OSZCZĘDNE wakacje

Niektórzy twierdzą, że najpiękniejszym czasem w ciągu całego roku nie jest urlop, ale te kilka dni tuż przed nim, gdy człowiek żyje upojony perspektywą odpoczynku - mówi KAROLINA, studentka z Warszawy.

Zazdroszczę wszystkim tego beztroskiego oczekiwania. Jestem osobą niesłyszącą. Muszą mi wystarczyć środki z niewielkiej renty i ze stypendium tak na bieżące wydatki, jak i na wakacyjne atrakcje. Do ostatniej chwili przed wyjazdem szukam więc informacji, dzięki którym spędzę lato nie tylko wygodnie i bezpiecznie, ale również tanio.

KAROLINY LATO W MIEŚCIE

1. AUTORUSY I TRAMWAJE, CZYLI MIEJSKIE PRZEMIESZCZANIE

KOMU PRZYSŁUGUJĄ BEZPŁATNE BILETY KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ?
Jest kilka grup osób, dla których tzw. uprawnienia komunikacyjne są stałe, ponieważ wynikają ze specjalnych, dotyczących ich ustaw. Prawo do bezpłatnych przejazdów mają:

• dzieci i młodzież niepełnosprawna chodząca do szkół specjalnych oraz ich rodzice i opiekunowie 
• na trasie z miejsca zamieszkania do szkoły (ci pierwsi na podstawie legitymacji szkolnej, drudzy
• zaświadczenia wydanego przez szkołę);
• inwalidzi wojskowi i wojenni - na podstawie Książeczki Inwalidy Wojennego (Wojskowego) wydanej przez ZUS;
• przewodnicy inwalidów wojennych, ale tylko tych o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Pozostałe osoby niepełnosprawne też nie muszą płacić pełnej kwoty za bilety komunikacji miejskiej!

Ponieważ jednak zasady udzielania tego typu ulg ustalają oddzielnie władze każdego miasta, formy promocji i wielkości rabatów mogą być różne w zależności od regionu Polski. Szczegółowe informacje na temat ulg komunikacyjnych znajdują się na witrynach internetowych poszczególnych miast.

Jeśli chodzi o dostępność pojazdów komunikacji miejskiej dla osób niepełnosprawnych ruchowo, niestety, stan faktyczny nie zawsze pokrywa się z deklaracjami władz miast i działających na ich terenie firm komunikacyjnych.

KAROLINA RADZI: CO MOŻNA ROBIĆ W NAGRZANYCH SŁOŃCEM MIEJSKICH MURACH?

1. WYBRAĆ SIĘ DO KINA?
To jedna z przyjemniejszych opcji, ale pamiętaj, że w wakacje nie ma premier filmowych. Nastaw się więc na uzupełnianie „ekranowych” braków. Letnie oglądanie filmów może być nawet tańsze niż w ciągu roku, ponieważ kina starają się wówczas przyciągnąć klientów atrakcyjnymi promocjami. Repertuaru kin szukaj w aktualnej gazecie lub na miejskim portalu internetowym. Zanim jednak zwabi cię jakiś „rabacik", a ty akurat poruszasz się na wózku, sprawdź, czy będziesz w stanie wejść do wybranego kina. Nie wszystkie polskie przybytki X muzy są przystosowane do goszczenia swoich niepełnosprawnych ruchowo wielbicieli.

2. ODWIEDZIĆ TEATR, OPERĘ, BALET?
Wprawdzie do września teatry i opery nie pracują, ale być może w twoim mieście działają teatry ogródkowe albo odbywa się jakiś letni festiwal?

3. PÓJŚĆ DO MUZEUM?
Rozrywka typowo intelektualna, ale - tania! Muzea państwowe mają bowiem obowiązek wprowadzenia ulgowych biletów dla osób niepełnosprawnych i ich opiekunów, rencistów, emerytów, nauczycieli wszystkich typów szkół, studentów i uczniów. Bilety takie otrzymuje się po okazaniu odpowiedniej legitymacji potwierdzającej uprawnienie. Wstęp do muzeów martyrologicznych jest bezpłatny, a inne muzea udostępniają bezpłatnie swoje kolekcje przez jeden dzień w tygodniu. Wysokość ulgi oraz dzień bez biletów ustala dla każdego muzeum jego dyrektor.

4. ZWIEDZIĆ SWÓJ REGION?
Na pewno blisko twojej miejscowości są tereny, których nie widziałeś, a które z pewnością warto odwiedzić. Zajrzyj do lokalnych biur podróży, które zajmują się organizowaniem jednodniowych (i niedrogich!) wycieczek np. szlakami wielkich poetów albo do regionalnych skansenów.

5. PÓJŚĆ NA BASEN?
Czyż wizyty na basenie nie są idealną rozrywką na upalne lato? Znalezienie pływalni w ogóle nie jest zbyt trudne - wystarczy kliknąć na portal www.rekre-acja.pl, gdzie umieszczone są adresy i telefony do prawie wszystkich instytucji w kraju zajmujących się aktywnym wypoczynkiem - basenów, fitness klubów, kortów tenisowych, klubów jeździeckich i bilardowych, kręgielni i hal sportowych, szkół windsurfingowych i nurkowych etc.

Problemem nadal jest, niestety, znalezienie basenu, który byłby w pełni przystosowany do potrzeb niepełnosprawnych pływaków. Aby upewnić się, że będziesz mógł wygodnie i bezpiecznie korzystać z danej pływalni, zanim się do niej wybierzesz, zadzwoń i zapytaj, czy:

• kierownictwo ośrodka wymaga od osób niepełnosprawnych (zwłaszcza z porażeniem rdzenia kręgowego) specjalnego zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do korzystania z pływalni,
• czy obiekt ma oddzielną, zamykaną szatnię lub co najmniej łazienkę dostosowaną do potrzeb osób niepełnosprawnych,
• czy szafka w szatni jest na tyle duża, że zmieści aparaty, protezę, gorset albo
  laskę - jeśli nie, zawsze możesz zostawić tego rodzaju przedmioty w zamykanej łazience,
• czy przy wejściu do wody obok drabinek znajdują się schodki lub specjalny podnośnik, który ułatwi ci wejście do wody,
• czy pod prysznicem znajdują się specjalne krzesełka kąpielowe i poręcze,
• czy będziesz mógł wjechać na basen własnym wózkiem - jeśli na pływalni jest to zabronione, zapytaj, czy w zamian udostępnia się wózek, na którym wjedziesz pod prysznic, i dalej na teren basenu,
• czy basen oferuje zniżki na bilety lub karnety dla osób niepełnosprawnych i ich opiekunów - pamiętaj, że koszty korzystania z pływalni są mniejsze, jeśli zdecydujesz się na wykupienie karnetu. Więcej informacji na temat wyboru basenu znajdziesz w artykule pt. „Basen prawie idealny".

6. ZOSTAĆ WOLONTARIUSZEM?
Zamiast siedzieć przy komputerze i przeglądać fotki od znajomych, którzy urlop spędzają poza miastem - zajmij się pracą na rzecz innych, być może bardziej od ciebie potrzebujących pomocy i wsparcia. Wszystkie instytucje charytatywne przyjmą cię z otwartymi ramionami, a ty sam będziesz miał dodatkową możliwość zdobycia nowych doświadczeń lub umiejętności - często przydatnych później w nauce lub w pracy zawodowej. Adresy instytucji poszukujących wolontariuszy w całej Polsce znajdziesz na portalu www.ngo.pl albo w lokalnych Centrach Wolontariatu - dane teleadresowe na www. 1praca.gov.pl lub www.wolontariat.org.pl.

1. KARTA N +, CZYLI MIEJSKIE PARKOWANIE

CO TO JEST KARTA N+?
To dodatkowy dokument, który umożliwia osobom niepełnosprawnym bezpłatne parkowanie samochodem także poza kopertami, w strefach płatnego parkowania. Karta N+ ważna jest tylko na terenie Warszawy! Jeśli w twoim mieście są strefy płatnego parkowania, dowiedz się w Wydziale Komunikacji Urzędu Miasta, czy jako osoba niepełnosprawna bądź też rodzic lub opiekun prawny niepełnosprawnego dziecka masz prawo być zwolniony z opłat za parkowanie!

O Kartę N+ mogą się też ubiegać ci niepełnosprawni kierowcy albo rodzice i opiekunowie dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, którzy nie są mieszkańcami Warszawy, ale często odwiedzają stolicę i poruszają się po obszarze płatnego parkowania.

WYPRAWA PO KARTĘ N+

Aby otrzymać Kartę N+, musisz koniecznie być posiadaczem Karty Parkingowej - jak uzyskać ten dokument, pisaliśmy w I części poradnika „Oszczędne wakacje" w nr. 3/2006 „Integracji” (maj-czerwiec).
http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/15724

Jeśli masz już Kartę Parkingową, ale nie posiadasz Karty N +, musisz zapłacić za zajmowane miejsce w strefie płatnego parkowania.

Karta N+ wystawiana jest na konkretny pojazd i na okres, na jaki zostało wydane orzeczenie o niepełnosprawności dla kierowcy bądź osoby korzystającej z tego pojazdu, ale nie dłużej niż na 3 lata. Karta N+ traci ważność, jeśli samochód zostanie sprzedany lub zmianie ulegną dane na podstawie, których została wydana.

Wniosek o Kartę N+ możesz złożyć w biurach Obsługi Klienta Urzędów Dzielnicowych Miasta Warszawy - ich adresy znajdziesz na stronie www.zdm.waw.pl lub na w artykule zatytułowanym: „Karta N+ dla mieszkańców Warszawy".
http://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/3550

Dokumenty, które musisz dołączyć do wniosku, to: dowód osobisty, Karta Parkingowa, dowód rejestracyjny pojazdu, na który będzie wystawiona Karta N + , dokument potwierdzający znaczny stopień niepełnosprawności lub inny stopień i trudności w poruszaniu się (orzeczenie komisji lekarskiej o zaliczeniu do I, II lub III grupy inwalidzkiej, orzeczenie zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności albo orzeczenie lekarza orzecznika ZUS).

Wydanie Karty N+ jest bezpłatne!

Aby uniknąć niepotrzebnych kontroli, Kartę N+ zawsze umieszczaj w samochodzie w widocznym miejscu - najlepiej wewnątrz pojazdu za przednią szybą.

DLA KOGO TANIA JAZDA PKS-EM?
Zgodnie z przepisami na tańszy bilet PKS-u może, niestety, liczyć niewiele osób niepełnosprawnych.

Ulga w wysokości 49 proc. na przejazdy linią zwykłą (na podstawie biletów jednorazowych) oraz 37 proc. - liniami pospieszną i przyspieszoną (także na podstawie biletów jednorazowych) przysługuje tylko osobom ze znacznym stopniem niepełnosprawności (dawna I grupa inwalidzka). Ich pełnoletni opiekunowie w podróży (w przypadku osoby niewidomej lub ociemniałej - muszą mieć skończone tylko 13 lat) mogą wykupić wówczas bilet z 95-proc. zniżką (na podstawie jednego z dokumentów swojego podopiecznego lub biletów jednorazowych).

Dzieci do 4 lat, jeśli nie zajmują oddzielnego siedzenia, nie muszą mieć biletu, by podróżować PKS-em. Jeśli maluch chce siedzieć samodzielnie, przysługuje mu bilet z 78-proc. rabatem. Podobna ulga przysługuje dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej oraz ich rodzicom lub opiekunom.

Dzieci powyżej 4 lat, ale nie później niż do rozpoczęcia obowiązku szkolnego (7 lat), mają bilet z 37-proc. ulgą.

Alternatywą dla komunikacji PKS są prywatne przedsiębiorstwa autobusowe - regionalne i lokalne. Jedną z nich jest np. Polski Express. W autobusach tej firmy z jednej strony obowiązują takie same rabaty cenowe jak w PKS-ie, ale dodatkowo przewoźnik prowadzi wiele promocji okresowych i regionalnych. Bliższe informacje otrzymasz pod numerem telefonu 022 844 55 55, lub na stronie: www.polski-express.pl.

UWAGA! Niestety, firma PKS nie ma jednej zbiorczej centrali informacyjnej. Aktualne informacje o kursach autobusów znajdziesz pod lokalnymi numerami telefonów - na pewno są umieszczone w książkach telefonicznych twojego regionu. W Warszawie jest to np. nr - 0300 30 01 30 - z telefonów stacjonarnych lub - *720 83 83 - z aparatów komórkowych. Informacje o rozkładach jazdy i dogodnych połączeniach znajdziesz również na lokalnych stronach internetowych oddziałów PKS. Wystarczy w wyszukiwarce internetowej (np. na portalu www.onet.pl., lub www. google.pl) wpisać hasło „PKS".

UWAGA! Niestety, autokary bardzo rzadko są przystosowane do przewozu pasażerów na wózkach. Jeśli wybierasz ten rodzaj komunikacji, zadzwoń najpierw do przewoźnika i upewnij się, czy będziesz mógł samodzielnie wsiąść do autobusu, czy będziesz musiał poprosić kierowcę i innych pasażerów, aby cię do niego wnieśli, a wózek schowali w luku bagażowym.

Autobusy i minibusy to również tanie i wygodne rozwiązanie (kursują z dużych miast mogą cię zabrać nawet sprzed domu w zagraniczną podróż). PKS także oferuje przewozy międzynarodowe, a podróżujące nimi osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności (dawna I grupa inwalidzka) mają 50 proc. zniżki na bilety. Więcej informacji na stronie Pekaes Bus-Eurolines: www.pe-kaesbus.com.pl, oraz na stronach innych przewoźników, np.: www.eurolinespol-ska.pl, www.eurobusy.pl, www.autobu-sy.onet.pl, www.podrozowanie.pl.

KAROLINA RADZI: KILKA UWAG DLA KRAJOWYCH WCZASOWICZÓW
1. Wyrażenie „wakacje w kraju" nie jest równoznaczne z hasłem „tanie wakacje". W sezonie letnim na urlop w Polsce w obleganych miejscowościach górskich lub morskich możesz wydać prawie tyle samo albo nawet więcej pieniędzy niż na wycieczkę zagraniczną zorganizowaną przez biuro podróży.

2. Przebywając w miejscowościach letniskowych, musisz uiścić tzw. opłatę klimatyczną - nazywaną przez złośliwych ceną za możliwość wdychania czystego powietrza. Jej wysokość ustalana jest co roku przez władze każdej gminy. Informację, ile wynosi podatek klimatyczny, otrzymasz w hotelu, ośrodku rekreacyjnym lub u właściciela kwatery, w której się zatrzymasz. Np. w tym roku w Zakopanem opłata klimatyczna wynosi 1,50 zł za każdą dobę pobytu, licząc od drugiej doby.

3. Władze miast odwiedzanych przez turystów prowadzą często lokalną politykę cenową dotyczącą udostępnianych obiektów architektonicznych czy zabytków przyrody. Np. za wstęp na teren Narodowego Parku Tatrzańskiego oraz wjazd na Gubałówkę Polskimi Kolejami Linowymi emeryci i renciści płacą tylko 50 proc. ceny biletu. O wszelkich upustach i rabatach oraz innych udogodnieniach dla osób niepełnosprawnych dowiesz się w urzędach miast lub gmin albo w lokalnych Punktach Informacji Turystycznej - ich adresy znajdziesz na stronie www.poland-tourism.pl.
Inne przydatne regionalne adresy internetowe:
@ POMORZE: www.pomorze.biz, www.iwczasy.pl, www.pomorze.nasze-miasto.pl, www.pomorze.agrowczasy.pl, www.lezak.pl
@ MAZURY: www.mazury.pc.pl, www.mazury.com.pl, www.mazury.info.pl, www.e-mazury.com.pl, www.mazury.info
@ TATRY: www.ezakopane.pl, www.zakopane.pl, www.zakopane.popracy.pl
@ BIESZCZADY: www.bieszczady.pl, www.twojebieszczady.pl, www.bieszczady.net.pl, www.odkryjbieszczady.pl

WSIĄŚĆ DO POCIĄGU...

KOMU PRZYSŁUGUJE „ULGA POCIĄGOWA"?
Po pierwsze - osobom ze znacznym stopniem niepełnosprawności (dawna I grupa inwalidzka) - 49 proc. rabatu na przejazdy pociągami, ale tylko w 2 klasie, oraz 37 proc. rabatu na przejazdy pociągami pospiesznymi, ekspresowymi, IC oraz EC.

Po drugie - osobom niewidomym - 37 proc. rabatu na przejazdy w 2 klasie pociągów osobowych, pospiesznych i ekspresowych - na podstawie jednego z dokumentów stwierdzających niepełnosprawność.

Po trzecie - przewodnikom w podróży (muszą mieć ukończone 13 lat) dla osób niewidomych lub ociemniałych
- do 95 proc. rabatu na przejazdy we wszystkich pociągach PKR

Po czwarte - rencistom i emerytom
- 37 proc. ulgi w 2 klasie pociągów osobowych, pospiesznych i ekspresowych (przysługują dwa takie przejazdy w roku), przy czym należy pamiętać, że bilet „tam i z powrotem” traktowany jest jak dwa oddzielne przejazdy.

Po piąte - dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej chodzącej do szkoły (nie dłużej niż do ukończenia 24 lat, a studentom do 26 lat), ich rodzicom i opiekunom - 78 proc. ulgi na przejazdy pociągami osobowymi, pospiesznymi, ekspresowymi, EC, IC (tylko w2 klasie).

UWAGA! Oprócz rabatów przewidzianych przez odpowiednią ustawę przewoźnicy PKP - „Intercity" oraz „Przewozy Regionalne" wprowadzają wiele sezonowych lub stałych promocji biletowych dla wszystkich swoich pasażerów - bez rozróżnienia, czy jest to osoba sprawna czy niepełnosprawna. Wszystkie informacje na temat rabatów kolejowych znajdziesz na stronach: www.intercity.pl oraz www.pr.pkp.pl. Działa też telefoniczna Informacja Kolejowa - tel.: 022 94 36.

UWAGA! Jak zapewniają obaj przewoźnicy: i „Intercity", i „Przewozy regionalne" - większość wagonów w pociągach relacji krajowych i międzynarodowych ma pewne udogodnienia sprzyjające komfortowej podróży osobom poruszającym się na wózkach. Są to np. specjalne wjazdy do wagonów oraz szersze korytarze przy przedziałach. Niestety, nie wszystkie wagony są pod tym kątem zmodernizowane - zwłaszcza te jeżdżące na lokalnych trasach.

KAROLINA RADZI: JAK SPRAWDZIĆ, CZY HOTEL JEST PPRZYSTOSOWANY DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Właściciele hoteli, pensjonatów, prywatnych kwater czy gospodarstw agroturystycznych nie wprowadzają specjalnych rabatów dla osób niepełnosprawnych, ale standard zakwaterowania jest tak różny, że na pewno znajdziesz nocleg w odpowiadającej ci cenie. Pamiętaj, że taniej jest w miesiącach poza sezonem wakacyjnym. Zanim wybierzesz miejsce odpoczynku, upewnij się, czy kwatera jest przystosowana do twoich potrzeb. Oto pytania, które powinieneś zadać przedstawicielowi biura podróży bądź personelowi w miejscu zakwaterowania - wybierz oczywiście tylko dotyczące twojego rodzaju  niepełnosprawności:

• Czy hotel zapewnia całodobowo środek lokomocji przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych (ON) na trasach: dworzec PKP, dworzec PKS, lotnisko - hotel? Czy jest to środek własny czy usługa zewnętrzna i jakie są jej koszty?
• Jakie pokoje w hotelu - jedno-, dwu-, trzyosobowe, apartamenty - są przystosowane dla potrzeb ON?
• W jakiej odległości (w metrach) od hotelu ON mogą zaparkować samochód? Ile jest miejsc parkingowych dla ON?
• Czy zapewniona jest dostępność do hotelu z poziomu przed wejściem lub bezpośrednio na poziom parteru?
• Czy jest podjazd/pochylnia, platforma dla osób na wózkach inwalidzkich?
• Czy przy pochylni są zamontowane poręcze, i na jakich poziomach?
• Ile wynosi szerokość drzwi wejściowych do hotelu (w cm) i w jaki sposób się otwierają - ręczny, mechaniczny, automatyczny?
• Na której kondygnacji są pokoje przystosowane dla ON?
• Czy w hotelu jest dźwig (winda)? Jakie są jego wymiary? W jaki sposób otwierają się drzwi? Czy przyciski do obsługi dźwigu znajdują się nie wyżej niż na wys. 120 cm i w odl. 50 cm od naroża kabiny? Czy w kabinie windy jest informacja dźwiękowa lub oznaczenia w brajlu dla ON?
• Jaką szerokość mają drzwi wejściowe do pokoju? Jaki mają typ zamka i jakie dodatkowe udogodnienia?
• Czy jest jakaś Instalacja alarmowa umożliwiająca szybki kontakt z recepcją?
• Jaka jest powierzchnia mieszkaniowa pokoju?
• Czy jest pełny i wygodny dostęp do elementów wyposażenia pokoju i pomieszczeń pomocniczych - łazienki, toalety, aneksu kuchennego, loggii - dla osób poruszających się na wózku?
• W jaki sposób otwierają się drzwi szafy? Jaka jest wysokość wieszaków w pokoju i w szafie?
• Jaka jest wysokość osprzętu służącego do otwierania okien?
• Jaka jest szerokość drzwi do łazienki, toalety? Czy jest próg i jaką ma wysokość?
• Czy zamek drzwiowy umożliwia otwieranie awaryjne?
• Na jakiej wysokości zainstalowana jest umywalka? Czy pod umywalką jest wolna przestrzeń umożliwiająca swobodny podjazd wózkiem inwalidzkim?
• Na jakiej wysokości zawieszone jest lustro (w cm), licząc od posadzki do dolnej krawędzi? Czy lustro jest odchylane?
• Czy w łazience jest wanna? Czy ma poręcze i jakiego rodzaju? Jaka jest wysokość wanny? Czy jest w niej wkładka antypoślizgowa?
• Na jakiej wysokości jest miska ustępowa? Czy ma poręcze i jakiego rodzaju? Czy w toalecie jest bidet?
• Czy w łazience jest natrysk, a pod nim krzesełko/siedzisko - stałe, nakładane, odchylane? Czy jest brodzik? Jaką wysokość ma próg brodzika?
• Czy w toalecie, łazience jest instalacja sygnalizacyjna lub telefon?
• Czy lokale gastronomiczne dostępne są z poziomu recepcji? Czy na innych kondygnacjach dostępne są z poziomu windy?
• Jeśli lokale są na zewnątrz, czy prowadzi do nich podjazd dla wózków?
• Jaka jest szerokość drzwi do lokalu?
• Czy umeblowanie restauracji jest przystosowane do potrzeb ON?
• Czy jest menu w brajlu? Czy można zamówić specjalne potrawy dietetyczne - np. dla dzieci na diecie bezglutenowej?
• Czy kelnerzy i personel zostali przygotowani do obsługi osób niepełnosprawnych?
• Czy w sąsiedztwie lokalu gastronomicznego jest czynna i cały czas dostępna toaleta z kabiną dla ON?
• Czy teren rekreacyjny wokół hotelu, ośrodka jest dostępny dla ON?
• Jakie elementy wyposażenia rekreacyjnego i do zabawy są przystosowane dla ON?
• Czy basen kąpielowy i sala do ćwiczeń są przystosowane dla ON?
• Czy istnieje możliwość korzystania z zabiegów rehabilitacyjnych i odnowy biologicznej przez ON?
• Czy są innego rodzaju udogodnienia dla osób poruszających się na wózkach, niedosłyszących i głuchych, niewidomych i niedowidzących?
• Czy osoba niewidoma lub niedowidząca ma możliwość zakwaterowania i korzystania z obiektu razem z psem przewodnikiem?

KAROLINY WAKACJE ZA GRANICĄ

1. BEZPIECZEŃSTWO POLSKIEGO TURYSTY
Bez względu na to, czy wybierasz się za granicę razem z biurem turystycznym, czy też samodzielnie lub ze znajomymi, podróż zaplanuj z rozmysłem. Wypoczynkowi i bezpieczeństwu na pewno nie sprzyjają: niestabilna sytuacja polityczna w danym kraju, zagrożenie rewolucją, konflikty zbrojne czy akty terrorystyczne. MSZ w poradniku „Polak za granicą" (dostępnym na www.msz.gov.pl) przypomina, że przebywając w określonym państwie, należy przestrzegać jego porządku prawnego i zwyczajów, w pełni respektując prawo gospodarzy do wymagania od cudzoziemców stosownego zachowania. Dotyczy to np. form ubioru w obiektach kultu religijnego.

PRZED WYJAZDEM Z POLSKI:

• poznaj w miarę dokładnie sytuację polityczną kraju, który chcesz odwiedzić
  -  unikaj regionów objętych wojną, zamieszkami lub niebezpiecznych z innych powodów;
• wykup w rzetelnym towarzystwie ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia za granicą;
• zabierz adresy i numery telefonów bliskich osób w Polsce, które powinny być powiadomione, gdyby coś ci się stało - np. zapisz te dane ołówkiem w paszporcie;
• zabierz dane adresowe polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i konsulatów w danym kraju - znajdziesz je na www.msz.gov.pl;
• sprawdź, czy nie powinieneś się zaszczepić - szczegółowe informacje znajdziesz na www.szczepienia.com.pl.

W CZASIE PODRÓŻY:

• jeśli możesz, podróżuj w grupie;
• korzystaj z usług renomowanych biur turystycznych w danym państwie -  dysponują przewodnikami zawierającymi informacje o lokalnych prawach i zwyczajach mieszkańców regionu;
• utrzymuj regularny kontakt z rodziną i przyjaciółmi w Polsce - zwłaszcza przy dłuższych pobytach poza krajem;
• korzystaj z hoteli o dobrej opinii;
• nie nocuj w namiotach i samochodach poza wyznaczonymi miejscami;
• cenne przedmioty, bilety, środki płatnicze i paszporty oddawaj do depozytu hotelowego;
• środki płatnicze - gotówkę, czeki podróżne, karty kredytowe itp. - przechowuj w różnych miejscach;
• wystrzegaj się przygodnych znajomości - zwłaszcza osób, które proszą cię o przysługę przewiezienia bagażu;
• po zmroku unikaj przebywania w nieznanych miejscach;
• unikaj miejsc zatłoczonych i zachowaj ostrożność w miejscach publicznych;
• nie podróżuj nocą - szczególnie po bocznych drogach;
• nie zatrzymuj się w nocy poza miejscami wyznaczonymi i chronionymi;
• prowadź ostrożnie samochód - wypadek za granicą może sprawić wiele kłopotów;
• unikaj samodzielnych wypraw w tereny nieznane lub niebezpieczne - planując wycieczkę, uwzględnij warunki klimatyczne oraz własne możliwości kondycyjne i zdrowotne;
• nie ubieraj się ekstrawagancko i nie zachowuj się prowokująco;
• spożywaj wyłącznie sprawdzone produkty i przestrzegaj zasad higieny;
• w razie napadu z użyciem broni, nie stawiaj oporu, a w razie aresztowania, żądaj kontaktu z polskim konsulatem;
• nie przewoź narkotyków albo środków, które mogą być wzięte za substancje odurzające - w wielu krajach za ich posiadanie grozi kara więzienia lub nawet śmierci; jeśli przyjmujesz silne leki przeciwbólowe (zwłaszcza pochodne morfiny) albo jesteś cukrzykiem i nosisz strzykawki i ampułki z insuliną - miej odpowiednie zaświadczenie lekarskie.

KAROLINA RADZI: W CZYM POMOŻE Cl KONSUL RP?

• Konsul może interweniować tylko wówczas, gdy ma pełną informację o zaistniałym zdarzeniu - musisz jednak pamiętać, że wykonuje on swoje funkcje w ramach umów międzynarodowych oraz praw i zwyczajów danego państwa i nie może domagać się dla obywateli polskich innego traktowania niż ogólnie przyjęte.
• Jeśli stracisz paszport lub inne dokumenty, konsul po sprawdzeniu tożsamości wystawi ci paszport tymczasowy na powrót do Polski.
• Jeśli zostaniesz okradziony z pieniędzy, konsul będzie pośredniczył w skontaktowaniu cię z rodziną lub przyjaciółmi w Polsce; w pewnych uzasadnionych przypadkach wypłaci ci kwotę, która później zostanie wpłacona przez twoich bliskich na konto Ministerstwa Spraw Zagranicznych, albo udzieli ci pomocy finansowej w wysokości umożliwiającej powrót do kraju, o ile zobowiążesz się do oddania pieniędzy.
• Jeśli zostaniesz zatrzymany przez władze danego kraju, konsul powiadomi o tym twoich najbliższych, wystąpi do władz o informacje o przyczynach aresztowania, czasie procedury sądowej, możliwościach zwolnienia; dostarczy ci także listę adwokatów cieszących się zaufaniem konsulatu i będzie odwiedzał cię w więzieniu lub w inny sposób utrzymywał z tobą kontakt.
• Konsul na pewno nie zapłaci twoich mandatów, grzywien, długów, kosztów sądowych i adwokackich; nie będzie też świadczył usług, które wykonują biura turystyczne, linie lotnicze, banki czy ubezpieczyciele; nie załatwi ci też zakwaterowania ani pozwolenia na pracę.

UWAGA! Jeśli przewodnik z biura organizującego twoją podróż albo personel ośrodka, w którym wypoczywasz, nie będą potrafili udzielić informacji o dostępności budynków użyteczności publicznej oraz ulgach finansowych (np. na przejazdy komunikacją) przysługujących niepełnosprawnym polskim turystom w danym kraju, możesz zwrócić się o pomoc do konsula RR. Każde państwo w mniejszym lub większym stopniu dba o interesy niepełnosprawnych obywateli. Nie zawsze jednak podobne przywileje mają przyjezdni cudzoziemcy. Tak jak i u nas w wielu krajach osoby niepełnosprawne, aby korzystać z pewnych ulg finansowych, muszą mieć dokumenty potwierdzające ograniczenie ich sprawności.

1. GOTÓWKA CZY CZEK

JAK ROZPORZĄDZAĆ PIENIĘDZMI ZA GRANICA?
Płacenie za granicą gotówką jest poręczne, ale ryzykowne. Zdarza się wprawdzie, że zapuszczamy się w tereny, gdzie bankowe zdobycze cywilizacje są obce, a wtedy gotówka jest wręcz konieczna, ale w innych przypadkach skorzystajmy z bardziej bezpiecznych form przewożenia i posługiwania się pieniędzmi.

1. KARTY PŁATNICZE - kredytowe i debetowe - można nimi wypłacać gotówkę o dogodnych porach, wymieniać walutę po korzystnym kursie i dokonywać płatności bezgotówkowych. Do obsługi karty za granicą potrzebne jest otwarcie obok rachunku złotówkowego (np. ROR) także walutowego oraz wpłacenie wyznaczonej przez bank tzw. kwoty gwarancyjnej. Posiadacze kart mogą często w ramach danego systemu korzystać z niektórych usług, np. ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków w czasie podróży.

2. CZEKI PODRÓŻNE - po dotarciu do celu wymienia sieje na gotówkę (okazując paszport i dowód zakupu czeków) w banku realizującym czeki lub innej wyznaczonej placówce. Często też czeki akceptowane są jako środek płatniczy. W razie ich zagubienia, odpowiadająca im kwota nie przepada - firma wystawiająca czeki w ciągu jednego dnia oferuje nowe. Do posiadania czeków niepotrzebne jest konto walutowe. Opłata bankowa za zakup (w dolarach amerykańskich lub euro) czeków wynosi 1-1,5 proc. ich wartości. Dowód zakupu oraz numery zrealizowanych czeków powinno się przechowywać oddzielnie - w razie utraty stanowią podstawę do otrzymania nowych lub wypłaty gotówki. Informacje o możliwości wypłaty równowartości utraconych czeków posiadacz otrzymuje przy zakupie wraz z kartą 24-godzinnej obsługi Refundacji Czeków, zawierającej wykaz bezpłatnych połączeń telefonicznych z różnych krajów z punktami refundacji.

3. TRANSFER PIENIĘDZY -Jeśli ktoś ma kartę płatniczą i w czasie podróży zabrakło mu pieniędzy, może poprosić kogoś w Polsce o wpłacenie pewnej kwoty na konto tej karty. Niestety, ta operacja nadal trwa u nas bardzo długo - ok. 1 tygodnia. Szybszym sposobem - (w 15 minut) - jest transfer pieniędzy za granicę poprzez nadanie przekazu z najbliższego banku lub poczty za pośrednictwem firmy Western Union. Ale jest to droższa metoda - za przekaz w wysokości 100 dolarów Western Union pobiera prowizję 15 dolarów. Dodatkowo nasze przepisy nakładają na nadawcę w Polsce obowiązek udokumentowania źródła pochodzenia przesyłanej waluty. Najprościej jest więc kupić ją w banku i poprosić o rachunek.

KAROLINA RADZI: JEDZIESZ ZA GRANICĘ? UWAŻAJ NA OBCĄ WALUTĘ!

Wprawdzie każda waluta jest droższa poza granicami kraju, w którym obowiązuje, jednak część pieniędzy warto wymienić w Polsce, aby uniknąć tak przykrych niespodzianek jak długie kolejki do kantorów albo banki zamknięte z powodu lokalnego święta.

Najkorzystniejsze kursy wymiany oferują zazwyczaj banki, ale czasem można zaoszczędzić na wymianie w kantorze lub w biurze informacji turystycznej. Nie warto wymieniać pieniędzy na lotniskach i stacjach benzynowych!

Każda transakcja wymiany to strata! Wymieniaj jednorazowo duże sumy, ale nie więcej, niż zamierzasz wydać!

W niektórych krajach (np. Czechy i Słowacja) możesz mieć trudności z transakcjami odwrotnymi lub wymianą na jeszcze inną walutę!

Korzystaj z czeków podróżnych o niskich nominałach (50 dolarów lub mniej) - zwłaszcza gdy musisz wymienić je po niekorzystnym kursie!

Podróżując po Europie, miej ze sobą kilka dolarów lub euro w gotówce! W niektórych krajach poza Europą tzw. twarda waluta (dolar) jest wręcz wymagana!

Jeśli nie musisz, nie używaj obcych walut - afiszowanie się nimi prowokuje złodziei i lokalne punkty usługowo-handlowe do windowania cen!

---
Informacje dot. rozliczeń pieniężnych w podróży pochodzą z portalu
www.abc.onet.pl

ZADBAJ o wakacje