Zaproszenie na pokład

Chcesz podróżować samolotem, ale uważasz, że ogranicza cię niepełnosprawność? Nic bardziej błędnego. Samolot może być takim samym środkiem transportu jak każdy inny. „Podróżować to żyć” – mówił H.Ch. Andersen.

Najpierw informacja

Kluczem do sukcesu jest dobra komunikacja. – Należy pamiętać, aby osoba z niepełnosprawnością poinformowała linię lotniczą o swoich potrzebach już przy rezerwacji  biletu – im więcej informacji, tym sprawniej linia lotnicza i agent handlingowy [firma, która zajmuje się obsługą pasażerów w terminalu i na płycie lotniska – red.] będą w stanie pasażera obsłużyć – mówi Mateusz Kokosiński, dyrektor handlowy firmy Eurolot, jedynej linii lotniczej w Polsce, która została przeszkolona przez Fundację Integracja w zakresie obsługi pasażerów z niepełnosprawnością.

– Personel wie, jak pomóc osobie z niepełnosprawnością i chce jej pomóc, jednak warto powiedzieć, jakie są oczekiwania dotyczące tej pomocy, aby łatwiej dostosować się do indywidualnych potrzeb – zapewnia Joanna Bielińska, kierownik personelu pokładowego Eurolotu. W firmie Eurolot, jak u większości przewoźników, można kupić bilet, rezerwując lot na stronie internetowej, telefonicznie przez Contact Center lub przez pośredniczące biuro podróży. Można zapłacić kartą płatniczą, kartą kredytową lub gotówką w biurze pośredniczącym.

– Podczas rezerwacji biletu bądź później, do 48 godz. przed planowanym wylotem, pasażer z niepełnosprawnością, który wymaga opieki, zobowiązany jest poinformować przewoźnika o niepełnosprawności i potrzebie asysty przy wsiadaniu oraz wysiadaniu z samolotu, wniesienia do niego lub zapewnienia wózka. Może to zrobić przez Contact Center, w biurach podróży i za pośrednictwem agenta. Nie ma możliwości zamówienia asysty na stronie www.eurolot.com – informuje dyrektor Kokosiński.

Fot. Marja Flick-Bujis/www.rgbstock.com

Jeśli pasażer zgłosi prośbę o asystę na mniej niż 48 h przed odlotem, przewoźnik dołoży starań, by taką pomoc otrzymał, ale niekiedy wiąże się to z dłuższym czasem obsługi. Wtedy należy przyjechać na lotnisko ok. 2 godz. przed odlotem.

Prawa pasażerów z niepełnosprawnością reguluje Rozporządzenie (WE) nr 1107/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 5 lipca 2006 r. (weszło w życie 26 lipca 2008 r.).

Na lotnisku

W terminalu osoba z niepełnosprawnością, w zależności od swoich potrzeb, będzie miała zapewnioną pomoc asystenta. Po przybyciu na lotnisko powinna przez punkt zgłoszeń przed terminalem poinformować o tym obsługę lotniska bądź udać się do punktu informacji lotniskowej w terminalu.

– Wrocławskie lotnisko ma wiele wzorcowych rozwiązań, które umożliwiają bezproblemowe przejście koniecznych procedur – zapewnia Bartłomiej Skrzyński, rzecznik ds. osób niepełnosprawnych przy prezydencie miasta Wrocławia, poruszający się na wózku doświadczony podróżnik.
– Te ważniejsze z nich to, m.in. parking dla osób z niepełnosprawnością z dwoma panelami przywoławczymi, usytuowany bezpośrednio przy terminalu.

W terminalu jest punkt informacyjny z dostosowanymi miejscami siedzącymi. Punkt odprawy, jak i punkt zaginionego bagażu mają obniżone blaty. Lotnisko dysponuje ambuliftem i węższymi wózkami. Na terenie Portu Lotniczego wyznaczono 13 punktów SOS wyposażonych w stacje interkomowe, a telefony znajdują się na odpowiedniej wysokości dla osoby na wózku. Lotniskowe toalety są dostosowane, a windy mają opis w brajlu. Dla osób niesłyszących przeznaczony jest specjalny informacyjny numer SMS.

– Wszystko działa doskonale także na lotnisku w Krakowie i Warszawie – zapewnia Bartłomiej Skrzyński. – Jeśli chodzi o polskie lotniska, nie mamy się czego wstydzić. Mogę je porównać np. z lotniskiem przy Kanale La Manche, gdzie zdziwił mnie brak podstawowego know-how w tym obszarze. W Egipcie za ambulift i schodołaz służył mi człowiek, który zażyczył sobie 20 dolarów za pomoc, a we włoskim Campino podjeżdża ambulift, a przesiąść się na wózek pomagają medycy, przyjeżdżający karetką – dodaje.

Wsiadanie do samolotu

– Osoby na wózkach, niewidzące i niesłyszące są podwożone na pokład samolotu jako pierwsze, to u nas standard, m.in. w celu specjalnego instruktażu dotyczącego bezpieczeństwa – mówi Joanna Bielińska.

Zależnie od tego czy pasażer potrzebuje wózka tylko przy dojeździe do schodów samolotu, czy aż do zajęcia fotela linie lotnicze stosują specjalne kody, by było wiadomo, jakiej pomocy udzielić. – Składane wózki mogą być wnoszone na pokład samolotów Eurolot. Wózki napędzane elektrycznie – suchą, nieciekłą baterią mogą być przewożone wyłącznie jako bagaż rejestrowany w luku bagażowym. Zamiar przewiezienia wózka musi zostać zgłoszony przez pasażera w trakcie zamawiania asysty – informuje dyrektor handlowy Eurolot (kule ani wózek nie są wliczane do limitu bagażu podręcznego):

– Należy pamiętać, aby w bagażu podręcznym mieć rzeczy niezbędne w podróży (dokumenty, leki, sweter) oraz zwrócić uwagę na limity bagażu. Co do przepisów bezpieczeństwa trzeba pamiętać o zakazie wnoszenia na pokład ostrych przedmiotów i płynów powyżej 100 ml zakupionych przed punktem kontroli bezpieczeństwa.

Joanna Bielińska podkreśla, że osoby poruszające się na wózkach są podwożone do samolotu w asyście; transport odbywa się samochodem (ambulift) wyposażonym w podnośnik, dzięki czemu osoba na wózku jest podwożona do progów wyjść w samolocie. Następnie wózek przejmuje obsługa i po zabezpieczeniu przekazuje go do luku bagażowego. Ambulift – wyposażony w tzw.
wąskie wózki – umożliwia zawiezienie pasażera do jego fotela (czasem w portach są też schodołazy). Wózki wąskie są wyposażone w pasy i podnóżek, co gwarantuje bezpieczny transport pasażera. Bagaż podręczny i okrycie są umieszczane na półce nad jego miejscem.

Na pokładzie

– Personel naziemny, dedykowany do obsługi pasażerów niepełnosprawnych, tzw. PRM [Passenger with Reduced Mobility – red.], jest przeszkolony, by pomóc zająć miejsce na pokładzie lub przenieść pasażera z wąskiego wózka na fotel, nie narażając go na urazy czy dyskomfort. Pomaga pasażerowi zapiąć pasy, ustawić podłokietnik, podać niezbędne wyposażenie z bagażu – mówi Joanna Bielińska. Wyjątkowo, w trosce o bezpieczeństwo, personel ma prawo do zmiany miejsca osoby niepełnosprawnej, wskazanego w karcie pokładowej. Nie może ona zająć miejsca np. przy wyjściach awaryjnych. Pies przewodnik osób niewidomych jest przy swoim właścicielu.

Fot. Piotr Stanisławski

Czworonóg powinien mieć smycz, kaganiec i certyfikat. Lot z psem nie wiąże się z dodatkowymi opłatami. – Przed startem stewardessa przeprowadza pokaz obowiązujących zasad bezpieczeństwa (tzw. DEMO) jednocześnie z przekazem audio; są to informacje odnośnie do lokalizacji wyjść awaryjnych, użycia masek tlenowych, zakładania kamizelek ratunkowych czy postępowania w sytuacjach awaryjnych. Mogą się z nim zapoznać osoby głuche, a niewidome otrzymają m.in. informację: „Pani miejsce znajduje się w tylnej części samolotu; do wyjścia głównego są cztery rzędy foteli, toaleta znajduje się z tyłu samolotu. Nad pani głową jest przycisk wezwania stewardessy oraz nawiew powietrza”. Opisujemy też sposób zapięcia i rozpięcia
pasów bezpieczeństwa, z prośbą, by pasażer spróbował to zrobić. Dla osób niewidomych podróżujących samolotami typu ATR, są instrukcje bezpieczeństwa w brajlu – zapewnia szefowa personelu pokładowego.

Można liczyć na pomoc przy skorzystaniu z toalety, która jest wąska, ale wyposażona w uchwyty i poręcze, prosić o pomoc w wypiciu napoju, trzymaniu kubka czy otwarciu opakowania z posiłkiem. – Personel zajmuje się serwisem dla pasażerów i oczywiście możliwa jest prośba o pomoc w tym zakresie – zapewnia Joanna Bielińska.

Wysiadanie z samolotu

Na lotnisku docelowym na podróżnego z niepełnosprawnością będzie czekał personel naziemny. Informacja o zgłoszonej w porcie wylotu podróżującej osobie niepełnosprawnej jest zapisana w systemie rezerwacyjnym. Pracownicy obsługi handlingowej wchodzą na pokład po wyjściu pasażerów (potrzebują więcej miejsca) i pomagają przesiąść się na wąski wózek i wynieść bagaż. Z reguły osoby z niepełnosprawnością opuszczają pokład jako ostatnie.

We własnym interesie

• Przed podróżą dokładnie zapoznaj się z warunkami i regulaminem przewozu danego przewoźnika.
• Zadawaj szczegółowe pytania.
• Uważnie wypełniaj formularze rezerwacyjne.
• Zgłoś potrzebę asysty przy rezerwacji oraz inne swoje szczególne potrzeby.
• Przy rezerwacji zapytaj, jakim samolotem będzie obsługiwany lot i czy nie ma on ograniczeń, np. do przewożenia osób na wózkach.
• Uprzedź wcześniej obsługę lotniska o tym, że będziesz.
• Przyjedź na lotnisko z odpowiednim wyprzedzeniem.
• Cierpliwie poddaj się kontroli osobistej – chodzi o bezpieczeństwo.
• Poinformuj asystenta na lotnisku i na pokładzie, jakiej pomocy potrzebujesz.
• Zwróć uwagę na limity bagażu podręcznego i to, co można zabrać.

Pasażer oblatany

Przy rezerwacji trzeba zaznaczyć wszelkie szczególne potrzeby, np. posiadanie przy sobie leków. Należy pamiętać o wydrukowaniu karty pokładowej, bo jej brak obliguje do zapłaty bardzo wysokiej kary. Przy odprawie dobrze jest uzbroić się w cierpliwość; wszystko zależy od służb celnych, ale najważniejsze jest bezpieczeństwo.

Wylatując z Warszawy, byłem bardzo wnikliwie kontrolowany – wraz ze ściąganiem butów, paska i odkręcaniem oparcia w wózku. Osoby z niepełnosprawnością odprawiane są jednak zazwyczaj poza kolejką. Jeśli chodzi o zabezpieczenie np. wózka, nie mamy na to wielkiego wpływu. Zdarzyło mi się, że wózek został uszkodzony. Kolega np. prosi obsługę, by owijała jego wózek folią.
Korzystanie z toalet w samolocie zazwyczaj jest dużym problemem, bo dwie osoby musiałyby zanieść tam osobę poruszającą się na wózku, dlatego trzeba zwrócić uwagę na ten aspekt biologiczny przed podróżą, uwzględniając potrzeby swojego organizmu. Na lotnisku docelowym obsługa zazwyczaj ma informację, że przylatuje osoba z niepełnosprawnością, ale warto przypomnieć o przekazaniu tego kapitanowi w czasie lotu. Na takie sytuacje jak sjesta w Hiszpanii – nie ma rady – wtedy trzeba czekać.

Porównanie czasu i kosztów*

*dane podane w przybliżeniu za portalem www.trasa.info i zweryfikowane w redakcji