Rok izolacji, mimo szczepień przeciw COVID. Co dalej? Powstało pismo do premiera ws. „odciętych od świata” w DPS-ach

Umożliwienie mieszkańcom domów pomocy społecznej swobodnego opuszczania placówek oraz przywrócenie możliwości przyjmowania przez nich wizyt – bez konieczności zgody dyrekcji. To wszystko oczywiście w uzależnieniu od zaszczepienia odpowiedniej liczby mieszkańców. To postulaty 29 liderów organizacji pozarządowych, naukowców i reprezentantów środowiska, którzy po roku izolowania mieszkańców DPS-ów upominają się o ich prawa w piśmie do premiera.

Wśród sygnatariuszy znaleźli się liderzy m.in.: Polskiego Forum Osób z Niepełnosprawnościami, Polskiego Związku Głuchych, Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego, Stowarzyszenia Przyjaciół Integracji, Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną czy Fundacji Aktywizacja.

Poniżej publikujemy pismo w całości

Szanowny Panie Premierze,

zwracamy się do Pana Premiera w sprawie umożliwienia mieszkańcom/nkom domów pomocy społecznej wychodzenia poza teren placówek oraz przyjmowania gości na terenie placówki.

Trwająca od roku pandemia COVID-19 spowodowała szereg ograniczeń dla całego społeczeństwa. Jednak mieszkańcy/ki domów pomocy społecznej są grupą doświadczającą zdecydowanie najbardziej ich skutków. Właśnie mija rok, od kiedy mieszkańcy/ki domów pomocy społecznej zostali całkowicie pozbawieni uczestnictwa w życiu społecznym i odcięci od świata. Jakkolwiek konsekwencje pandemii mają wpływ na funkcjonowanie nas wszystkich, a ograniczenia w korzystaniu z wolności i praw człowieka w wielu sferach są uzasadnione, to jednak w odniesieniu do mieszkańców/nek domów pomocy społecznej są nieproporcjonalne i mają negatywny wpływ na ich kondycję psychofizyczną. Nasze doświadczenie wskazuje, że tak daleko idące ograniczenie kontaktów i relacji społecznych dla tych osób, skutkuje znacznym pogorszeniem jakości ich życia, a nawet, co jest szczególnie ważne, wpływa na długość ich życia. Należy przy tym zauważyć, że w wielu przypadkach nie zostało zapewnione odpowiednie wsparcia psychologiczne konieczne w tej sytuacji.

Doceniamy umieszczenie mieszkańców/nek domów pomocy społecznej w grupie pierwszej Narodowego Programu Szczepień. Dawało to ogromną nadzieję – zarówno na zabezpieczenie ich zdrowia, jak i możliwość uchylenia bardzo dotkliwych ograniczeń. Jednak pomimo szerokiego zakresu szczepień, jak też szybkiego ich przeprowadzenia, pojawiające się zapowiedzi zniesienia ograniczeń w funkcjonowaniu domów pomocy społecznej są niewystarczające. Odnoszą się one jedynie do możliwości przyjmowania wizyt, pomijając kwestię opuszczania placówki. Oznacza to niebezpieczeństwo dalszego ograniczania wolności przemieszczania się i uczestniczenia w życiu społecznym i społeczności lokalnej wielu ludzi. Należy zauważyć, że mieszkańcy/ki domów pomocy społecznej wiązali duże nadzieje z możliwością szczepień jako warunku zakończenia ich rocznej izolacji. Dla części z nich niezrozumiałe jest dalsze utrzymywanie zakazu wychodzenia z placówki – w sytuacji kiedy są zaszczepieni, a wraz z nimi wielu innych współmieszkańców oraz członków personelu.

Wątpliwości budzą również zalecenia w sprawie możliwości wizyt w domach pomocy społecznej. Decyzje w tej kwestii ma podejmować dyrektor placówki po konsultacji z Państwową Inspekcją Sanitarną. Niezrozumiałe dla mieszkańców/nek domów pomocy społecznej jest to, że w przypadku ich zaszczepienia możliwość ta nie została wprowadzona automatycznie.

W związku z powyższym, bardzo prosimy o wprowadzenie następujących zmian w funkcjonowaniu domów pomocy społecznej, uzależnionych od zaszczepienia odpowiedniej liczby ich mieszkańców/nek:

• umożliwienie mieszkańcom/nkom domów pomocy społecznej swobodnego opuszczania placówek;
• przywrócenie możliwości przyjmowania przez mieszkańców/nki wizyt – bez konieczności zgody dyrekcji.

Podkreślenia wymaga, że aktualna, bardzo trudna sytuacja mieszkańców/nek domów pomocy społecznej, jest skutkiem nieprzeprowadzenia procesu deinstytucjonalizacji w Polsce, postulowanego od wielu lat przez organizacje pozarządowe.

W związku z powyższym wyrażamy ogromną nadzieję na szybkie przygotowanie rozwiązań dotyczących powiązania szczepień ze zniesieniem obostrzeń, jakim podlegają mieszkańcy/ki domów pomocy społecznej, a także na wdrożenie strategii deinstytucjonalizacji.

W imieniu swoim i sygnatariuszy

dr Krzysztof Kurowski

Przewodniczący Polskiego Forum Osób z Niepełnosprawnościami

Do wiadomości:

• Adam Niedzielski, Minister Zdrowia
• Marlena Maląg, Minister Rodziny i Polityki Społecznej
• Stanisław Szwed, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej
• Paweł Wdówik, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych

Lista sygnatariuszy:

1. Sławomir Besowski, Fundacja Centrum Praw Osób Niepełnosprawnych
2. Rafał Bojarski, Stowarzyszenie Pomocy Niepełnosprawnym „Do Celu” im. Św. Brata Alberta w Radomiu
3. Monika Cycling, Fundacja Toto Animo
4. dr Wojciech Figiel, Uniwersytet Warszawski
5. dr Anna Drabarz, Podlaski Sejmik Osób z Niepełnosprawnościami
6. Krzysztof Kotyniewicz, Polski Związek Głuchych
7. dr Zbigniew Głąb, Stowarzyszenie Projektowo-Badawcze „Instytut Działań Społecznych”
8. Barbara Imiołczyk
9. Grzegorz Kozłowski, Polska Fundacja Osób Słabosłyszących
10. Maria Królikowska, OzN #konwencyjnie
11. dr hab. Paweł Kubicki, Szkoła Główna Handlowa
12. Justyna Kucińska, Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego
13. Jolanta Kramarz, Fundacja Vis Maior
14. Agnieszka Lewonowska-Banach, Stowarzyszenie Rodzin Zdrowie Psychiczne w Krakowie
15. Zenon Michajłowski 
16. Ewa Pawłowska, Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji
17. Joanna Popławska, Fundacja Artus
18. Anna Puławska-Rodzik, Fundacja Eudejmonia
19. Piotr Todys, Fundacja TUS
20. Aleksander Waszkiewicz, Fundacja na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami Fronia
21. Joanna Witkowska, Fundacja Pies Przewodnik
22. Małgorzata Radziszewska, Stowarzyszenie Kobiet Niepełnosprawnych ONE.pl
23. Aleksandra Włodarczyk, Fundacja Hipoterapia
24. Zbigniew Worony, Fundacja Ergo Sum
25. Monika Zakrzewska, Polska Federacja Zatrudnienia Wspomaganego
26. Adam Zawisny, Stowarzyszenie Instytut Niezależnego Życia
27. dr Monika Zima-Parjaszewska, Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną
28. Przemysław Żydok, Fundacja Aktywizacja