Przewijamy Polskę – od 5 maja do skutku!

Każdego dnia ok. 150 tys. dorosłych niesamodzielnych osób w Polsce, w asyście rodziców lub opiekunów, zmienia pieluchomajtki. Robią to często w niehigienicznych i urągających godności warunkach: na podłogach publicznych toalet, aptek lub restauracji, na ławkach w parkach, w samochodach. Chcąc uniknąć takich sytuacji, część osób przez wiele godzin stara się nie jeść lub nie pić, bierze środki ograniczające czynności fizjologiczne albo zostaje w domach... Czas spieszyć na ratunek ich godności!

Ogólnopolska Koalicja

Czas powiedzieć: dość i robi to 5 maja, w Europejskim Dniu Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych, pięć organizacji pozarządowych z:

• Poznania – Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci i Dorosłych z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym „Żurawinka”,
• Krakowa – Fundacja Mali Siłacze,
• Gliwic – Fundacja NieOdkładalni,
• Lublina – Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych – Sejmik Wojewódzki,
• Warszawy – Fundacja Integracja,

nagłaśniając akcję społeczną pod hasłem: Przewijamy Polskę.

Prezeski tych organizacji: Anna J. Nowak, Magdalena Łukasik, Dominika Chabin-Pactwa, Alicja Jankiewicz i Ewa Pawłowska, postawiły sobie za cel stworzenie w całym kraju sieci miejsc, w których w komfortowych warunkach, nieurągających ludzkiej godności, będzie można wykonać codzienny zabieg higieniczny dorosłej osoby z niepełnosprawnością. W Krakowie, dzięki Fundacji Mali Siłacze – we współpracy z urzędem miasta – udało się w 2020 roku zamontować pierwszych pięć leżanek w różnych częściach miasta.

Przewijak dla dorosłych osób z niepełnosprawnością w budynku przy ul. Powiśle 11 w Krakowie – u stóp Wawelu, fot. archiwum Fundacji Mali Siłacze

Stojące na czele swych organizacji prezeski zadbają także o stworzenie wytycznych, które będą obowiązywały w obiektach dostępnych dla osób z niepełnosprawnością: urzędach, instytucjach, placówkach kultury, galeriach handlowych, sklepach wielkopowierzchniowych, multipleksach, biurowcach, na dworcach, w parkach, na szlakach turystycznych, stacjach benzynowych itp., oraz zainicjują zmianę prawa w Polsce.

Na razie walczą o niezbędne pomieszczenia wyposażone w dużych rozmiarów „przewijak” lub leżankę, która zmieści i udźwignie dorosłą osobę. Muszą być to miejsca zamykane albo chociaż wyposażone w parawan lub zasłonkę. Muszą być obszerne, aby zmieścił się wózek osoby z niepełnosprawnością, a także jeden lub dwoje opiekunów pomagających w czynności higienicznej. Zwykła toaleta, nawet dostosowana, może okazać się za mała. Sugerowana powierzchnia wynosi 12 m². W pomieszczeniu powinny też być: sedes, umywalka i kosz na śmieci. Mogą być podnośniki – ręczne lub elektryczne – by oszczędzać kręgosłupy opiekunów. Same „przewijaki” również mogą być podnoszone ręcznie lub elektrycznie.

Ważne, by miejsce z przewijakiem było też wyposażone w podnośnik, fot. Ilona Berezowska

Tak opowiadają o tym, nieco bardziej zaawansowani w tym obszarze, Nowozelandczycy:

Spotkanie w Belwederze

Pięć prezesek organizacji pozarządowych, zawiązujących koalicję Przewijamy Polskę, spotka się 5 maja o godz. 14:00 z Małżonką Prezydenta RP, Agatą Kornhauser-Dudą. Będą miały okazję przedstawić problem tysięcy ludzi w kraju, rozmawiać o pomysłach na jego rozwiązanie i planowanych inicjatywach we współpracy z wieloma podmiotami.

Konkurs na nazwę

W całej Polsce jest zaledwie kilkanaście miejsc z „przewijakami”, w Wielkiej Brytanii – 1400. Noszą nazwę changing places. Ich liczba wzrosła 10-krotnie w ciągu paru lat, a od 2021 r. są zagwarantowane prawnie w nowo budowanych obiektach użyteczności publicznej. Wzorem brytyjskim podąża wiele państw na całym świecie.

Changing places gwarantują komfort i zapewniają poszanowanie godności. Obecność pomieszczeń z „przewijakami” pozwala nie martwić się o podstawową potrzebę fizjologiczną podczas pobytu poza domem. Nie wyklucza człowieka z życia społecznego, przeciwdziała więc dyskryminacji.

Zawiązana 5 maja koalicja pięciu organizacji pozarządowych, pod hasłem Przewijamy Polskę, chce zmienić polską rzeczywistość i ją... nazwać. Dlaczego? Angielskie changing places niewiele mówi przeciętnemu Polakowi, choć jest bardzo wymowne. Oznacza bowiem miejsce z leżanką do przewijania, ale także... „zmianę miejsca” pobytu, czyli podkreśla możliwość swobodnego przemieszczania się, podróżowania, słowem: wolność. Polskie słowo „przewijak” kojarzy się raczej z urządzeniem przeznaczonym dla rodziców i opiekunów małych dzieci. Nie nazywa sprzętu dla osób dorosłych, a do tego może wprowadzać w błąd co do swoich rozmiarów i bezpieczeństwa.

Fundacja Integracja ogłasza 5 maja br. na portalu Niepelnosprawni.pl konkurs na polski odpowiednik nazwy changing places. Konkurs potrwa do 31 maja br., a nagrodą w nim jest Apple iPhone XR 64GB Coral, ufundowany przez duńską firmę Pressalit, produkującą m.in. profesjonalny sprzęt do opisywanych tu pomieszczeń.

Akcja w mediach

Kampania Przewijamy Polskę jest od kilku miesięcy oddolnie rozwijana na Facebooku, będzie też wiodącym tematem nowego numeru magazynu „Integracja” (2/2021), który ukaże się w drugiej połowie maja.

Fot. Jonasz Błajet

Natomiast 5 maja, w Europejskim Dniu Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych, Integracja zaprasza do podcastu w premierowym cyklu „Wizja świata”. Będzie to rozmowa Ilony Berezowskiej z Anną J. Nowak, jedną z inicjatorek kampanii, prezeską Stowarzyszenia na Rzecz Dzieci i Dorosłych z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym „Żurawinka” w Poznaniu.

Polecamy też materiał Jonasza Błajeta – przygotowany dla mediów społecznościowych (m.in. na fanpage'u akcji Przewijamy Polskę). Wypowiadają się w nim trzy osoby, każda przedstawiająca inną perspektywę: Sebastian Mankiewicz z Fundacji Wózkowicze: perspektywę osoby z niepełnosprawnością; Anna J. Nowak z córką Agnieszką z „Żurawinki”: perspektywę opiekuna; Stella Gołębiewska, pełnomocniczka Prezydenta Miasta Poznania ds. polityki równościowej: perspektywę urzędnika/miasta. Bohaterowie prezentują kartki z własnoręcznym napisem #przewijamypolske, pokazując, że niezależnie od perspektywy to sprawa wszystkich.

Zapraszamy do współpracy organizacje pozarządowe, władze miast i gmin, instytucje samorządowe, przedsiębiorców, producentów, media. Zdecydujmy razem, że Przewijamy Polskę wzdłuż i wszerz!

Inicjatorzy akcji:

Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci i Dorosłych z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym „Żurawinka”

Fundacja Mali Siłacze

Fundacja NieOdkładalni

Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych – Sejmik Wojewódzki

Fundacja Integracja