Utraciłam wzrok, czy mogę starać się o jakieś świadczenia?

Chciałabym się dowiedzieć, czy mogę się starać o jakieś świadczenia np. rentę z powodu całkowitej utraty wzroku? W zeszłym roku zaczęłam tracić wzrok, po jakichś 4 miesiącach badań zdiagnozowano oponiaka, który uciska na nerw. W sierpniu przeszłam operację mającą na celu odbarczenie nerwu, niestety nic innego nie było można w danej chwili zrobić, gdyż byłam w siódmym miesiącu ciąży, wycinka również nie udało się pobrać. Po operacji miałam czekać na poprawę wzroku, niestety do dnia dzisiejszego go nie odzyskałam; pani doktor stwierdziła, że niestety, ale już wzroku nie odzyskam. Obecnie zalecono kontrole co pół roku czy guz nie rośnie i dopóki nie będzie rósł, nic nie będzie z tym robione. Także mam całkowitą utratę wzroku na lewe oko, brak nawet poczucia światła. Czy mogę się starać o jakieś świadczenie?

Szanowna Pani,

brak w Pani liście informacji o zatrudnieniu, stażu pracy, więc zakładam, że nie może Pani ubiegać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy. W tej sytuacji mogłaby Pani ubiegać się o zasiłek z pomocy społecznej ale po spełnieniu warunków.

Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej prawo do świadczeń z pomocy społecznej nabywa osoba, która znalazła się w trudnej sytuacji życiowej, w szczególności z powodu niepełnosprawności,

Zasiłek stały przysługuje:

• pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej
• pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie, są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

Aktualnie obowiązujące kryteria dochodowe dla zasiłku stałego wynoszą: 701 zł - dla osoby samotnie gospodarującej: 528 zł - dla osoby w rodzinie.

Wydaje się wysoce prawdopodobne, że w obecnej sytuacji może Pani ubiegać się o tzw. 500 + dla osób niepełnosprawnych. Zgodnie z ustawą z 31 lipca 2019 r. świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które skończyły 18 lat i stwierdzono u nich niezdolność do samodzielnej egzystencji. Oznacza to, że sprawność ich organizmu jest naruszona w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Potwierdzeniem tego będzie posiadanie i dołączenie do wniosku jednego z wymienionych w ustawie orzeczeń. Są to orzeczenia:

• o niezdolności do samodzielnej egzystencji,
• o całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji,
• o zaliczeniu do I grupy inwalidów – wydane przed 1 września 1997 r. przez komisję lekarską do spraw inwalidztwa i zatrudnienia,
• o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji,
• o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Orzeczenia te są wydawane przez lekarzy orzeczników ZUS, KRUS i zakładów emerytalnych służb mundurowych.

Osoby, które dotychczas nie miały żadnego orzeczenia lub posiadające orzeczenie, które nie jest jednym z tych wskazanych w ustawie, muszą razem z wnioskiem (druk ZUS ESUN) o świadczenie uzupełniające, złożyć dokumenty pozwalające na stwierdzenie, czy są niezdolne do samodzielnej egzystencji. ZUS informuje, że w tym celu trzeba dołączyć do wniosku zaświadczenie o stanie zdrowia (druku OL-9), (wydane przez lekarza nie wcześniej niż miesiąc przed złożeniem go w oddziale zakładu), a także dokumentację medyczną i inne dokumenty mające znaczenie dla wydania orzeczenia. Wśród nich może być m.in. historia choroby, kserokopie kart informacyjnych, karta badania profilaktycznego, dokumentacja rehabilitacji leczniczej lub zawodowej. Warto też dodać orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, bo wraz z pozostałymi dokumentami dotyczącymi stanu zdrowia może pomóc w ustaleniu, czy osoba jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

Lekarz orzecznik ZUS będzie mógł wydać orzeczenie wyłącznie na podstawie dokumentacji dołączonej do wniosku. Jeśli nie będzie wystarczająca, może zostać uzupełniona np. o opinię lekarza konsultanta, wyniki dodatkowych badań, obserwacji szpitalnej lub o bezpośrednie badanie stanu zdrowia osoby niepełnosprawnej, która odbędzie się w wyznaczonym terminie w oddziale zakładu lub gdy jej stan zdrowia na to nie pozwala, w miejscu zamieszkania. Jeśli decyzja w sprawie orzeczenia i uznania osoby za niezdolną do samodzielnej egzystencji będzie negatywna, można od niej złożyć sprzeciw do komisji lekarskiej zakładu w ciągu 14 dni od jej doręczenia.

Przy przyznawaniu świadczenia ważne jest także, że przysługuje osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji, które nie posiadają prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych (np. emerytury, renty, zasiłku z pomocy społecznej), albo suma tych świadczeń, o charakterze innym niż jednorazowe z wyłączeniem renty rodzinnej, zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych dodatków i świadczeń wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, nie przekracza kwoty 1772,08 zł brutto miesięcznie.

Nic nie wspomina Pani o orzeczeniu o niepełnosprawności, a właściwie od niego należałoby zacząć. Wiele ulg zależy właśnie od niego.

Z poważaniem,

Anita Siemaszko, prawnik