Jak odzyskać pieniądze za opiekę

15 maja 2014 r. weszła w życie Ustawa o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów osobom, które utraciły świadczenie pielęgnacyjne 1 lipca 2013 r. i nie spełniły kryterium dochodowego do uzyskania specjalnego zasiłku opiekuńczego.

 

Damian Napierała, zastępca dyrektora Poznańskiego Centrum Świadczeń, wyjaśnia:

 

„Nowe świadczenie – zasiłek dla opiekuna – przeznaczone jest dla osób, które do 30 czerwca 2013 r. pobierały świadczenie pielęgnacyjne i w związku ze zmianą przepisów utraciły do niego prawo od 1 lipca 2013 r. – wygasła bowiem ustawa przyznająca to świadczenie”.

 

Osoba uprawniona powinna zgłosić się do organu, który wypłacał jej wcześniej świadczenie pielęgnacyjne, i tam złożyć wniosek. Powinna ona wcześniej być poinformowana przez dany urząd o możliwości złożenia wniosku oraz o zasadach, które obowiązują przy przyznawaniu zasiłku dla opiekuna. Urzędy miały na to czas do 30 maja br., na wydanie decyzji mają zaś 30 dni – zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego. Ustawa mówi o tym, że zasiłek dla opiekuna przyznawany jest:

 

- za okres od 1 lipca 2013 r. do dnia poprzedzającego wejście w życie ustawy, czyli do 14 maja 2014 r.

oraz

- od 15 maja – np. na okres ważności orzeczenia osoby niepełnosprawnej, nad którą sprawujemy opiekę.

W pierwszym przypadku, czyli w okresie do 14 maja br., ustawodawca nie przewidział konieczności robienia wywiadu środowiskowego w miejscu sprawowania opieki nad osobą z niepełnosprawnością, czyli w tej sytuacji świadczenie przyznaje się na podstawie złożonego wniosku; przyjmowane może być też, jak np. w Poznaniu, oświadczenie, że w okresie od 1 lipca 2013 do 14 maja br. opieka była sprawowana, a osoba w tym okresie nie uzyskała żadnego prawa do świadczeń emerytalno-rentowych bądź też nie pracowała. Takie oświadczenie składa się pod odpowiedzialnością karną i na podstawie tej dokumentacji zostaje przyznany zasiłek za okres do 14 maja br.

Fot.: www.sxc.hu

 

W przypadku zasiłku za okres po 15 maja br. obowiązkiem organu wypłacającego jest zlecenie Ośrodkowi Pomocy Społecznej wywiadu środowiskowego, który musi odbyć się w miejscu sprawowania opieki nad osobą z niepełnosprawnością. Wywiad środowiskowy jest gotowym kwestionariuszem, zgodnym z ustawą o pomocy społecznej. Jeśli wynika z niego, że osoba wnioskująca faktycznie sprawuje opiekę nad osobą niepełnosprawną i nie pracuje zawodowo, daje to podstawę do przyznania zasiłku dla opiekuna od 15 maja np. na okres ważności orzeczenia.

Na wydanie decyzji urząd ma zawsze 30 dni, choć organy, które rozpatrują wnioski, są uzależnione od przeprowadzenia wywiadu. Pracownik socjalny musi ustalić termin wywiadu z klientem i może się zdarzyć, że czas ten wydłuży się nieco ponad miesiąc. Zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego, można go wydłużyć maksymalnie do 2 miesięcy.

 

Ustawodawca nie przewidział jednego, obowiązującego w całym kraju i wprowadzonego rozporządzeniem formularza wniosku o zasiłek dla opiekuna. Wskazano jedynie, że należy złożyć wniosek w tej sprawie, a gmina powinna go rozpatrzyć. Większość gmin stworzyła więc własny formularz.

 

Do wniosku należy dołączyć:

- oryginał lub kserokopię orzeczenia o niepełnosprawności albo oryginał lub kserokopię orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności,

- oświadczenie dotyczące formy wypłacania świadczeń.

 

Niektóre gminy mają dwa formularze:

- na okres od lipca 2013 r. do 14 maja br.,

- od 15 maja na okres np. ważności orzeczenia.

 

Może być także jeden formularz z możliwością zaznaczenia, czy ktoś chce otrzymać tylko i wyłącznie spłatę zaległego świadczenia czy też i spłatę, i bieżące świadczenie.

 

Odsetki wypłacane są na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów dotyczącego wysokości odsetek ustawowych w stosunku rocznym. W tej sytuacji ich stosunek roczny wynosi 13 proc. Zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych nalicza się je od miesiąca następującego po ostatnim miesiącu, w którym pobieraliśmy świadczenie.

 

 

Zgodnie z ustawą, zasiłek dla opiekuna przysługuje osobom, które do 30 czerwca 2013 r. pobierały świadczenie pielęgnacyjne. Mogła zdarzyć się taka sytuacja, że osoby te ponownie zawnioskowały w lipcu o świadczenie lub o specjalny zasiłek opiekuńczy (SZO), utraciły uprawnienia do starego świadczenia, ale zostały zakwalifikowane do SZO i do dziś go pobierają.

 

Fot.: www.sxc.hu

W takiej sytuacji jest możliwość, żeby osoby te zrezygnowały z SZO i rozważyły możliwość złożenia wniosku o zasiłek dla opiekuna. Nie dostaną oczywiście wyrównania ani odsetek, jeśli pobierały SZO, ale mogą otrzymać zasiłek dla opiekuna na stałe i nie muszą tego wniosku składać co rok, gdyż nie jest on (tak jak SZO) uzależniony od kryterium dochodowego. Należy pamiętać, że biorąc pod uwagę np. waloryzację emerytury, być może już w przyszłym roku kryterium dochodowe może zostać przekroczone, co może spowodować utratę SZO.

Odpowiada na nie Damian Napierała, zastępca dyrektora Poznańskiego Centrum Świadczeń.

Za czas, w którym była zatrudniona, nie będzie jej przysługiwało świadczenie, ale może ubiegać się o nie np. teraz, od maja.

Faktyczna opieka była sprawowana od lipca do kwietnia i za ten czas opiekun może ubiegać się o spłatę. Procedura jest taka sama, jak pisaliśmy powyżej.

 

Jak najbardziej tak, bo jeśli np. przyznane jest świadczenie do końca roku 2014, bo do tego czasu jest ważne orzeczenie, to jeśli osoba uda się po nowe orzeczenie i wróci z nim do urzędu, ma 3 miesiące od dnia uzyskania orzeczenia na wystąpienie z wnioskiem o zasiłek. Możemy więc powiedzieć, że te osoby, które do 30 czerwca 2013 r. pobierały świadczenie pielęgnacyjne i teraz o taką formę pomocy wystąpią i będą miały kontynuację orzeczenia, do czasu jego ważności zasiłek będą otrzymywały.

 

Nie – w tym okresie można być zarejestrowanym w urzędzie pracy i to nie ma wpływu na otrzymanie zasiłku. Miałoby to wpływ, gdyby pobierany był zasiłek dla bezrobotnych.

 

Rolnik może otrzymać to świadczenie, jeśli zrezygnuje z prowadzenia gospodarstwa rolnego i złoży pod odpowiedzialnością karną oświadczenie, że przechodzi na sprawowanie opieki nad osobą niepełnosprawną i tym samym rezygnuje z prowadzenia gospodarstwa.