Czy mogę się starać o rentę?

Właśnie skończyła mi się ważność orzeczenia o niepełnosprawności i czekam na nowe. Chorobę mam od urodzenia. Staż pracy, jaki posiadam, jest już też spory (będzie ponad 10 lat). Miałem umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Szanowny Panie,

renta z tytułu niezdolności do pracy (renta inwalidzka) przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. Jest niezdolny do pracy.
2. Ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy (są to ustawowo określone okresy uwzględniane przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz przy obliczaniu ich wysokości, przy czym okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nie przekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych).
3. Niezdolność do pracy powstała w okresie zatrudnienia albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od zakończenia tego okresu, chyba że ubezpieczony udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny.
4. nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Prawo do renty przysługuje, gdy ubezpieczony osiągnął wymagany okres składkowy i nieskładkowy, uzależniony od wieku życia, w którym wystąpiła niezdolność do pracy.

I tak:

1. 1 rok – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat,
2. 2 lata – jeżeli niezdolność wystąpiła w wieku powyżej 20 do 22 lat,
3. 3 lata – w wieku powyżej 22 do 25 lat,
4. 4 lata – w wieku powyżej 25 do 30 lat,
5. 5 lat – w wieku powyżej 30 lat (okres ten powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Do dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.

aby ubiegać się o rentę z ZUS, czyli rentę z tytułu niezdolności do pracy (tylko taką może Pan uzyskać), powinien więc Pan:

• być całkowicie lub częściowo niezdolny do pracy (co zostanie stwierdzone orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS),
• mieć wymagany ustawą stosowny do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy okres składkowy i nieskładkowy,
• niezdolność do pracy powinna powstać, upraszczając, w okresie zatrudnienia albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Wymóg ten nie dotyczy ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy

W zasadzie o rentę może więc Pan ubiegać się gdy lekarz orzecznik ZUS orzeknie, że nie jest Pan zdolny do wykonywania pracy. Co do orzeczenia lekarza ZUS przesądzać będzie Pański stan zdrowia, dokumentacja medyczna i możność świadczenia pracy lub jej brak. Dla lekarza orzecznika ZUS Pańskie orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności nie jest wiążące. To są dwa inne systemy orzecznicze,  przy czym orzeczeń powiatowych zespołów ZUS nie uwzględnia w swoim orzecznictwie.

Radziłabym, aby umówił się Pan np. telefonicznie za pomocą infolinii ZUS: 22 560 16 00 z doradcą ZUS na osobiste spotkanie, a na spotkanie zabrał dokumentację pracowniczą, by potwierdzić czy spełnia Pan warunki dotyczące okresów składkowych i nieskładkowych. Jeśli Pan spełnia te warunki, wtedy złoży Pan wniosek o rentę. Proszę pamiętać o tym, że przysługuje Panu możliwość odwołania od lekarza orzecznika ZUS do komisji orzeczniczej ZUS, a od jej orzeczenia odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Sąd powoła biegłego/biegłych danej specjalizacji medycznej. Należy odwoływać się w terminach, które są podane na końcu decyzji. 

Z poważaniem,

Anita Siemaszko, prawnik