Jak zadbać o dostępność? Możesz się skarżyć i składać wnioski!

- W naszym społeczeństwie wciąż widać brak wiedzy o dostępności. Są różnego rodzaju obawy o to, jak zapewnić dostępność – powiedział Krzysztof Michałkiewicz, prezes zarządu PFRON, otwierając konferencję z okazji Światowego Dnia Świadomości Dostępności. Podczas konferencji przedstawiono plany związane z realizacją zapisów Europejskiego Aktu o Dostępności, ale też przedstawiono narzędzia, dzięki którymi same osoby z niepełnosprawnością mogą walczyć o dostępność w przestrzeni publicznej.

- Trwają prace nad nową ustawą, która ułatwi dostępność do różnego rodzaju usług i rzeczy. Jest to następny krok, który będzie dawał przewagę konkurencyjną naszym przedsiębiorstwom. Będzie otwierał je na potrzeby osób ze specjalnymi potrzebami, ale także czynił nasz kraj bardziej dostępnym dla wszystkich – poinformował prezes PFRON.

Europejski Akt o Dostępności

- Ustawa, o której mówimy, wprowadzi zmiany w sferze telekomunikacyjnej i cyfrowej. Obecnie trwają prace nad nowymi rozwiązaniami dotyczącymi m.in. bankomatów, biletomatów, zakupów przez Internet i bankowości internetowej – mówiła podczas konferencji Małgorzata Jarosińska-Jedynak, sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej. – To, co było dobrą praktyką, będzie standardem w ofercie usługodawców – podkreśliła.

Według zapowiedzi prezesa PFRON i przedstawicielki resortu Funduszy, nowe przepisy wpłyną na podniesienie atrakcyjności polskiego biznesu, a zwłaszcza branży telekomunikacyjnej, gdyż ułatwią otwarcie się im na klientów ze specjalnymi potrzebami poprzez likwidacje barier cyfrowych. Warto pamiętać, że od 2019 roku w Polsce obowiązują przepisy dotyczące dostępności stron i serwisów dla osób ze specjalnymi potrzebami.

Strona złożona z barier

- Przed 2012 rokiem dostępność cyfrowa w ogóle nie była uregulowana – podkreślał podczas konferencji Adam Pietrasiewicz, radca w Wydziale Dostępności Cyfrowej KPRM. – Widywałem strony podmiotów publicznych, które w 99 procentach składały się z barier dla osób z bardzo różnymi niepełnosprawnościami – dodał.

Jednak prawdziwa rewolucja w tym temacie została przyjęta w 2019 roku: Ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Dzięki niej można m.in. zażądać zapewnienia dostępności wszystkiego, co podmiot publiczny udostępnia w formie cyfrowej. Jeśli podmiot nie wypełni tego żądania, można skorzystać z procedury skargowej. Co ważne, może to zrobić każdy obywatel bez względu na niepełnosprawność. Wiecej informacji na ten temat można znaleźć na specjalnej stronie poświęconej dostępności cyfrowej.

Skargi i wnioski

Od września 2021 roku skargi można składać też na brak dostępności architektonicznej i informacyjno-komunikacyjnej.

- Od 20 września 2019 roku podmioty publiczne mają obowiązek zapewnienia dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. W zeszłym roku weszły w życie przepisy, które umożliwiają skorzystanie z prawa do dostępności poprzez składanie skarg i wniosków o zapewnienie dostępności – wyjaśniał Łukasz Iwancio, naczelnik wydziału ds. postępowań skargowych w departamencie dostępności PFRON. – Temu obowiązkowi podlegają m.in. ministerstwa i urzędy centralne, szkoły publiczne, państwowe szpitale i przychodnie i placówki pocztowe czy dworce Podmiotów podlegających pod ustawę o zapewnieniu dostępności jest ponad 65 tysięcy – podkreślił.

Dzięki przepisom, o których mówił Łukasz Iwancio, obywatele uzyskali trzy narzędzia: informację o braku dostępności, wniosek o zapewnienie dostępności i skargę na brak dostępności. Informacja służy przede wszystkim zawiadomieniu podmiotu publicznego o tym, że nie każdy może z niego skorzystać w równym stopniu. Taką informację do podmiotu publicznego może złożyć każdy, ale urząd czy szpital nie mają obowiązku na nią odpowiadać. Wniosek o zapewnieniu dostępności i skarga na jej brak to broń większego kalibru.

Poskarż się prezesowi PFRON

- Prawo do złożenia wniosku przysługuje osobie ze specjalnymi potrzebami lub jej przedstawicielowi ustawowemu np. rodzicowi. Można go złożyć w sytuacji, gdy naruszony jest interes faktyczny. Na przykład, gdy chcemy wypożyczyć książkę z biblioteki, której budynek jest niedostępny albo, gdy nie możemy udać się w podróż z powodu niedostępności dworca – tłumaczył Łukasz Iwancio. – Wniosek należy złożyć w podmiocie, który nie zapewnia dostępności swoich usług, np. w szkole czy placówce pocztowej. Na zapewnienie dostępności podmiot ten ma wówczas 14 dni. Można to wydłużyć do 2 miesięcy. Po upływie tego czasu podmiot publiczny musi poinformować, kiedy i w jaki sposób zapewni dostępność albo uzasadnić brak dostępności i zaproponować rozwiązanie alternatywne, na przykład załatwienie jakiejś sprawy na parterze, gdy w budynku nie ma windy.

Jeśli podmiot nie zapewni dostępności albo wcale nie odpowie na wniosek, osoba ze specjalnymi potrzebami może złożyć skargę na brak dostępności do Prezesa Zarządu PFRON. Można to zrobić w ciągu 30 dni od upływu terminu zapewnienia dostępności lub otrzymania zawiadomienia o niemożności zapewnienia dostępności. Po rozpatrzeniu skargi, Prezes PFRON w drodze decyzji nakazuje zapewnienie dostępności lub odmawia takiego nakazu. Prezes PFRON może poprosić o dodatkowe informacje zarówno skarżącego, jak i zaskarżany podmiot publiczny.

Skargę można złożyć w każdym oddziale PFRON lub przez specjalną stronę internetową. Na tej stronie można też znaleźć wzory skarg wniosków o zapewnienie dostępności. Skargę lub wniosek można też napisać samemu. W razie wątpliwości można skorzystać z infolinii 22 581 84 10.