RPO: Dlaczego członkowie rodzin osób z niepełnosprawnościami nie mogą być ich asystentami?

Jak zauważa Rzecznik Praw Obywatelskich stale rośnie zapotrzebowanie na usługi asystentów osób z niepełnosprawnościami. Tymczasem Asystentami nie mogą zostać członkowie ich rodzin. Zdaniem Rzecznika ich wykluczenie z grona kandydatów może uniemożliwić znalezienie osoby, która będzie odpowiadała potrzebom i preferencjom wnioskodawcy

Jak czytamy w komunikacie na stronie  Biura RPO do Rzecznika wpływają skargi dotyczące zasad programu „Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej” - edycja 2022. Skarżący wskazują, że z kręgu potencjalnych asystentów wykluczono osoby najbliższe. A są one znane wnioskującym i budzą ich największe zaufanie. Ponadto pojawiają się również obawy, że katalog członków rodziny może być rozszerzany na inne osoby, co ostatecznie może pozbawić wsparcia niektórych zainteresowanych.

Wykluczenie krewnych uniemożliwi znalezienie kandydata

Zdaniem Rzecznika interpretacja rozszerzająca katalog osób, które nie mogą pełnić funkcji asystenta, budzi wątpliwości. Ma to znaczenie zwłaszcza, jeśli pod uwagę weźmie się cel i skutki takiej wątpliwej interpretacji.

- Zasady dotyczące tego, kto może być kandydatem na asystenta osobistego, powinny być wprowadzane wyraźnie w treści programu, a wykładnia nie może prowadzić do ograniczenia możliwości wsparcia osób z niepełnosprawnościami – stwierdza wyraźnie RPO.

W komunikacie na stronie Biura Rzecznika czytamy, że w niektórych gminach usług asystenckich w ogóle nie ma i wynika to z tego, że mimo ogłaszania konkursów coraz trudniej jest znaleźć asystenta, który odpowiadałby oczekiwaniom osób z niepełnosprawnościami. W takiej sytuacji wykluczenie członków rodziny z kandydatów na asystenta w mniejszych miejscowościach może uniemożliwić znalezienie kandydata odpowiadającego wnioskodawcy.

Pismo do Pełnomocnika

Z tego powodu prof. Marcin Wiącek pyta pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych Pawła Wdówika, z jakich powodów członków rodziny  wykluczono z grona kandydatów na asystentów oraz  jak ustalono zakres pojęcia "członka rodziny" na potrzeby programu.

Rzecznik prosi również o informację, czy przy planowaniu programu przeprowadzono analizę podobnych rozwiązań w innych państwach europejskich. W niektórych istnieje bowiem możliwość zaangażowania jako asystenta członka rodziny osoby z niepełnosprawnością lub osoby współmieszkającej z taką osobą.

Więcej informacji w piśmie skierowanym do Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych .