrektyw wykładni funkcjonalnej i celowościowej prowadzi do takiego rozumienia tego przepisu, że wyłącza on prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osoby mającej ustalone prawo do emerytury nie w całości, ale do wysokości tej emerytury. Narusza bowiem zasadę równości taka wykładnia wskazanego przepisu, która pozbawia w całości prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osoby mające ustalone prawo do emerytury w wysokości niższej niż to świadczenie (tak WSA w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 16.10.2019 r., II SA/Go 521/19, Legalis; WSA w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 20.02.2019 r., II SA/Go 833/18, Legalis).

Potwierdzeniem linii orzeczniczej Wojewódzkich Sądów Administracyjnych jest wyrok NSA z dnia 28.06.2019 r. I OSK 757/19, zgodnie z którym  za prawidłową uznać przyjdzie zatem tezę, że narusza zasadę równości taka wykładnia art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2018 r. , poz. 2220), która pozbawia w całości prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osoby mające ustalone prawo do emerytury (renty) w wysokości niższej niż to świadczenie.

Wskazuję, że pojawiają się także orzeczenia sądów administracyjnych, zgodnie z którymi świadczenie pielęgnacyjne nie jest w takiej sytuacji przyznawane z uwagi na fakt, iż całokształt materiału dowodowego wskazuje, że osoba będąca emerytem nie jest w stanie fizycznie opiekować się inną osobą, przez co nie powinno być jej przyznawane świadczenie pielęgnacyjne.  

Każda sytuacja jest indywidualna i wymaga analizy prawnej. Dlatego zalecam skorzystanie z pomocy prawnika, np. w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej.

Niestety, ale powyższe uciążliwości z uzyskaniem świadczenia spowodowane są brakiem jednoznacznej regulacji ustawowej w tym zakresie.

Z poważaniem,

dr Michał Urban, radca prawny