Przewijamy Polskę. Czas komfortek

Nadeszły wakacje. COVID-owe obostrzenia powoli znikają. Znowu można pójść na koncert, wyjechać nad morze, spotkać się z przyjaciółmi. Letnie wydarzenia kulturalne odbywają się w parkach, wystawy, a nawet przedstawienia teatralne można oglądać w plenerze. Wszystko to dostępne dla osób z niepełnosprawnością, bo przecież alejki w parku są przejezdne, miejsca z kopertami usytuowane blisko wejścia. Można już zrobić zakupy w centrum handlowym. Przy odrobinie szczęścia – znaleźć nawet sklep, który wyciszy dźwięk i przygasi światła dla klientów ze specjalnymi potrzebami. Wydawałoby się, że jest idealnie. Teoretycznie osoba na wózku może korzystać w pełni z letniej oferty, ale w praktyce wcale tak nie jest. Jeśli koncert trwa długo, pojawia się pytanie: gdzie zmienić pieluchę? Przenośne toalety takiej możliwości nie zapewnią. Pozostają krzaki, ławka na uboczu, podłoga...

Problem ten zaczęła rozwiązywać koalicja pięciu organizacji: Fundacja Nieodkładalni z Gliwic, Fundacja Mali Siłacze z Krakowa, Stowarzyszenie na rzecz Dzieci i Dorosłych z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym „Żurawinka” z Poznania, Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych – Sejmik Wojewódzki z Lublina i Fundacja Integracja z Warszawy. 5 maja br. zaczęły akcję „Przewijamy Polskę”, aby 150 tys. osób mogło godnie dokonywać zmiany pieluchy lub pieluchomajtek i nie rezygnować z życia poza swoim domem. Inauguracja akcji miała miejsce w Belwederze, a praca nad stworzeniem odpowiednich miejsc będzie trwała do skutku.

Komfort + toaletka

Na stronie portalu Niepelnosprawni.pl pojawiła się zakładka, w której dopisywane są lokalizacje komfortek. Tak od 8 czerwca br. nazywają się miejsca do wspomnianych zabiegów toaletowych. Nazwa została przegłosowana w drodze konkursu, po obradach 15-osobowego jury, któremu przewodniczył dr hab. Michał Rusinek, przez lata sekretarz Wisławy Szymborskiej, tłumacz, literaturoznawca. Zwycięzcą konkursu został Michał Gawłowski, 40-letni handlowiec z Poznania.

Słowo komfortka do tej pory nie istniało w słowniku. Powstało jako połączenie wyrazów „komfort” i „toaletka”. Odnosi się do całego pomieszczenia o powierzchni ok. 12 mkw., w którym znajdują się: węzeł sanitarny, leżanka i rekomendowany (choć nadal bardzo rzadko montowany) podnośnik.

Komfortka ma oryginalną nazwę po zaledwie dwóch miesiącach akcji. Anna Janiak z Fundacji Fiona i Spółdzielni Socjalnej Furia wykonała pro bono piktogram, który będzie wskazywał pomieszczenia do czynności higienicznych osób zależnych (jest też twórczynią logo koalicji). Do tej pory lista z lokalizacjami komfortek ma 9 adresów. Niektóre działały długo przed akcją, np. w poznańskim Stowarzyszeniu „Żurawinka”.

W gliwickim centrum handlowym Arena pierwszą komfortkę oddano do użytku niedawno i od razu została przetestowana przez Fundację Nieodkładalni. W otwarciu uczestniczyli opiekunowie osób zależnych, przedstawiciele samorządu i lokalnych mediów. Na czoło wysuwa się jednak Kraków, gdzie dzięki staraniom Fundacji Mali Siłacze komfortki można znaleźć w 5 miejscach (nie wszystkie jeszcze są zaznaczone na naszej liście).

Pierwsza komfortka w centrum handlowym Arena w Gliwicach

Rozwiązania plenerowe

Wakacyjne miesiące sprzyjają wyjazdom nad jeziora i do lasu. Pogoda zachęca do spędzania czasu na łonie natury, a tam nie zawsze są warunki do dyskretnej i wygodnej wymiany pieluchomajtek. W odpowiedzi na ten problem w czerwcu poznaliśmy nową, plenerową odsłonę komfortek. Jedna z nich została zaprezentowana podczas pikniku rodzinnego dla osób z dziecięcym porażeniem mózgowym, zorganizowanego nad poznańskim jeziorem Rusałka.

Wolontariusze z Fundacji Fanari dostarczyli na to wydarzenie parawany, kosz na śmieci, leżankę, środki higieniczne. Nie brakowało chętnych do skorzystania. Plenerowa komfortka okazała się nawet z powodzeniem pełnić dodatkowo funkcję dyskretnej przebieralni przed rozgrywkami bocci. Plenerowa komfortka po zakończonym pikniku została przekazana Stowarzyszeniu „Żurawinka”. Będzie ustawiana na każdym spotkaniu tej organizacji, odbywającym się na powietrzu. Podobne rozwiązania pojawiły się już na innych imprezach. Z plenerowej komfortki korzystali m.in. uczestnicy Targu na Zielonym w Gliwicach.

Zagraniczne wzorce

Akcja „Przewijamy Polskę” spotkała się z zainteresowaniem mediów. Koalicja nie może jednak spocząć na laurach. Wspólnie chcemy osiągnąć to, co udało się Brytyjczykom. W Wielkiej Brytanii podobna kampania została zainicjowana w 2005 r. dzięki konsorcjum czterech organizacji. Dwa lata później organizatorzy mogli się pochwalić 30 changing places (nasze komfortki), które w Wielkiej Brytanii odbierane są wieloznacznie, jako miejsca zmiany także życiowej, pozwalające na mobilność.

W 2019 r. było ich już 1300, a każdego roku przybywa 100 lokalizacji. Ten skok liczbowy jest możliwy dzięki zmianom w prawie. Obecnie wyposażenie nowo budowanych obiektów publicznych w changing places jest obowiązkowe. Tą drogą chciałaby pójść także koalicja w Polsce, dlatego jej reprezentanci spotykają się z administracją publiczną na poziomie krajowym i samorządowym. Przygotowują rekomendacje i propozycje zmian prawnych. Ponowne spotkanie w Belwederze miało charakter roboczy. Koalicjanci szukają nowych możliwości, planują m.in. kampanię informacyjno-edukacyjną.

Changing places są też rozwijane w innych państwach. W Australii jest 150 lokalizacji, w Nowej Zelandii wprawdzie tylko dwie, ale doskonale wyposażone, przestronne i sterowane elektronicznie. W tym kraju przyjęła się także idea przenośnych changing places. Wkrótce do oferty organizatorów akcji wejdzie model wypożyczany na imprezy plenerowe. Liczba stacjonarnych toalet o rozszerzonej funkcjonalności ma wzrosnąć. Planowane są nowe rozwiązania, np. drzwi nowozelandzkich komfortek będą się otwierały z wykorzystaniem technologii Bluetooth, a drogę do nich wyznaczy aplikacja w smartfonie.

Hiszpania jest na początku drogi, changing place znajduje się w Alicante, w domu towarowym El Corte Inglés. W Niemczech jest ich ponad 60 (Toiletten für alle). W Polsce zależy nam na zwiększeniu liczby komfortek. Koalicja przyjęła, że pomieszczenie powinno mieć ok. 12 mkw. Powinno być zamykane i bezpłatne. Oprócz leżanki i węzła sanitarnego powinien tam być ręczny lub elektryczny podnośnik. Same leżanki też mogą być podnoszone i zaopatrzone w regulowane barierki ochronne.

Komfortka plenerowa na pikniku w Poznaniu

•••

Wspólnymi siłami możemy osiągnąć więcej. Jeżeli w Państwa obiekcie znajduje się pomieszczenie z leżanką i podnośnik, umożliwiające zmianę pieluch/ pieluchomajtek i wykonanie czynności higienicznych u dorosłych, niesamodzielnych osób z niepełnosprawnością, zapraszamy do wypełnienia formularza. Jeżeli znają Państwo miejsca, gdzie są takie obiekty, prosimy napisać do redakcji, a my zachęcimy właścicieli obiektów do ich opisania i zgłoszenia.

Lista komfortek:

Gdańsk

• Plaża przy al. Hallera

Gliwice

• Centrum Rehabilitacji Rehamedica, ul. Warszawska 37a
• Park Handlowy Arena, al. Jana Nowaka-Jeziorańskiego 1

Kraków

• Centrum Obsługi Ruchu Turystycznego, ul. Powiśle 11
• Punkt InfoKraków połączony z Klubokawiarnią Cafe Nowa, os. Zgody 7

Lublin

• Centrum Wózków Inwalidzkich, ul. Okólna 1

Poznań

• Placówka Stowarzyszenia na Rzecz Dzieci i Dorosłych z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym „Żurawinka”, ul. Żurawinowa 5/7
• Siedziba Siedziba Stowarzyszenia na Rzecz Dzieci ze Złożoną Niepełnosprawnością „Potrafię Więcej”, ul. Rubież 46e

Warszawa

• Fundacja Integracja, ul. Andersa 13
• Przychodnia Paley European Institute, al. Rzeczypospolitej 1

Wąsosze

• Osada Janaszkowo (ośrodek rehabilitacji)

Artykuł pochodzi z numeru 3/2021 magazynu „Integracja”.

Zobacz, jak możesz otrzymać magazyn Integracja.

Sprawdź, jakie tematy poruszaliśmy w poprzednich numerach.