Renta z tytułu niezdolności do pracy

W ramach ZUS, wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy złożyć można po uzyskaniu orzeczenia o niezdolności do pracy.

Komu przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy?

Niestety, posiadanie samego orzeczenia wydanego przez lekarza orzecznika o niezdolności do pracy – nawet w przypadku orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy i do samodzielnej egzystencji – nie znaczy, że już otrzymaliśmy rentę z tytułu niezdolności do pracy. Aby uzyskać do niej prawo, wnioskodawca musi spełnić JEDNOCZEŚNIE następujące wymagania:

1. być niezdolnym do pracy – według orzeczenia lekarza orzecznika ZUS;
2. posiadać wymagany okres zatrudnienia – tzw. okresy składkowe i nieskładkowe;
3. niezdolność do pracy powinna powstać w czasie zatrudnienia lub w okresie równorzędnym z okresem zatrudnienia, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Osobie, która spełnia WSZYSTKIE wymienione wyżej warunki, może być przyznana jedna z trzech rent:

• okresowa – jeśli niezdolność do pracy jest czasowa; wówczas renta wypłacana jest tylko przez czas wskazany w decyzji organu rentowego;
• stała – jeśli niezdolność do pracy jest trwała;
• szkoleniowa – jeśli wobec danej osoby orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego, ponieważ nie może ona pracować w dotychczasowym zawodzie. Renta szkoleniowa przysługuje przez 6 miesięcy, z możliwością przedłużenia do 30 miesięcy – o ile jest to niezbędne w procesie zmiany zawodu.

UWAGA! Przepisu z punktu 3 nie stosuje się do osoby, która udowodniła okres składkowy i nieskładkowy wynoszący – dla kobiet co najmniej 20 lat, a dla mężczyzn – co najmniej 25 lat; oraz jest ona całkowicie niezdolna do pracy.

Okresy wymienione w punktach 2 i 3 są szczegółowo omówione w Ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ich charakterystyka jest zbyt szeroka, byśmy mogli wszystkie wymienić w naszym opracowaniu. Wszystkim zainteresowanym polecamy skonsultowanie się ze specjalistami w najbliższym terenowym oddziale ZUS.

Jaka jest wysokość najniższej renty?

Stawki obecnie obowiązujące (od 1 marca 2014 r.) wynoszą:

• dla renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy – 844,45 zł;
• dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy – 648,13 zł;
• dla renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową – 1013,34 zł;
• dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową – 777,76 zł.

Do kogo można się odwołać od decyzji ZUS w sprawie nieprzyznania renty?

Najpierw do komisji ZUS. Może ona uznać zaskarżenie decyzji za słuszne – zmienić postanowienie lub je uchylić. Jeśli nadal uważamy decyzję ZUS za niesłuszną, możemy odwołać się do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych właściwego dla okręgu, w którym ma siedzibę oddział ZUS wydający zaskarżaną opinię.
Odwołanie wnosi się pisemnie za pośrednictwem oddziału ZUS, który wydał decyzję, w terminie 1 miesiąca od otrzymania (doręczenia) spornej opinii. Po upływie tego terminu sąd może odrzucić odwołanie. W przypadku gdy z uzasadnionych przyczyn – np. choroby – wniesienie odwołania w wyznaczonym terminie nic było możliwe, można złożyć wniosek o przedłużenie okresu odwoławczego.

Czy osoby otrzymujące rentę stałą nie muszą się już poddawać ocenie ZUS?

Niestety, nie! Otrzymanie zadowalającego orzeczenia od lekarza orzecznika i przyznanie renty nie oznaczają, że będziemy już zawsze otrzymywać to świadczenie. Dzieje się tak zarówno w przypadku osób, które nabyły prawo do renty okresowej, jak i do stałej. Zakład ma prawo wezwać nas w każdej chwili na badania kontrolne.

Jaka kwota renty zostanie mi przyznana, jeśli zdecyduję się ją „odwiesić”?

W wypadku, gdy staramy się o przywrócenie renty, powinniśmy złożyć do ZUS wniosek o naliczenie do niej dodatkowych, wypracowanych w okresie zatrudnienia okresów składkowych, aby podwyższyć kwotę wypłacanego świadczenia. Jeśli tego nie zrobimy, ZUS przyzna nam kwotę, która była wypłacana przed okresem zawieszenia – ewentualnie zrewaloryzowaną.

Czy pobierając rentę, można pracować?

MOŻNA! Co więcej, jeśli z wynagrodzenia za pracę dodatkowo odprowadzane są składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, osoba pobierająca świadczenie rentowe może złożyć do ZUS wniosek o zwiększenie jego kwoty. Ważne jest jednak, aby zajęcie wykonywane przez osobę, która otrzymuje rentę, było adekwatne do stanu zdrowia. Informacja o podjęciu pracy przez osobę niezdolną do jej wykonywania może mieć wpływ na decyzję organu orzekającego, w sytuacji gdy osoba ta ubiega się o przedłużenie okresu niezdolności do pracy.

Co zrobić, by ponownie uzyskać prawo do renty?

Organ wypłacający świadczenie rentowe jest zobowiązany pisemnie powiadomić osobę uprawnioną o terminie wstrzymania wypłaty oraz o warunkach przywrócenia prawa do renty nie później niż na trzy miesiące przed ustaniem prawa do renty. Jeśli jesteśmy nadal zainteresowani pobieraniem świadczenia, musimy złożyć w oddziale ZUS, który do tej pory zajmował się naszą sprawą, wniosek o przywrócenie praw do świadczenia wraz z zaświadczeniem o stanic zdrowia wydanym przez opiekującego się nami lekarza.

Ile mogę zarobić, pobierając rentę?

Przychód brutto z wynagrodzenia za pracę, przekraczający 70 proc. kwoty przeciętnego wynagrodzenia obowiązującej w danym miesiącu powoduje zmniejszenie renty, zaś przekroczenie 130 proc. tej kwoty spowoduje jej zawieszenie.