Dyscypliny Tokio 2020: BOCCIA

Boccia wywodzi się z gry w bule, a w wersji paraolimpijskiej przeznaczona jest głównie dla zawodników z mózgowym porażaniem dziecięcym oraz osób z innego rodzaju poważną niepełnosprawnoscią ruchową. Na igrzyskach paraolimpijskich dyscyplina ta pojawiła się po raz pierwszy w 1984 r. w Nowym Jorku/Stoke Mandeville.

Rozdano wówczas pięć kompletów medali, po dwa dla kobiet i mężczyzn oraz jeden w rywalizacji mieszanej. Obecny program tej konkurencji zadebiutował w Atenach. W 2004 r. sportowcy walczyli w siedmiu konkurencjach – czterech indywidualnych, dwóch w parach i jednej drużynowej. Wszystkie kategorie są rozgrywane w formule mieszanej (kobiety i mężczyźni rywalizujący wspólnie).

Istnieją więc trzy rodzaje rozgrywek:

• indywidualne dla zawodników sklasyfikowanych w kat. BC1, BC2, BC3 i BC4,
• w parach dla zawodników sklasyfikowanych w kat. BC3 i BC4,
• drużynowe dla zawodników sklasyfikowanych w kat. BC1 oraz BC2.

Zasady bocci osób z niepełnosprawnością

Celem graczy jest umieszczenie kul, tzw. bil, własnego koloru jak najbliżej bili białej (zwanej „jack”), która wyrzucana jest na boisko na początku gry przez któregoś z zawodników. Bile używane przez graczy są w dwóch kolorach: czerwonym i niebieskim.

Gracze dysponują 12 bilami (po sześć w każdym z kolorów), którymi rzucają w kolejności uzależnionej od układu bil, jaki w danym momencie jest na boisku. Zachowują przy tym zasadę, że w danym momencie rzuca zawodnik, para lub drużyna, której bila bądź bile znajdują się w większej odległości od „jacka” niż jakakolwiek bila przeciwnika znajdująca się na boisku. Można wybijać bile przeciwnika. Po wyrzuceniu ostatniej bili sędzia oblicza wynik. Wynik punktowy jest sumą bil jednego koloru znajdujących się bliżej „jacka” niż jakakolwiek inna bila drużyny przeciwnej. Każda bila znajdująca się bliżej „jacka” niż jakakolwiek bila przeciwnika jest warta 1 punkt.

Podczas igrzysk paraolimpijskich gra toczy się na boisku o wymiarach 12,5 x 6 m. Gracze używają bil ważących 275 g. Rywalizacja indywidualna oraz w parach składa się z czterech rund, zaś zespołowo gra się sześć rund. Zwycięzcą zostaje zawodnik/para/drużyna z największą liczbą punktów. W razie czego przeprowadza się dogrywkę.

Bile są własnością poszczególnych zawodników i muszą mieścić się w zakresie wagi, rozmiaru i twardości.

Kategorie niepełnosprawności w bocci

• BC1 – porażenie czterokończynowe, obejmujące osoby poruszające się na wózkach. Zawodnicy potrafią chwytać i rzucać piłkę, nie używają urządzeń wspomagających. Zawodnicy tej klasy mogą korzystać z pomocy jednego asystenta, pomaga on w ustawieniu i ustabilizowaniu krzesła zawodnika, podaje bile. Asystent znajduje się poza polem rzutu.
• BC2 – porażenie czterokończynowe, obejmujące osoby poruszające się za pomocą wózków, jednak odpychające się nogami. Zawodnicy mają lepszą kontrolę tułowia i funkcji ramion niż zawodnicy w klasie BC1. W tej kategorii zawodnicy nie mogą korzystać z pomocy asystenta, zaś sędziego mogą prosić jedynie o pomoc w podniesieniu przypadkowo upuszczonej bili i wejściu na boisko.
• BC3 – przeznaczona dla zawodników z najpoważniejszą niepełnosprawnością ruchową – czterokończynową, będącą często skutkiem dziecięcego porażenia mózgowego, korzystających z wózków elektrycznych lub pomocy asystentów przy poruszaniu się na wózkach. Zawodnicy mają osłabione funkcjonowanie mięśni dłoni – brak zdolności chwytu. Sportowcy korzystają z pomocy asystentów, np. asystent może przyjmować instrukcje od zawodnika, regulować wysokość i położenie rampy oraz ustawiać bilę w takiej pozycji, aby zawodnik mógł ją pchać (ale nie może patrzeć na boisko podczas gry). Sportowcy mogą też korzystać ze sprzętu wspomagającego – rampy nie mają określonego kształtu, a wysokość i długość można regulować w określonym zakresie. Sportowcy, którzy nie są w stanie pchnąć piłki rękami, mogą grać za pomocą narzędzia wspomagającego głowę lub usta (tzw. wskaźnik).
• BC4 – inne schorzenia, takie jak dystrofie mięśniowe (zanik mięśni), tetraplegia (paraliż czterokończynowy na skutek uszkodzenia rdzenia kręgowego na odcinku szyjnym), amputacje wszystkich czterech kończyn połączone ze słabą kontrolą tułowia. W trakcie gry zawodnik musi zdecydować, czy używać będzie kończyn górnych, czy dolnych do wyrzucania bili (niektórzy zawodnicy grają poprzez kopnięcie bili). Zawodnicy mogą korzystać z pomocy asystenta w określonych przypadkach.