Jak pomóc osobie z demencją radzić sobie z kontem bankowym?

Gdy starszą osobę dotyka demencja, jej bliscy stają wobec szeregu wyzwań. Jednym z nich jest pomoc w radzeniu sobie z finansami i domowym budżetem. Może zdarzyć się tak, że mający np. chorobę Alzheimera członek rodziny będzie potrzebował pomocy choćby w obsłudze konta bankowego. Co wtedy robić?

Jednym z proponowanych rozwiązań jest pełnomocnictwo. Dzięki niemu inna osoba, na przykład członek rodziny, może pomóc seniorowi w obsłudze jego rachunku bankowego.

Kto i kiedy może udzielić pełnomocnictwa

Osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych może udzielić pełnomocnictwa innej osobie fizycznej posiadającej pełną lub ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Rodzaj pełnomocnictwa oraz zakres umocowania zależą od woli osoby udzielającej pełnomocnictwa. Co do zasady pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności. Może ono być udzielone wyłącznie przez posiadacza rachunku bankowego. Udzielenie pełnomocnictwa jest oświadczeniem woli — należy więc każdorazowo ocenić, czy dana osoba jest w stanie je prawidłowo złożyć. O zakresie i rodzaju czynności objętych zakresem pełnomocnictwa decyduje posiadacz rachunku bankowego. Niemniej jednak może zdarzyć się tak, że umowa rachunku bankowego lub stanowiący jej integralną część regulamin będą zawierać postanowienia doprecyzowujące te kwestie. W umowie może pojawić się postanowienie regulujące sytuacje, w których nie można ustanowić pełnomocnika, np. ustanawianie dalszych pełnomocników lub wypowiedzenie umowy rachunku bankowego, jeżeli są z nią powiązane inne umowy.

Rodzaje pełnomocnictwa

Jak czytamy na stronie banku PNB Paribas, przepisy prawa cywilnego przewidują trzy rodzaje pełnomocnictw: pełnomocnictwo ogólne, pełnomocnictwo do czynności prawnych określonego rodzaju oraz pełnomocnictwo do poszczególnej czynności. Pełnomocnictwo ogólne to najszersze dopuszczalne w polskim systemie prawnym pełnomocnictwo, które obejmuje umocowanie do dokonywania czynności zwykłego zarządu. Nie obowiązuje z góry ustalony katalog czynności, które mogą być uznane za czynność zwykłego zarządu – należy to oceniać w każdym przypadku indywidualnie. Czynności przekraczające zwykły zarząd to czynności o większym ciężarze gatunkowym, w związku z czym wymagają udzielenia pełnomocnictwa rodzajowego lub pełnomocnictwa do poszczególnej czynności. Pełnomocnictwo rodzajowe powinno wskazywać rodzaj oraz przedmiot czynności, do których umocowany jest pełnomocnik (np. umocowanie do wypłaty środków pieniężnych z rachunku do kwoty maksymalnie 1000 złotych). Udzielenie pełnomocnictwa szczególnego (do poszczególnej czynności) jest wymagane do dokonania konkretnej czynności prawnej (np. pełnomocnictwo do złożenia wniosku o wydanie karty debetowej do rachunku).

Wspólne konto bankowe

Innym rozwiązaniem, które może ułatwić korzystanie z konta bankowego seniora z demencja, jest współdzielenie konta. Zgodnie z art. 51 Prawa Bankowego (Dz.U. z 2021 r. poz. 2349 t.j.) rachunek bankowy może być prowadzony na rzecz kilku osób fizycznych. W praktyce oznacza to, że rachunek może mieć nawet kilku posiadaczy. Istnieje więc możliwość nie tylko zawarcia umowy rachunku bankowego przez kilka osób z bankiem (np. rodziców wraz z dorosłymi dziećmi), ale również przekształcenia dotychczasowego rachunku bankowego w rachunek wspólny.