Prawidłowa pielęgnacja stomii i skóry wokół niej

Wyłonienie stomii w wyniku operacji często jest trudnym doświadczeniem. Stawia pacjenta w obliczu zupełnie nowej sytuacji – utraty naturalnych funkcji organizmu i nauczenia się funkcjonowania w innej rzeczywistości. Dlatego tak ważne jest, by od początku uczyć się prawidłowej pielęgnacji stomii oraz skóry wokół niej. To zdecydowanie poprawi ogólny dobrostan i przywróci pewność siebie.

W naukę codziennego funkcjonowania ze stomią wpisana jest także edukacja jak o nią dbać. Często zmienia się w związku z tym tryb życia i aktywność. Konieczne staje się wypracowanie nowych nawyków.

Przede wszystkim trzeba pamiętać, że stomia zmienia się wraz z ciałem. Obserwacja pozwoli na właściwe dobranie sprzętu stomijnego, a to wpływa na jakość samopoczucia. Ważna jest kontrola sprzętu i jego ewentualne uzupełnianie bądź zmiana. Nie można zakładać, że raz dobrany sprzęt wystarczy na resztę czasu funkcjonowania ze stomią. 

Stomia formuje się do 30 dni po operacji. Mogą wtedy pojawić się zakażenia, stany zapalne prowadzące do zaczerwienienia skóry i obrzęku. Należy wtedy skontaktować się z chirurgiem lub pielęgniarką stomijną, którzy pomogą dobrać sprzęt i skierują na dalsze leczenie w razie potrzeby. 

Pamiętaj!

Zawsze możesz skorzystać z Telefonicznego Centrum Pacjenta Coloplast. Jest to bezpłatna infolinia: 800 300 300, czynna od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00 - 18.00. Coloplast prowadzi Program Coloplast Care dla pacjentów stomijnych obejmujący całoroczne wsparcie od pierwszych dni po wyjściu ze szpitala. 

Po 30 dniach rozpoczyna się okres pooperacyjny. Zmienia się także stomia, pacjent może np. zwiększyć masę ciała. Należy obserwować stomię i wraz z pielęgniarką stomijną odpowiednio dobrać sprzęt.

Należy wziąć pod uwagę:

• miejsce chirurgicznego wyłonienia stomii,
• napięcie mięśni,
• blizny,
• rany 
• kształt brzucha. Może być on regularny, wklęsły lub wypukły. Dopasowanie sprzętu stomijnego do kształtu ciała zapobiega podciekaniu i powikłaniom. Mogą to być np. podrażnienia skóry przez treść jelitową czy odparzenia skóry z powodu rzadkiej wymiany sprzętu stomijnego. Brak systematyczności w wymianie worka stomijnego może prowadzić do nieprzyjemnego zapachu. 

10 kroków w codziennej pielęgnacji

1. Wymiana worka stomijnego w pomieszczeniu z umywalką i toaletą.
2. Przygotowanie potrzebnych akcesoriów przed czynnościami pielęgnacyjnymi i odklejeniem sprzętu stomijnego.
3. Przycięcie przylepca do wielkości stomii – zawsze trzeba pamiętać o tym, że stomia się zmienia. Można skorzystać z miarki pozwalającej na zmierzenie wielkości stomii.
4. Dokładne umycie skóry po odklejeniu worka wodą z mydłem i jej osuszenie. Nie wolno na okolice stomii stosować preparatów na bazie spirytusu, benzyny aptecznej czy innych odtłuszczających skórę. Może to doprowadzić do tego, że sprzęt nie będzie się trzymał. Do mycia skóry nie należy stosować także chusteczek pielęgnacyjnych dla niemowląt. Dostępne są specjalne chusteczki do oczyszczania skóry wokół stomii. Nie należy stosować także tłustych kremów, balsamów, oliwek.
5. Umycie rąk po każdorazowej zmianie worka.
6. Nie należy obawiać się brać kąpieli pod prysznicem lub w wannie, także po zdjęciu worka stomijnego. Jedynie woda nie powinna być zbyt gorąca, gdyż śluzówka jelita jest mniej odporna na temperaturę. Woda powinna mieć temperaturę nie wyższą niż 40 stopni Celsjusza.
7. Usunięcie włosków ze skóry brzucha pomoże w pewniejszym przyklejeniu sprzętu stomijnego. Jednak nie należy robić tego za pomocą kremów depilujących gdyż mogą powodować podrażnienia.
8. Ogrzanie przylepca w dłoniach przed bezpośrednim przeklejeniem go na skórę.
9. Zmiana worka stomijnego nie musi być dokonywana codziennie, jeśli treść jelitowa nie podcieka, a przylepiec nie stracił szczelności.
10. Sprawdzanie przed wyjściem z domu, czy sprzęt stomijny jest na odpowiednim miejscu i czy nie stracił szczelności.

Utrzymanie zdrowej skóry wokół stomii w sześciu krokach

1. Pewność, że skóra jest czysta i sucha, gdy chcemy nałożyć przylepiec.
2. Dobrze dopasowany otwór w przylepcu do średnicy stomii.
3. Regularne sprawdzanie rozmiaru stomii, zwłaszcza w przypadku przepukliny.
4. Dociśnięcie przylepca ręką, aby sprawdzić czy w pełni przylega do skóry.
5. Zmiana sprzętu stomijnego, jeśli następuje jakikolwiek dyskomfort lub swędzenie skóry.
6. Pewność, że stosowany sprzęt stomijny jest dopasowany do kształtu ciała.

Podrażnienie skóry wokół stomii

Skóra wokół stomii powinna wyglądać jak reszta skóry ciała. Jeśli zaróżowienie po zdjęciu przylepca nie zniknie lub jeśli skóra jest uszkodzona, prawdopodobnie nastąpiło podrażnienie. Co wtedy robić?

1. Po pierwsze sprawdź – usuń przylepiec i zobacz czy są na nim treści jelitowe lub mocz.
2. Obserwuj, czy wokół stomii jest podrażnienie, które odpowiada temu, co widać na przylepcu.
3. Sprawdź dopasowanie przylepca do stomii oraz zabezpieczenie skóry przed kontaktem z treścią wydostającą się ze stomii.
4. Oceń kształt i średnicę stomii, czy rozmiar otworu w przylepcu odpowiada rozmiarowi i kształtowi stomii.
5. Sprawdź, gdzie w stosunku do powierzchni skóry znajduje się otwór stomii – czy powyżej poziomu powierzchni skóry, na równi czy poniżej. Jeżeli stomia znajduje się na równi albo poniżej powierzchni skóry lub gdy znajduje się w głębokim fałdzie, być może potrzeba innego rodzaju sprzętu lub akcesoriów stomijnych odpowiednich dla kształtu ciała. Firma Coloplast udostępniła nowe narzędzie BodyCheck pomagające w ocenie kształtu ciała, które dostępne jest pod adresem www.coloplast.pl/bodycheck. Sprawdź czy Twój sprzęt jest odpowiedni dla Twojego kształtu ciała. 
6. Jeśli przylepiec uległ uszkodzeniu, być może za późno został zmieniony worek stomijny. Można spróbować częstszej zmiany worka lub zastosować przylepiec o przedłużonym czasie noszenia.
7. Skonsultuj się z lekarzem lub pielęgniarką stomijną, jeśli nie wiesz, co jest przyczyną podrażnień.

Ważne!

Stomia w żaden sposób nie powinna wymuszać zmiany dotychczasowego trybu życia. Konieczne jest tylko wyrobienie nowych nawyków i przyzwyczajenie się do prawidłowej pielęgnacji stomii i skóry wokół niej.

Więcej informacji na stronie www.coloplast.pl.