Świadczenie pielęgnacyjne a stopień niepełnosprawności

Proszę o informację, jak interpretować warunek konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji (art. 17 ust. 1 pkt. 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych) w odniesieniu do osoby dorosłej? Jest to jeden z dwóch warunków, które łącznie trzeba spełnić, by otrzymać świadczenie pielęgnacyjne w sytuacji rezygnacji z zatrudnienia przez opiekuna. Drugim jest wskazanie w orzeczeniu o niepełnosprawności konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Dotyczy to przypadku gdy w orzeczeniu niepełnosprawność nie jest określona jako znaczna. Czy zatem opiekunowi osoby dorosłej z niepełnosprawnością umiarkowaną ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji przysługuje świadczenie pielęgnacyjne? Czy istnieje orzecznictwo sądów w tym zakresie?

Szanowny Panie,

Świadczenie pielęgnacyjne reguluje art. 17 ust 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych i przysługuje ono z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej:

1. matce albo ojcu,
2. opiekunowi faktycznemu dziecka,
3. osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej,
4. innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności

- jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Tak więc w odniesieniu do osób posiadających orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wymagane jest posiadanie stopnia znacznego. Pkt 7 i 8 ma znaczenie przy osobach, które mają orzeczenie o niepełnosprawności (wydawane dla osób do 16. roku życia).

Przy stopniu znacznym nie jest wymagany pkt 7 i 8 do świadczenia pielęgnacyjnego, gdyż wynika to z faktu, iż do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osoby:

1.  niezdolne do pracy i wymagające, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych, w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
2.  zdolne do pracy w warunkach pracy chronionej i wymagające, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych, w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Czyli z założenia i przesłanek ustawowych osoba posiadająca znaczny stopień niepełnosprawności wymaga w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób, w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Nie przenosi się to jednak na umiarkowany stopień niepełnosprawności, gdyż ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych wskazuje tylko na stopień znaczny.

Wskazuję, iż przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego wymaga jeszcze spełnienia innych wymogów formalnych.  

Z poważaniem,

dr Michał Urban, radca prawny