Bez CENZURY czyli o sztuce w Sieci

25.02.2005

Życie twórcze w Sieci kwitnie w najlepsze. Opinie na temat dzieł publikowanych w Internecie są podzielone. Nie powinniśmy się dziwić. W medium tak egalitarnym publikować może dosłownie każdy.

Nie ma tu wydawców i redaktorów, którzy dokonują selekcji nadesłanych materiałów. Nie ma kosztów - papieru, druku, kaset itd. Wystarczy założyć własną stronę. Ta wolność ma oczywiście swoje drugie odbicie - zalew intelektualnym chłamem. Pełno tu grafomanów, pseudoartystów i innych dziwaków. Nie można się jednak zrażać, a już na pewno nie wolno wystawiać cenzurki całemu Internetowi, uważając go za nic niewarte (w świecie sztuki) medium. Trzeba po prostu dotrzeć do interesujących twórców - odnaleźć w Sieci wartościowe adresy. Każdy może to robić na własną rękę - tak jest nawet ciekawiej, choć dla nieco mniej wyrobionego odbiorcy lub zapracowanego i zagonionego internauty może się to okazać właśnie zbyt czasochłonne.

Sztuka czytania

Dobrym pomysłem na rozpoczęcie poszukiwań jest wejście na stronę z gotowym katalogiem stron lub sieciowych twórców. Można zacząć od słynnej strony katalog.czasopism.pl. Jest tu kilka działów, z których jeden, "czasopisma sieciowe", spełnia nasze kryteria wyszukania twórczości obecnej tylko w internecie. Na marginesie trzeba dodać, że "katalog" może przesyłać informację o pojawieniu się nowego numeru interesującego nas pisma (nie tylko sieciowego).
Poszukiwanie dobrych tekstów można też zacząć od portalu humanistycznego www.humanista.pl. Jego wielką zaletą jest czytelny katalog - pięta achillesowa dużej części sieciowych serwisów.

Czasopisma w Internecie to oczywiście nazwa umowna. Część tego typu miejsc to rzeczywiście coś w rodzaju odpowiedników czasopism drukowanych, ale niektóre to ewidentna sztuka sieciowa. Netart to nie tylko twórczość dostępna w Sieci, ale w węższym znaczeniu można by zaryzykować odniesienie tylko do sztuki mogącej istnieć wyłącznie w Internecie. Będą to więc miejsca charakterystyczne, wykorzystujące kolaż technologii sieciowej z tekstami, grafiką, muzyką itd. Pod adresem nnk.art.pl znajdziemy kilkadziesiąt takich stron. Jedne ciekawe, inne słabe - warto zwrócić uwagę przynajmniej na technitai www.nnk.art.pl/technitai/, gdzie oprócz intrygującej formy znajdziemy także ciekawą treść - m.in. Neuromancera w oryginale Williama Gibsona (uważanego za twórcę cyberpunku w literaturze sience fiction, idei Internetu oraz terminu "cyberprzestrzeń").

Do ważnych sieciowych adresów czasopism nie tylko elektronicznych zaliczają się serwisy Fa-art free.art.pl/fa_art/ oraz Ha!art www.ha.art.pl.

Nieco inną kategorią są e-ziny, czyli periodyki elektroniczne, kiedyś rozsyłane na dyskietkach, dziś ściągane z Internetu. Z założenia są to nieprofesjonalne biuletyny, wydawane po kosztach - zazwyczaj bezpłatne. Tematyka jest często ściśle określona - literatura, piłka nożna, komputery itd. Mają swoje strony www, a do odbiorców dodatkowo rozsyłane są e-mailami w różnych formatach - html, pdf, doc.

Dusza ukojona (częściowo)

Jeszcze pod koniec lat 90. można było usłyszeć opinie, że czytanie poezji w Internecie (lub jej rozpowszechnianie) to jak ujeżdżanie żyrafy - ani to śmieszne, ani mądre. Dziś śmieszny formułowanie takich opinii. Internet już oddemonizowano - jest po prostu kolejnym, choć jak się wydaje najpotężniejszym medium. Czytanie poezji na miękkiej kanapie przy świetle lampy zastępowane jest przez szybki przekaz na monitorze komputera - wolny dostęp do poezji, jaką lubimy - w mgnieniu oka.

Poetyckim miejscem w Internecie jest strona "Stowarzyszenia Żywych Poetów" oraz pisma poetyckiego dla ludzi otwartych >BregART< free.art.pl/szp/. Ukojenie zmęczonej duszy, choć nie oczom, da serwis www.poezjapolska.art.pl, a wiersze znanych poetów znajdziemy na stronach zbaszyn.com/poezja/. Bardzo ciekawym miejscem jest także Biuro Literackie www.biuroliterackie.pl, czyli prawdziwy literacki kombajn.

Zaułki cyberprzestrzeni

Ze względu na minimalne koszty publikacji, Internet jest świetnym miejscem do publikowania tekstów, manifestów, grafik i w ogóle dzieł niszowych i niezależnych (niezależnych od wielkich koncernów, wydawców, wielkich pieniędzy). Swego rodzaju portalem sztuki offowej jest bardzo ciekawy serwis Independent www.independent.pl. Są tam informacje o aktualnych wydarzeniach sceny czy raczej scen niszowych - głównie muzycznych, ale nie tylko.

Pod adresem www.esensja.pl kryje się "magazyn kultury popularnej" zajmujący się w dużej mierze komiksami oraz tematyką s.f. Fantastykę znajdziemy także na stronach Fandomu Polskiego www.fandom.art.pl. Głównym celem autorów tego serwisu jest zdobycie (i opublikowanie) jak najwięcej informacji o scenie s.f. w Polsce.

Przy okazji trzeba wspomnieć o blokach (sieciowych pamiętnikach) - również pewnym rodzaju sztuki. Jeszcze 2-3 lata temu trwał prawdziwy szał przelewania do cyberprzestrzeni wszystkiego, co ludziom w duszy grało. Szał blogowania nieco już na szczęście osłabł, odsłaniając po drodze twórców, którzy rzeczywiście mają coś do powiedzenia. Najnowsza moda to vlogi - pamiętniki wideo, np. www.zambari.art.pl/vlog.php. Zapewne i ta sztuka w przeminięciu mody zostanie pobocznym, choć stałym wątkiem twórczości w Sieci.

Nie sposób krótko opisać twórczości obecnej w Internecie. Równie dobrze można starać się opisać wszystkie aspekty twórczości człowieka na kartce papieru. Już samo zróżnicowanie jest trudne do ujęcia. Możliwości, jakie daje nowe medium, powodują powstawanie najpierw zjawisk, a potem mniej lub bardziej uznanych trendów. Musimy się jednak zacząć przyzwyczajać do coraz głośniejszego Netartu. Dla najmłodszych internautów - czy tego chcemy, czy nie - to właśnie sztuka Sieci będzie (a raczej już jest) tą najbliższą.

Wybrane z Internetu:

raster.art.pl ("Raster" - sztuka Sieci)
www.fahrenheit.eisp.pl (sience fiction, horror)
www.o.pl (portal - magazyn)
kazet.prv.pl (komiks - dla miłośników gatunku)
www.pro-rock.pl (magazyn muzyczny)
www.pk.i7.pl (panorama kilku kultur)
www.zalogag.pl (komputery, Internet)
www.talossa.com (kraj, którego nie ma)
www.netarteria.pl (sztuka komputerów i Internetu)

A więc do dzieła

Pisz, fotografuj, maluj, twórz! I publikuj. Wybierz kilka najbardziej interesujących według ciebie miejsc w Internecie i wyślij redaktorowi/administratorowi swoje prace z krótkim komentarzem.
Jeśli nie zechcą ich wydać na swoich serwisach, nie załamuj się. Wydaj je sam! Utworzenie własnej strony to obecnie kwestia kwadransa - nie musisz dysponować niemal żadną wiedzą techniczną. Aby się zorientować, jak to działa, wejdź na strony największych portali - onet.pl lub interia.pl.

Bardziej oficjalnie

europa.eu.int/comm/culture/ (kulturalna część Unii Europejskiej)
www.mkcr.cz. (Czechy)
www.kul.ee (Estonia)
www.kulttuuri.net (Finlandia)
www.culture.fr (Francja)
www.cultureguide.gr (Grecja)
www.minocw.nl/cultuur/ (Holandia)
www.arts-sport-tourism.gov.ie (Irlandia)
www.kulturportal-deutschland.de (Niemcy)
www.culture.gov.uk (Wielka Brytania)
www.beniculturali.it (Włochy)
www.mk.gov.pl
www.culture.pl (Polska)