Świadczenie pielęgnacyjne dla emerytki
Jestem emerytką i opiekuję się niepełnosprawną córką z grupą inwalidzką znaczną na wózku inwalidzkim. Mieszkamy we wspólnym gospodarstwie domowym. Moja emerytura wynosi 1659,12. Proszę o informację, jak mam się starać o świadczenie pielęgnacyjne?
Szanowna Pani,
co do zasady, osoby które mają ustalone prawo do emerytury lub renty (z wyjątkiem renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy), nie mogły mieć przyznanego świadczenia pielęgnacyjnego. Organy pomocy społecznej powoływały się w odmowach przyznania świadczenia pielęgnacyjnego na art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy z 28 listopada 2003 o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 111 ze zm.). W efekcie, gdy tacy opiekunowie jak Pani zgłaszają się do gminy z wnioskiem o świadczenie, otrzymują decyzje odmowne. Jednocześnie przez długi czas pozytywnego rezultatu nie dawało im korzystanie z drogi odwoławczej, bo sądy oddalały ich skargi.
Ta sytuacja zmieniła się dopiero wraz z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 20 lutego 2019 r. (sygn. akt II SA/Go 833/18), który jako pierwszy uwzględnił skargę matki będącej na emeryturze. Sąd uznał bowiem, że wykładnia, która pozbawia opiekuna na emeryturze całości świadczenia pielęgnacyjnego, narusza zasadę równego traktowania. Jego zdaniem aby ta zasada była realizowana, opiekun powinien otrzymywać różnicę między wysokością świadczenia pielęgnacyjnego a jego emeryturą.
W tym samym kierunku poszły wyroki również innych WSA, m.in. w Gdańsku, Krakowie i Rzeszowie. Natomiast odmienne stanowisko w takich sprawach zajął WSA w Poznaniu (np. sygn. akt II SA/Po 805/19, 662/19, 1012/19). Jego zdaniem wypłata świadczenia pielęgnacyjnego w formie wyrównania stoi w sprzeczności z art. 17 ust. 3 ustawy, który określa jego wysokość jednoznacznie kwotowo i nie pozwala organowi administracji na jej samodzielne ustalanie. Ponadto ta droga powoduje komplikacje w ustaleniu kwoty świadczenia, np. w sytuacji otrzymania przez opiekuna 13 emerytury oraz w zakresie odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Dlatego właśnie WSA w Poznaniu uważa, że opiekun powinien dokonać wyboru korzystniejszego dla niego wsparcia i jeśli jest nim świadczenie pielęgnacyjne (bo jest wyższe), to powinien wystąpić do ZUS o zawieszenie emerytury. W związku z tym jeśli z OPS i następnie z Kolegium Odwoławczego otrzyma Pani odmowę, proszę odwołać się do sądu, powyższe przykłady pokazują, że sądy przychylnie traktują takie odwołania, choć jednocześnie trzeba podkreślić iż wyroki sądowe zapadały w indywidualnych sprawach więc nie zawsze odwołanie jest gwarancją sukcesu. Jednak dopóki nie ma innego sposobu, odwołanie jest jedynym dostępnym. Przy każdym odwołaniu należy pamiętać o terminach. Postępowanie sądowe jest bezpłatne. W razie wątpliwości może Pani skorzystać z darmowej porady prawnej.
Z poważaniem,
Anita Siemaszko, prawnik