Rozdział 3. Prawo dla niepełnosprawnych

(...)

3.1. Ustawodawstwo

Okres lat dziewięćdziesiątych minionego wieku charakteryzuje się szczególną aktywnością legislacyjną i organizacyjną na rzecz osób niepełnosprawnych. Na pierwszym miejscu należy wymienić ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, a także ustawę z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego.

Wprowadzono wiele przepisów do innych aktów prawnych, mających służyć niepełnosprawnym, m.in. ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej, dotyczących budownictwa, poczty, komunikacji itd. Wprowadzono również nowe zasady do ubezpieczenia społecznego i ubezpieczenia zdrowotnego: ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawa z dnia 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym. Zmieniono także zasady i tryb orzekania o niepełnosprawności.

3.2. Kolejny martwy przepis

Wiele nadziei wiązano z uchwaleniem Karty Praw Osób Niepełnosprawnych. Szybko jednak te nadzieje zostały rozwiane. Wcale nie widać efektów złożonych postanowień i zobowiązań. Znajdują się w niej liczne powtórzenia (tylko w innej szacie językowej) z aktów prawa międzynarodowego i wewnętrznego: konstytucyjne prawa człowieka i obywatela, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Konwencja Praw Dziecka, Standardowe Zasady Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych.

W Karcie wzywa się Rząd Rzeczypospolitej Polskiej i władze samorządowe do podjęcia działań zmierzających do urzeczywistnienia deklarowanych praw. Rząd Rzeczypospolitej został również zobligowany do składania Sejmowi corocznie informacji o podjętych działaniach dla niepełnosprawnych.

Warto zacytować ten dokument w całości, wyrażając podziw dla dobrej woli uchwałodawcy i jego wrażliwości na niepełnosprawność. Pokazać przykład bardzo pięknej deklaracji, z której dokładnie nic nie wynika. Jeśli czegoś nie można wykonać natychmiast, lepiej powiedzieć prawdę, niż uspakajać swoje sumienia oraz rozbudzać pustą nadzieję środowiska osób niepełnosprawnych.

KARTA PRAW OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

1. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uznaje, że osoby niepełnosprawne, czyli osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi, mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać dyskryminacji.
2. Sejm stwierdza, iż oznacza to w szczególności prawo osób niepełnosprawnych do:
   • dostępu do dóbr i usług umożliwiających pełne uczestnictwo w życiu społecznym,
   • dostępu do leczenia i opieki medycznej, wczesnej diagnostyki, rehabilitacji i edukacji leczniczej, a także do świadczeń zdrowotnych, uwzględniających rodzaj i stopień niepełnosprawności, w tym do zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, sprzęt rehabilitacyjny,
   • dostępu do wszechstronnej rehabilitacji mającej na celu adaptację społeczną,
   • nauki w szkole wspólnie ze swymi pełnosprawnymi rówieśnikami, jak również do korzystania ze szkolnictwa specjalnego lub edukacji indywidualnej,
   • pomocy psychologicznej, pedagogicznej i innej pomocy specjalistycznej, umożliwiającej rozwój, zdobycie lub podniesienie kwalifikacji ogólnych i zawodowych,
   • - pracy na otwartym rynku pracy zgodnie z kwalifikacjami, wykształceniem i możliwościami oraz do korzystania z doradztwa zawodowego i pośrednictwa, a gdy niepełnosprawność i stan zdrowia tego wymaga - prawo do pracy w warunkach dostosowanych do potrzeb niepełnosprawnych,
   • - zabezpieczenia społecznego uwzględniającego konieczność ponoszenia zwiększonych kosztów wynikających z niepełnosprawności, jak również uwzględnienia tych kosztów w systemie podatkowym,
   • - życia w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych, w tym:
   • - dostępu do urzędów, punktów wyborczych i obiektów użyteczności publicznej,
   • - swobodnego przemieszczania się i powszechnego korzystania ze środków transportu,
   • - dostępu do informacji,
   • - możliwości komunikacji międzyludzkiej,
   • - posiadania samorządnej reprezentacji swego środowiska oraz do konsultowania z nim wszelkich projektów aktów prawnych dotyczących osób niepełnosprawnych,
   • - pełnego uczestnictwa w życiu publicznym, społecznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym oraz rekreacji i turystyce odpowiednio do swych zainteresowań i potrzeb.
3. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, stwierdzając, iż powyższe prawa wynikają z Konstytucji, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Konwencji Praw Dziecka, Standardowych Zasad Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych, aktów prawa międzynarodowego i wewnętrznego, wzywa Rząd Rzeczypospolitej Polskiej i władze samorządowe do podjęcia działań ukierunkowanych na urzeczywistnienie tych praw.
4. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wzywa Rząd Rzeczypospolitej Polskiej do składania corocznie, w terminie do dnia 30 czerwca, informacji o podjętych działaniach w celu urzeczywistnienia praw osób niepełnosprawnych.

Marszałek Sejmu: w. z. A. Małachowski (...)