13 filmów, które karmią duszę

Przedstawiamy 13 nieoczywistych propozycji filmowych, gdzie niepełnosprawność jest tematem przewodnim lub wątkiem w tle. Większość filmów można bezpłatnie obejrzeć m.in. na YouTube lub innych platformach. Zestawienie przygotowane przez Jankę Graban.

Pięć kobiet

reż. i scen. Barbara Białowąs, zdj. i montaż: Filip Ożarowski, muz. Tomasz Ogórczak, prod. Opolskie Stowarzyszenie Rehabilitacji w partnerstwie z Instytutem Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskiego 2020

Dokument zrealizowany w ramach projektu „Siła Kobiet 2”, finansowanego przez Samorząd Województwa Opolskiego i PFRON.

Poznajemy pięć matek i pięć historii. Widzimy życie ich i dzieci z niepełnosprawnością. Wszystkie przechodziły zdrowe ciąże i prawidłowe porody. Diagnozy dotyczące dzieci pojawiły się po ich urodzeniu. Tylko jedna matka miała w miarę profesjonalną opiekę, otrzymując w szpitalu wskazówki i skierowania, by konsultować zdrowie synka i zapewnić mu opiekę. Pozostałe zostawiono same sobie. Wszystkie musiały znaleźć ogromne pokłady siły, by udźwignąć ciężar, jaki dało im życie.

Pomysłodawczyniami sfilmowania opowieści matek walczących o dzieci są: Małgorzata Bilińska, wiceprezes i fizjoterapeutka Opolskiego Stowarzyszenia Rehabilitacji i dr Ewelina Konieczna z Instytutu Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskiego.

- Bohaterami w tych rodzinach są też ojcowie i być może to im będziemy chciały poświęcić kolejną odsłonę projektu o sile osób z niepełnosprawnością i ich opiekunów – zapowiada szefowa Stowarzyszenia.

Film jest dostępny na YouTube:

Sam

reż. Jessie Nelson, scen. Jessie Nelson/Kristine Johnson, zdj. Elliot Davis, muz. John Powell, prod. USA 2001

Sam Dawson (Sean Penn) to dorosły mężczyzna o umyśle siedmiolatka. Pracuje w kawiarni, gorliwie wypełniając swoje obowiązki. Z przelotnego związku z bezdomną kobietą ma córeczkę Lucy Diamond (Dakota Fanning). Wychowuje ją samotnie, wspierany przez kilkoro wiernych przyjaciół, ale podobnie jak on borykających się z niepełnosprawnością.

Gdy dziewczynka idzie do szkoły, zaczynają się problemy. Ojciec zauważa, że córka powstrzymuje się od nauki, aby nie być mądrzejsza od niego. Do tego pracownicy opieki społecznej dochodzą do wniosku, że Samowi należy odebrać prawa rodzicielskie. Rozpoczyna więc walkę o odzyskanie Lucy, w czym pomaga mu adwokat Rita Harrison (Michelle Pfeiffer).

Współpraca prawniczki z Samem wpływa pozytywnie na jej życie rodzinne, a zwłaszcza na kontakt z synem. Koniecznie obejrzyjcie to dzieło. Niesie ze sobą wiele dobra, a Sean Penn gra fenomenalnie!

Film jest dostępny na Cda.pl.

Nadzwyczajni

reż., scen. Olivier Nakache/Éric Toledano, muz. Grandbrothers, zdj. Antoine Sanier, prod. Francja 2019

Kino oparte na aktywności obywatelskiej wobec środowiska osób z autyzmem, którymi państwowe ośrodki nie potrafią się odpowiednio zajmować.

Dwaj bohaterowie Bruno (Vincent Cassel) i Malik (Reda Kateb), najlepsi kumple, czynnie wspierają osoby, wobec których państwo jest bezradne. Jeden prowadzi stowarzyszenie Głos Sprawiedliwych, które zajmuje się osobami ze spektrum autyzmu, potrzebującymi pomocy zamiast faszerowania lekami i przywiązywania do łóżek. Drugi prowadzi Przystań dla trudnej młodzieży z przedmieść, szkoli młodych ludzi, aby opiekowali się podopiecznymi Bruna. Film pokazuje ludzi, którzy poświęcają się dla innych, nie mając wielu środków finansowych, wymaganych pozwoleń i dyplomów.

Oglądamy początki budowania organizacji pozarządowej. Pada w filmie ważna deklaracja: „Pomoc potrzebującym może nadać sens życia tym, którzy tej pomocy udzielają i którzy bez tego pozostawaliby jednostkami bez znaczenia, bez celu, bez przyszłości”. Pomagając innym, pomagamy przede wszystkim sobie.

Film do obejrzenia na Cda.pl.

Chce się żyć

reż., scen. Maciej Pieprzyca, muz. Bartosz Chajdecki, zdj. Paweł Dyllus, prod. Polska 2013

Główny bohater Mateusz ma mózgowe porażenie dziecięce (MPD). Nie mówi, nie chodzi, nie można się z nim porozumieć. Nazwano go „rośliną”. Rodzice jednak, szczególnie matka, wierzyła, że syn jest sprawny intelektualnie. Kiedy ginie ojciec, dziecko zostaje umieszczone w specjalistycznym ośrodku, w którym z dala od bliskich walczy o godność.

Film pozytywnie przyjęty przez większość krytyków, a najlepiej – przez osoby z mózgowym porażeniem dziecięcym. Widziałam entuzjazm sali pełnej takich osób...

Obraz wielokrotnie nagradzany, m.in. Grand Prix Festiwalu Filmowego w Montrealu, Srebrnymi Lwami dla Macieja Pieprzycy na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni  oraz czterema Orłami Polskiej Akademii Filmowej: za scenariusz (dla M. Pieprzycy), najlepszą główną rolę męską (dla Dawida Ogrodnika) oraz za role drugoplanowe Anny Nehrebeckiej i Arkadiusza Jakubika.

Ten film to lek na najgorsze stany psychiczne człowieka. Każdy powinien go zobaczyć! Jest jak wielki zastrzyk optymizmu.

Film dostępny m.in. na Vod.pl.

Opiekun

reż., scen. Rob Burnett, muz. Ryan Miller, zdj. Giles Nuttgens, prod. USA 2016

Film zaczyna się od tego, że w przystępny sposób tłumaczy, jak powinna wyglądać prawidłowa opieka. Istnieje pięć zasad, których nie wolno pomijać, jeżeli pragniemy pomóc osobie niesamodzielnej. Po prostu ALOHA, czyli: A = ask – pytaj; L = listen – słuchaj; O = observe – obserwuj; H = help – pomagaj; A = ask again – ponownie pytaj. Ani więcej, ani mniej.

Mężczyzna po wielu życiowych zakrętach spotyka młodego chłopaka z dystrofią mięśniową. Dzięki temu obserwujemy budowanie relacji między opiekunem a podopiecznym. Istota sprawy polega na tym, aby opiekun pomagał, a nie wyręczał. Ale też zadbał o siebie, jego potrzeby są bowiem równie ważne jak osoby, której pomaga. Bez zachowania zasad ALOHA jest się po prostu nieefektywnym, zmęczonym, smutnym wrakiem człowieka. Autorzy świetnie pokazują osławioną „złośliwość” osób z niepełnosprawnością i bezradność wobec choroby. Trevor (Craig Roberts) ma dystrofię mięśniową typu Duchenne’a i „testuje” swojego opiekuna Bena (Paul Rudd). Podopieczny żyje zgodnie z harmonogramem i nie znosi spontanicznych zmian, ponieważ wywołują u niego napady lęku.

Film dostępny na Netflix.com.pl.

Ze wszystkich sił

reż. Nils Tavernier, scen. Laurent Bertoni, Nils Tavernier, zdj. Laurent Machuel, muz. Barði Jóhannsson, prod. Belgia/Francja 2013

Obraz zainspirowany prawdziwymi wydarzeniami. Promowany jako batalia o wspólne marzenia i jedność rodziny.

Poruszająca historia syna z niepełnosprawnością i ojca, byłego sportowca, który ucieka od problemów życia z takim dzieckiem. Ten z kolei jako nastolatek odkrywa swoje marzenia o przygodach niedostępnych ze względu na niepełnosprawność. Marzy o mocnych wrażeniach, co jest trudne w realizacji. Aby jednak osiągnąć cel, namawia ojca do wspólnego startu w triathlonie. Wspierani przez najbliższych oraz grono przyjaciół podejmują niewiarygodnie trudne zadanie. Dzięki temu rodzina na nowo zbliża się do siebie...

„To wyidealizowana, oderwana od rzeczywistości opowieść o relacji chorego na porażenie mózgowe nastolatka i zaniedbującego go ojca... Film jest tak przesłodzony, nasączony dobrymi intencjami, że momentami aż nie do zniesienia” – napisał Janusz Wróblewski w „Polityce”.

Francuska aktorka Alexandra Lamy, grająca w filmie rolę matki, powiedziała natomiast, że „wychodzimy z kina gotowi, by kochać innych!”. Widzowie bardzo wysoko oceniali film, widząc w nim wiele dobra i piękna.

Do obejrzenia np. na Ipla.tv za 5 zł.

Zwykli Niezwykli

film zrealizowany przez Stowarzyszenie Jedna Chwila Murowanej Gośliny i Ministerstwo Sportu w ramach projektu „Promocja Sportu Osób Niepełnosprawnych”, 2020

Prezentacja medalistów paraolimpijskich, mistrzów Polski, pasjonatów sportu, którym aktywność fizyczna pozwoliła na nowo odnaleźć wartość życia po nieszczęśliwym wypadku. Siedem osób, siedem niezwykłych historii.

„Każdego dnia pracujemy na to, by zmienić nasz wizerunek i pokazać osoby z niepełnosprawnością z pozytywnej strony. Chcemy mieć wpływ na świadomość społeczną, dlatego głośno mówimy o tym, jak wielu z nas znalazło się w sytuacji niepełnosprawności z powodów błędu człowieka, do którego można było nie dopuścić dzięki zwiększonej świadomości. Bardzo dobrze i z dużą interakcją prowadzone są zajęcia dla dzieci od przedszkola do V klasy szkoły podstawowej. Dzieci w tym wieku są bardzo zaangażowane i zainteresowane, nie dystansują się, dzięki czemu chętnie zadają pytania, a zyskując odpowiedź, przyswajają ją i zachowują w pamięci na wiele lat” – mówią producenci filmu.

Stowarzyszenie wraz z bohaterami filmu planuje odwiedzić 100 placówek szkolnych, uczelni, przedszkoli oraz ośrodków wychowawczych w całej Polsce, aby przeprowadzić prelekcje z zaangażowaniem osób z niepełnosprawnością z danego regionu.

Film został pokazany w TVP Sport, dostępny jest na YouTubie.

Siła spokoju

reż. Victor Salva, scen. Victor Salva, Kevin Bernhardt, zdj. Sharon Meir, prod. Niemcy/USA 2006

Film jest ekranizacją autobiograficznej powieści Dana Millmana Droga miłującego pokój wojownika. Bohater Dan (Scott Mechlowicz) jest młodym gimnastykiem, któremu trener wróży olimpijski medal. Życie utalentowanego sportowca to pasmo sukcesów. Jest przystojny, ma pieniądze, a osiągnięciom sportowym towarzyszy równie imponujące powodzenie u kobiet, które zmienia jak rękawiczki. Niestety, wypadek brutalnie przerywa jego karierę i wspaniałe plany na przyszłość. Dan załamuje się, zaczynają go męczyć koszmary senne. Którejś kolejnej nieprzespanej nocy trafia na stację benzynową, gdzie spotyka tajemniczego mechanika Socratesa (Nick Nolte), który na zawsze odmieni jego życie.

Koniecznie obejrzyjcie ten film. Niesamowicie wpływa na rozwój osobisty i motywację. Oglądałam go parę razy i za każdym razem dostrzegałam coś więcej i głębiej.

Dostępny na CDA.pl i YouTubie.

Sesje

scen. i reż. Ben Lewin, muz. Marco Beltrami, zdj. Geofrey Simpson, prod. USA 2012

Fabuła została oparta na artykule z „The Sun” Spotkania z sekssurogatką, opublikowanym w maju 1990 r.

Bohaterem jest sparaliżowany Mark, który zbliża się do czterdziestki i nie zna „smaku” kobiety. Wyznaje pragnienie spowiednikowi. Postanawia wynająć w tym celu zawodową seks- surogatkę. W obawie o swoją sprawność opłaca terapeutkę, której specjalnością jest praktyczne leczenie zahamowań seksualnych.

W rolach głównych wystąpili: John Hawkes, Helen Hunt, William H. Macy i Moon Bloodgood.

Po seansie osoba na wózku napisała, że „film jest bardzo ważny. Przełamuje pewne tabu, pokazuje światu ludzi zdrowych, że niepełnospraw- ni też są zdolni do normalnego życia, również seksualnego. Czasem wymaga to po prostu więcej starań niż u innych. Problemy, których doświadczał bohater, czyli odrzucenie ze strony potencjalnych partnerek, bo np. „kocham Cię, ale nie w ten sposób” (tak jak Amanda), spotykają chyba każdą osobę niepełnosprawną, ja również kilkatego typu sytuacji doświadczyłem. Nie zamierzam więc potępiać moralnych wyborów Marca. Wynajmując „asystentkę”, przekonał się, że jego współżycie jest możliwe i poznał swoje ciało. To otworzyło mu drogę do normalnego związku”.

Film można obejrzeć m.in. na Vod.pl i Cda.pl.

Bogowie (z napisami i audiodeskrypcją)

reż. Łukasz Palkowski, scen. Krzysztof Rak, zdj. Piotr Sobociński jr., muz. Bartosz Chajdecki, prod. Polska 2014

Coraz więcej portali włącza do oferty obrazy dostępne, np. Vod.pl, skąd polecamy superfilm, znakomicie zrobione dzieło, oparte na historii życia prof. Zbigniewa Religi, słynnego polskiego kardiochirurga, pioniera przeszczepów serca.

Główną rolę fenomenalnie zagrał Tomasz Kot. Podczas 39. Festiwalu Filmowego w Gdyni został nagrodzony za najlepszą pierwszoplanową rolę męską.

Otrzymaliśmy poruszający portret odważnego lekarza i dzielnego człowieka, który nie był aniołem, ale ratował ludzi. To kawał świetnego kina.

UWAGA! Stowarzyszenie „De Facto” z Płocka i Dział Zbiorów dla Niewidomych GBPiZS udostępniają filmy dla osób z niepełnosprawnością wzroku. Można je znaleźć w Krajowym Zasobie Cyfrowych Filmów z Audiodeskrypcją dla Osób Niewidomych. Ostatnio trafiło do niego 88 nowych filmów. Wśród nich takie rarytasy jak: Rzymskie wakacje, Cicha noc, Jak pies z kotem, Solidarność według kobiet i Maudie.

Amatorzy

scen. i reż. Iwona Siekierzyńska, zdj. Michał Popiel- -Machnicki, muz. Marzena Majcher, prod. Polska 2020

Obraz stworzony z myślą o wszystkich, którzy borykają się z problemami życia codziennego, zadedykowany został mamie i bratu reżyserki. Film z udziałem osób z niepełnosprawnością wsparli aktorzy zawodowi: Roma Gąsiorowska, Wojtek Solarz, Anna Dymna, Mariusz Bonaszewski, Krzysztof Kowalewski.

Historia zaczyna się w momencie, kiedy teatr Krzyśka „Biuro Rzeczy Osobistych” (tworzony przez aktorów z niepełnosprawnością intelektualną) wygrywa festiwal. Nagrodą ufundowaną przez teatr zawodowy jest możliwość zrealizowania spektaklu. Wielka radość, wielka szansa, wielkie oczekiwania. Michał Walkiewicz, redaktor naczelny portalu Filmweb.pl, napisał m.in., że „to artystyczne kino wysokiego konceptu i – nie bez szkody dla jego emocjonalnej intensywności oraz psychologicznej głębi – całość da się streścić w jednym zdaniu.

Oto grupa niepełnosprawnych intele- ktualnie artystów wystawia Hamleta. Albo Makbeta. Albo Romeo i Julię. Jeszcze nie wiedzą. To kino szlachetne w ambicjach i eleganckie w formie. Potrzebne jak nigdy...”. Film ma Nagrody Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych 2020 w Gdyni oraz Nagrodę Sieci Kin Studyj- nych i Lokalnych.

Film dostępny na Netflix.com.pl.

Śpiączka

scen. i reż. Michael Crichton, muz. Jerry Goldsmith, zdj. Victor Kemper, prod. USA 1978

Dr Susan Wheeler pracuje w jednym z dużych szpitali miejskich. Kiedy jej koleżanka, zdrowa kobieta, nie wybudza się ze śpiączki po rutynowej operacji, następuje konsternacja. A następnego dnia zapada w śpiączkę mężczyzna. Okazuje się, że w tym szpitalu przypadki „komy” zdarzają się wyjątkowo często. Jest się czego bać. Oto kanwa thrillera inspirowanego debiutem literackim Robina Cooka (rocznik 1940). Studiował medycynę i jest uznawany za mistrza thrillera medycznego. W swojej twórczości wykorzystuje najnowszą wiedzę medyczną oraz doświadczenia z praktyki lekarskiej. Porusza m.in. problemy etyki zawodowej lekarzy.

Film został uznany za produkcję dla ludzi o mocnych nerwach. Wartością dodaną jest gra aktorskiego duetu: Geneviève Bujold (dr Susan Wheeler) i Michael Douglas (dr Mark Bellows). Do tego wyśmienita muzyka, od której... włos się jeży na karku.

Jest to naprawdę opowieść o ciemnej stronie medycznego świata i pozycja obowiązkowa dla fanów dobrego, mocnego kina. W Polsce film był wyświetlany w kinach i emitowany w TVP i TCM, pod oryginalnym tytułem.

Dostępny jest na portalu cda.pl.

Przebudzenia

reż. Penny Marshall, scen. Steven Zaillian, muz. Randy Newman, zdj. Miroslav Ondříček, prod. USA 1990

Film na podstawie książki nowojorskiego neurologa, Olivera Sacksa, w której opisał swoje doświadczenia z niecodziennej praktyki.

Bronx, lato roku 1969 r. Do szpitala psychiatrycznego trafia dr Malcolm Sayer. Jego pacjentami są ofiary epidemii śpiączkowego zapalenia mózgu z lat 20. Od kilkudziesięciu lat pozostają w stanie katatonii, nie mają najmniejszego kontaktu z otoczeniem. Pielęgniarki traktują ich jak manekiny. Dr Sayer przez przypadek odkrywa, jak im pomóc. Prowadzi eksperymentalną terapię. Jeden z pacjentów czyni zaskakujące postępy. Niedługo potem pojawiają się jednak komplikacje.

Oparta na wydarzeniach opowieść o lekarzu, który za pomocą eksperymen- talnego leku przywracał do świadomości pogrążonych w śpiączce pacjentów.

Najlepszą zachętą do oglądania jest krótka recenzja zachwyconego widza: „To jeden z najlepszych filmów. Najpotężniejszy wyciskacz łez, jaki kiedykolwiek widziałem, w dużej mierze dzięki znakomitym kreacjom Williamsa i De Niro. Ale żeby być uczciwym, cała obsada była znakomita, a pomógł im scenariusz, który był prawie doskonały. Dla mnie sceny z Millerem okazały się najbardziej emocjonalne, ale tak naprawdę cały film był wzruszający, trafił do mojego serca...” .

Dostępny jest na portalu cda.pl.