Odwołanie od decyzji SKO ws. świadczenia pielęgnacyjnego

Bardzo proszę o wykładnię prawną, na którą mogłabym się powołać dotyczącą zaistniałej sytuacji z decyzją odmowną. Kolegium odwoławcze uchyliło zaskarżoną decyzję do ponownego rozpatrzenia, argumentując brak wywiadu dotyczącego sprawowanej opieki przez syna (jedynak) nad matką (wdowa) stopień znaczny. Kolegium uważa, że świadczenie może być przyznane tylko gdy osoba leży, niestety w tym przypadku porusza się przy pomocy syna, nie wychodzi z domu, bo nie widzi na jedno oko, choroba nowotworowa, jedynie syn zawozi matkę na wizytę do lekarza. Ponadto musi z matką mieszkać. Wiem, że kolegium nie przyzna świadczenia i będę musiała napisać mężowi sprzeciw do Sądu Administracyjnego, dlatego bardzo proszę o bezpłatną pomoc prawną.

Szanowna Pani,

do niedawna świadczenie pielęgnacyjne przyznawano tylko gdy (zgodnie z art. 17 ust. 1b ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych) niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała:

• nie później niż do ukończenia 18. roku życia lub
• w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.

Opiekunowie osób dorosłych mogli zaś tylko ubiegać się o specjalny zasiłek opiekuńczy. Po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r., sygn. akt: K 38/13 (Dz.U. poz. 1443)., opiekunowie osób dorosłych, choć najczęściej po odwołaniu, coraz częściej to świadczenie uzyskują. Trybunał Konstytucyjny w wyroku stwierdził, że art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad dorosłą osobą niepełnosprawną ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji. Skutkiem tego orzeczenia nie jest jednak uchylenie art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, ani uchylenie decyzji przyznających świadczenia, ani wykreowanie „prawa” do żądania świadczenia dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, jeżeli niepełnosprawność podopiecznych nie powstała w okresie dzieciństwa. Ustawodawca ma natomiast obowiązek poprawić stan prawny w tym zakresie i przywrócić równe traktowanie opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych.  

W praktyce, niestety, gminy jako organy I instancji nadal stosują art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych twierdząc, że przepis ten nadal obowiązuje, ponieważ Trybunał Konstytucyjny nie stwierdził utraty jego mocy, a ustawodawca nie dokonał zmiany w ustawie. W razie uzyskania decyzji odmownej z powodu momentu powstania niepełnosprawności osoby podlegającej opiece, koniecznie należy złożyć odwołanie i z reguły, organ II instancji czyli Samorządowe Kolegium Odwoławcze, nie stosuje już niekonstytucyjnego przepisu, a z pewnością przepisu tego nie zastosuje Wojewódzki Sąd Administracyjny, jeśli wpłynie skarga na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Linia orzecznicza sądów administracyjnych obecnie jest w tym zakresie jednolita i korzystna dla opiekunów. Kluczowe będzie wykazanie przy okazji wywiadu, a także ewentualnej skargi do sądu bezwzględnej potrzeby korzystania z pomocy, niezdolność do samodzielnej egzystencji i potrzebę wsparcia w czynnościach dnia codziennego. Może Pani skorzystać z nieodpłatnej pomocy prawnej w najbliższym punkcie.

Z poważaniem,

Anita Siemaszko, prawnik