Transkrypcja podcastu „Uwalniamy więźniów czwartego piętra”

Transkrypcja podcastu „Uwalniamy więźniów czwartego piętra”

Transkrypcja: Agnieszka Sobecka

- Często słyszy się historie tak zwanych więźniów 4 piętra. Wiele osób wokół ma wśród sąsiadów czy w rodzinie osoby, które są takimi więźniami, czyli ze względu na braku windy w budynku często przez wiele dni, wiele miesięcy w ogóle nie opuszczają swojego mieszkania – mówi Agnieszka Anioł z Banku Gospodarstwa Krajowego. Przybliża także działanie Funduszu Dostępności, którego celem jest finansowanie za pomocą niskooprocentowanych pożyczek likwidacji barier architektonicznych, w tym instalacje wind, m.in. w budynkach mieszkalnych.

Podcast do odsłuchania jest dostępny na portalu Niepelnosprawni.pl.

Mateusz Różański: Dzień dobry. Z tej strony Mateusz Różański z Integracji. Zapraszam na kolejny odcinek naszego podcastu  „Z każdym o wszystkim”. Dzisiaj moją rozmówczynią będzie Pani Agnieszka Anioł z Banku Gospodarstwa Krajowego, z którą porozmawiamy o Funduszu Dostępności.

Agnieszka Anioł: Dzień dobry!

Dzień dobry. Proszę Pani to czym jest ten Fundusz Dostępności? Kto  może z niego korzystać? I co dzięki niemu można uzyskać?

 Fundusz Dostępności jest to program, który finansuje inwestycje poprawiające dostępność budynków.  Został on utworzony na mocy ustawy o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami i jest częścią rządowego programu Dostępność Plus. We współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej. Bank Gospodarstwa Krajowego wraz z instytucjami finansowymi udzielają finansowania na przedsięwzięcia likwidujące bariery architektoniczne w wielorodzinnych budynkach mieszkalnych, w budynkach użyteczności publicznej oraz w budynkach zamieszkania zbiorowego.

To jest tak, że nie wiem ja mogę zgłosić się jako mieszkaniec się do jednej z tych instytucji i powiedzieć, że u mnie w bloku nie ma windy i bardzo chciałbym żeby ona był, czy jak to wygląda?

W przypadku budynków wielorodzinnych mieszkalnych wnioski mogą składać zarówno spółdzielnie mieszkaniowe, jak i wspólnoty mieszkaniowe. Dla projektów mniejszych, czyli dla projektów do dwóch milionów złotych, finansowania udzielają nasze instytucje, z którymi współpracujemy przy Funduszu Dostępności. Są to instytucje podzielone ze względu przeróżnego w Polsce i jest to między innymi: Polska Fundacja Przedsiębiorczości, Polska Agencja Rozwoju Regionalnego, Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego, Dolnośląski Parki Innowacji i Nauki oraz Tarnowska Agencja Rozwoju Regionalnego. Natomiast w przypadku gdyby projekt obejmował wiele budynków i wartość tego projektu byłaby powyżej dwóch milionów złotych z takim wnioskiem już wtedy bezpośrednio zapraszamy do kontaktu z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, zarówno w centrali jak i w regionach.

Dobrze, ale jakie inwestycje można z niego sfinansować właśnie dzięki Funduszowi Dostępności?

Pożyczka z Funduszu Dostępności może być przeznaczona zarówno na likwidację barier architektonicznych zewnętrznych jak i tych wewnętrznych w budynkach. Sfinansować tutaj możemy  między innymi budowę szybu windowego wraz z zakupem i montażem windy. Możemy sfinansować modernizację dojścia do budynku, np: poprzez wybudowanie pochylni z odpowiednio umiejscowionymi poręczami lub platformami osobowymi. Kosztami kwalifikowanymi mogą być również modernizacje ciągów komunikacyjnych. Modernizacja np.: polegająca na dostosowania tych ciągów do poruszania się osób na wózkach. Na przykład poprzez likwidację wysokich progów, zniwelowanie różnic poziomu w dojściu do budynku. W ciągach komunikacyjnych możemy także zastosować nawierzchnię antypoślizgową, oraz  likwidować bariery w komunikowaniu się poprzez na przykład, zainstalowanie głośno mówiących domofonów. No i kwalifikowane mogą być wszystkie inne działania, które likwidują bariery architektoniczne w budynku, które zostaną zdiagnozowane na podstawie audytu dostępności danego budynku

A na czym polega ten audyt dostępności? Kto go może zrobić i jak jego wyniki dostarczyć?

Audyt dostępności jest to dokument stanowiący takie opracowanie zarówno stan obecny budynku, czyli jakie bariery architektoniczne są obecnie w budynku zdefiniowane i zlokalizowane, jak i opisuje również przedsięwzięcia, które te bariery architektoniczne zlikwidują. Audyt dostępności i może być zarówno wykonany przez wnioskodawcę, jak i przez wykwalifikowaną firmę wykwalifikowanych ekspertów zewnętrznych. Dopuszczamy obie formy.

I  taka na przykład firma dokonuje audytu i w jakiej formie ma on trafić do Państwa? Co tam musi być przedstawione po kolei?

 Audyt dostępności jest załącznikiem do wniosku o udzielenie pożyczki. Wszelkie prace wskazane w audycie dostępności muszą być zgodne z dokumentem „Standardy Dostępności dla Polityki Spójności 2014- 2020 „ Ten dokument stanowi załącznik numer 1 do zasad naboru wniosków. I my jako instytucje oceniające te dokumenty, między innymi sprawdzamy czy wszystkie prace wskazane w audycie spełniają standardy. Czyli w przypadku jeżeli na przykład planujemy wybudować windę w takim audycie dostępności powinniśmy szczegółowo opisać jak ta winda będzie wyglądać, jakie będzie miał wymiary kabina, gdzie będzie ona umiejscowiona, czy będzie dojeżdżać na wszystkie kondygnacje, czy będzie do niej dostęp z poziomu terenu oraz wszystkie inne parametry, które są wymienione w standardzie dostępności.

Pani mówi o pożyczce i na przykład wiele spółdzielni mieszkaniowych czy wspólnot boi się brać pożyczki, bo to się wiąże potem z koniecznością spłaty rat, dodatkowych kosztów też dla mieszkańców. I jak to wygląda w przypadku Funduszu Dostępności?

 Pożyczki z Funduszu Dostępności wyróżnia długi, bo aż 20 letni okres spłaty. Jest możliwość uzyskania 6- cio miesięcznej karencji swojej części kapitału. Pożyczki z Funduszu Dostępności również wyróżnia bardzo preferencyjne stałe oprocentowanie pożyczek wynoszących zaledwie 15 setnych procenta w skali roku. Długi okres spłaty pozwala na dostosowanie wysokości rat do możliwości finansowych danego pożyczkobiorcy.         Co więcej, przyznanie pożyczki, obsługa, nie wiążą się z żadnymi dodatkowymi opłatami. Najważniejszą korzyścią pożyczek z Funduszu Dostępności jest możliwość ich częściowego umorzenia. Istnieje możliwość umorzenia takiej pożyczki aż do 40 %, po spełnieniu określonych warunków w trzech kryteriach. Kryteria są to : terytorialne, przeznaczenia budynku i społeczne. I przykładowo, na przykład jeżeli wniosek dotyczy wielorodzinnego budynku mieszkalnego z tytułu przeznaczenia budynku, taki projekt otrzymuje już automatycznie 10 % umorzenia. To umorzenie może być wtedy dodatkowo powiększone o kolejne nawet 20 % z tytułu kryterium społecznego, tutaj w zależności od udziału osób niepełnosprawnych, starszych oraz rodziców z małymi dziećmi, w danym budynku do ogółu mieszkańców takiego budynku. I dodatkowo te wskaźniki mogą być o kolejne 10% powiększone z tytułu terytorialnego, które jest już uzależnione od miejsca od miejsca realizacji inwestycji. A wskaźniki do kryterium terytorialnego możemy sprawdzić u nas na naszej stronie www.bgk.pl w w zakładce „Fundusz Dostępności”.

Czyli można nawet dostać dostać 40 procent umorzenia?

Dokładnie. Nawet 40 procent umorzenia pożyczki.

No to ja sobie robiłem wczoraj takie obliczenia, bo czytałem o Państwa Funduszu, i wyszło mi, że w pewnych sytuacjach, może dojść do tego, że odda się mniejszą kwotę niż się pożyczyło.

Mniejszą kwotę się oddaje oczywiście niż się pożyczyło, dokładnie, ponieważ oprocentowanie jest bardzo niskie. Jak wspominałam jest to zaledwie 15 setnych procent w skali roku,żadnych dodatkowych opłat i prowizji nie pobieramy. Przy umorzeniu nawet maksymalnie 40 %, oczywiście kwota pozostałą do spłaty jest niższą niż ta, którą się uzyskało. Co więcej pożyczkę z Funduszu Dostępności możemy łączyć na przykład z dotacją z PFRON.

Czyli na przykład już na taką windę dużo łatwiej jest te pieniądze uzyskać niż korzystając z usług banków komercyjnych?

Zdecydowanie tak.

A jednocześnie jak dobrze wiemy, winda w budynku podnosi jego wartość.

Między innymi podnosi wartość. Również jest jednym z niezbędnych elementów gdyż często słyszy się historię tzw. więźniów czwartego piętra. Wiele osób wokół nas zna wiele osób, czy sąsiadów, czy ma kogoś w rodzinie, którzy są takimi więźniami. Czyli ze względu  na brak windy w budynku, osoby starsze, osoby z trudnościami w poruszaniu się, często przez wiele dni czy nawet przez wiele miesięcy , w ogóle nie opuszczają swojego mieszkania. Taka winda jest wtedy dla  nich jak zbawienie.

To można powiedzieć, że Fundusz Dostępności jest funduszem uwalniania więźniów  czwartego piętra?

Można tak powiedzieć.

Dobrze, to świetnie, że Bank Gospodarstwa Krajowego nie tylko użycza pożyczek, finansuje, ale też uwalnia ludzi z  takiej nie zawinionej przez nich niewoli. Dobrze, ale ja wiem, że nie tylko budynki mieszkalne mogą uzyskać pożyczkę, ale też instytucje publiczne.

Mogą również instytucje publiczne . Katalog odbiorców jest tutaj bardzo szeroki. Katalog podmiotów, które mogą się ubiegać o pożyczkę to między innymi: jednostki samorządu terytorialnego, związki, stowarzyszenia. O pożyczkę mogą starać się podmioty w ramach administracji rządowej, spółki komunalne oraz inne jednostki zależne od jednostek samorządu terytorialnego. Poza spółdzielniami, wspólnotami mieszkaniowymi mogą być to również towarzystwa budownictwa społecznego, społeczne inicjatywy mieszkaniowe, a także szkoły wyższe, instytucje kultury oraz organizacje organizacje pozarządowe, które właśnie prowadzą statutową działalność ukierunkowaną na wsparcie osób niepełnosprawnych

Czyli na przykład jeśli organizacja prowadzi na przykład Dzienny Dom Pobytualbo ma budynek, w którym prowadzone są zajęcia dla osób z rożnymi niepełnosprawnościami to także ona może uzyskać takie dofinansowanie?

Każdy podmiot, który spełni zarówno warunki kwalifikalności podmiotowej czyli wpisuje się na katalog naszych odbiorców, jak przedmiotowej, czyli jeżeli inwestycja dotyczy jednego z trzech budynków czyli budynku wielorodzinnego mieszkalnego, użyteczności publicznej lub zamieszkania zbiorowego , może starać się o pożyczkę z Funduszu Dostępności

A na przykład szkoła? No bo wiele szkół zmaga się z z tym problemem,że nie ma w nich windy,  nie ma w nich podjazdów, są często w budynkach, które powstawały bardzo dawno temu.

 Jeżeli szkoła jest publiczna również może również może starać się o pożyczkę z Funduszu Dostępności, ważne żeby podmiot wnioskujący o pożyczkę znajdował się na naszej liście.

Którą znajdziemy na...?

Którą znajdziemy w zasadach naboru wniosków oraz na naszej stronie www.bgk.pl w zakładce Fundusz Dostępności.

Dobrze. Fundusz Dostępności jest realizowany już od kilku lat. Proszę powiedzieć o jakiś sukcesach, naprawdę udanych inwestycjach, które udało się dzięki niemu przeprowadzić?

Do tej pory sfinansowaliśmy już ponad 100 projektów, poprawiających dostępność budynków , na kwotę ponad 50 milionów złotych. Według mnie najważniejszym sukcesem jest pomoc ludziom, uwalnianie ich z tzw. czwartych pięter, więźniów czwartego pietra. Finansowaliśmy  też sporo budynków jednostek samorządu terytorialnego, gdzie interesanci, osoby niepełnosprawne, będą miały możliwość korzystania z usług urzędów, z usług budynków użyteczności publicznej, gdzie wcześniej takie bariery były dla nich nie do pokonania

To sporo już dokonaliście.

Tak. Fundusz się cieszy dużym zainteresowaniem. Obecnie mamy również wiele wniosków w ocenie.  Zarówno my jako Bank Gospodarstwa Krajowego jak i dla tych dużych projektów, jak i nasze współpracujące instytucje finansowe.

To gdyby Pani opisała taką ścieżkę od momentu zaistnienia potrzeby wybudowania windy czy likwidacji barier architektonicznych do uzyskania pożyczki. Jak to wygląda?

 Krok po kroku. Jeżeli mamy pomysł, że potrzebujemy zlikwidować bariery w budynkach architektonicznych, na przykład potrzebujemy wybudować windę w budynku, bądź wiele wind jeżeli mówimy o osiedlu , pierwszym krokiem jakim jest należy zapoznać się z nasza stroną internetową. Tam jest zarówno opis programu, opis wydatków, kosztów kwalifikowanych jakie możemy sfinansować. Jak i wszystkie niezbędne załączniki do wniosku o udzielenie pożyczki. Do Banku Gospodarstwa Krajowego w przypadku powyżej 2 mln złotych składamy wniosek o udzielenie pożyczki. Jednym z niezbędnych dokumentów jest już wcześniej jest już wcześniej wspomniany audyt dostępności . Oraz wraz z wnioskiem o udzielenie pożyczki składamy wszystkie załączniki, które mamy wymienione również na naszej stronie internetowej jako załączniki niezbędne do wniosku o udzielenie pożyczki z Funduszu Dostępności. Następnie  taki wniosek podlega u nas ocenie zarówno pod kontem merytorycznym jak i finansowym. W przypadku oceny merytorycznej tutaj sprawdzamy między innymi czy inwestycja jest zgodna z założeniami programu. Czy inwestycja spełnia standardy dostępności. Czy bariery architektoniczne, które zostały zlikwidowane zgodnie właśnie ze standardami dostępności. Następnie taki wniosek podlega ocenie finansowej, przez naszych analityków finansowych. I po takiej ocenie tutaj następnie otrzymuje wskazany wnioskodawca informacje i podpisywana jest umowa o udzielenie pożyczki. Przy realizacji inwestycji, na sam koniec realizacji , kiedy inwestycja już zostanie zakończona, następuje umorzenie pożyczki. Czyli umorzenie pożyczki jest związane z zakończeniem realizacji inwestycji. Aczkolwiek jak wspominałam umorzenie dotyczy całej kwoty pożyczki więc jeżeli po pół roku od przyznania pożyczki zostanie taka inwestycja zakończona, umorzenie następuje w kwocie wynikającej z naszej umowy. 

Rozumiem. A ile taki proces trwa mniej więcej jak z Państwa  doświadczeń to wynika, od właśnie momentu złożenia dokumentów do rozpoczęcia inwestycji?

Czas oceny takiego wniosku jest już bardzo indywidualny, no tak naprawdę wszystko zależy od kompletności złożenia wniosku. Najwięcej czasu zajmują nam uzupełnienia wniosków i od razu mogę wspomnieć, że jeżeli wniosek jest niekompletny, jeżeli brakuje jakiegoś załącznika bądź jakiś załącznik jest błędnie wypełniony, tutaj oczywiście dajemy czas na jego poprawę. Wniosek taki nie otrzymuje negatywnej oceny, ale kontaktujemy się z informacją co należy poprawić i można wtedy takie załączniki dosłać w odpowiednim czasie.

Dobrze. A jak to jest potem kontrolowane czy pieniądze zostały właściwie wydatkowane czy gdzieś nie dokonano gdzieś jakiś malwersacji ,że rzeczywiście pożyczka z Funduszu Dostępności przysłużyła się dostępności, a nie została zmarnowana na coś innego?

Tak. Pożyczki z Funduszu Dostępności podlegają kontroli. Każdy wniosek o udzielenie pożyczki już przed podpisaniem umowy przechodzi ocenę zarówno merytoryczną, na podstawie dokumentacji technicznej oraz zdjęciowej, a w uzasadnionych przypadkach również poprzez wizytację na miejscu realizacji planowanej inwestycji. Wszystkie poniesione wydatki w ramach projektu podlegają weryfikacji pod kontem ich zgodności z celem finansowania oraz audytem dostępności. Uruchamianie pożyczki następuje w oparciu o rzeczywiście poniesione wydatki, na podstawie przedstawionych przez pożyczkobiorcę oryginałów faktur oraz na przykład protokołów odbioru robót. Sprawdzane jest czy wszystkie koszty wykazywane na fakturach są kwalifikowalne. Prawidłowe wydatkowanie środków  oraz zakończenie inwestycji warunkuje przede wszystkim umorzenie takiej pożyczki. Potwierdzane jest na na przykład na podstawie protokołów odbioru robót, uzyskanie pozwolenia na użytkowanie,  a w przypadku na przykład budowy windy protokołu odbioru przez Urząd Dozoru Technicznego. Dodatkowo po zakończeniu takiej inwestycji przeprowadzana jest wizytacja na miejscu realizacji inwestycji, i potwierdzane jest spełnienie warunków umorzenia. W okresie spłaty prowadzony jest również monitoring sytuacji ekonomiczno - finansowej każdego pożyczkobiorcy  zgodnie z regulacjami wewnętrznymi banku. Co ważne wsparcie w formie pożyczki może zostać udzielone na wsparcie realizacji projektów dopiero po uzyskaniu pozytywnej oceny zdolności  kredytowej wnioskodawcy oraz po ustanowieniu prawnych zabezpieczeń takiej pożyczki.

Czyli po prostu wszystko jest pod kontrola i w każdej chwili można się na przykład z Państwem porozumieć, dokładnie ( ) , poinformować, jakieś pole manewru...Bo na przydał nie wiem są sytuacje gdzie na przykład po prostu wzrastają koszty robocizny, wzrastają  koszty materiałów, co w takich sytuacjach się dzieje?

Jeżeli wniosek nie zakładał tego, że na przykład  koszty materiałów bądź robocizny będą wyższe niż wnioskowana kwota pożyczki. Jeżeli jest konieczność zwiększenia kwoty pożyczki, oczywiście w przypadku dostępnych środków istnieje możliwość zwiększenia na podstawie wniosku bądź aneksu kwoty przyznanej pożyczki, jeżeli jest uzasadniona.

Rozumiem. Czyli też Państwo mogą w takich sytuacjach pójść na rękę po prostu?

Tak. Ale tak jak podkreślam w przypadku dostępnych jeszcze środków.

Rozumiem. Czyli tak  podsumowując pożyczka z Funduszu Dostępności o nie jest taka pożyczka jaką ja zaciągam w banku na przykład na zakup mieszkania czy samochodu, ale jest pewnego rodzaju współfinansowanie działań na rzecz dostępności przestrzeni w Polsce?

 Dokładnie tak. Pożyczki z Funduszu Dostępności mają na celu poprawę życia wielu mieszkańców, budynków nie dostosowanych do osób niepełnosprawnych , poprawę budynków użyteczności publicznej czy zamieszkania zbiorowego. Nie jest to produkt komercyjny, i warunki właśnie przyznania takiej pożyczki, warunki  jak samo niskie oprocentowanie czy umorzenie , są bardzo korzystne

Czyli jak na przykład ktoś będzie chciała rozmawiać  z zarządem swojej spółdzielni mieszkaniowej o tym, że na przykład jest taki fundusz to ma właśnie wytłumaczyć, że to nie jest tak, że nagle po prostu spółdzielnia sobie uwiąże kamień u szyi jakimś wielkim kredytem, tylko po prostu to są pieniądze, które właściwie się dostaje.

Można tak powiedzieć.

Więc bardzo dziękuję Pani za rozmowę. Wszystkich naszych słuchaczy zachęcam do tego by zaznajamiali się z Funduszem Dostępności . Zwłaszcza zwracam się do zarządców nieruchomości, wspólnot mieszkaniowych, spółdzielni, czy też instytucji publicznych żeby zainteresowali się właśnie z możliwością skorzystania z Funduszu.

Zachęcam również do kontaktu bezpośrednio z Bankiem Gospodarstwa Krajowego albo z naszymi instytucjami współpracującymi. Lista instytucji współpracujących jest dostępna  również na naszej stronie internetowej

W takim razie jeszcze raz zapraszamy do skorzystania z Funduszu Dostępności. Dziękuje. Do widzenia. Do usłyszenia.

 Dziękuję. Do widzenia.