Życie i praca bez barier - Europejski Dzień Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych

5 maja obchodzimy Europejski Dzień Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych oraz Dzień Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną. To okazja by zwrócić uwagę społeczeństwa na problemy i wyzwania z jakimi mierzą się osoby z niepełnosprawnością w codziennym życiu i pracy zawodowej. Bariery i ograniczenia, bowiem, jakich doświadczają osoby z niepełnosprawnością i ich opiekunowie, są wynikiem wielu czynników: społecznych, systemowych i kulturowych. Każdy z nas może jednak zrobić wiele by otaczający nas świat był miejsce przyjaznym, w którym każdy będzie miał szansę na godne życie i rozwój osobisty.

Tylko 14% osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy

W Polsce żyje ok. 4 mln osób z niepełnosprawnością, jednak poziom ich zatrudnienia od lat utrzymuje się na niskim poziomie. Pod względem wskaźnika bierności zawodowej osób niepełnosprawnych Polska plasuje się na 5 miejscu w Europie. Wskaźniki zatrudnienia osób niepełnosprawnych w ciągu ostatnich 10 lat wzrosły tylko o ok. 2% - z 14,4% w 2010 r. do 16,7% w 2020 r1.

Wśród przyczyn takiego stanu są m.in.: ograniczenia związane ze stanem zdrowia i niepełnosprawnością, niskie kompetencje i wykształcenie, niska samoocena, nieopłacalność podejmowania pracy zarobkowej, niedostosowanie miejsc pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, bariery architektoniczne czy transportowe.

Dlaczego pracodawcy nadal zatrudniają niechętnie? Głównym problemem pozostaje nie tylko tworzenie nowych stanowisk pracy, ale trwałe zatrudnienie OzN. Choć pracodawca może uzyskać dofinansowanie wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne osób z niepełnosprawnościami czy zwrot kosztów przygotowania miejsc pracy, to nie jest to jedyna i wystarczająca motywacja do tworzenia strategii zatrudnienia z integralnym uwzględnieniem osób z niepełnosprawnościami. Nadal panuje też wiele stereotypów i nieprawdziwych przekonań na temat niskiej wydajności czy samodzielności OzN. Część przedsiębiorców boi się także wysokiej absencji w pracy w wyniku pogorszenia stanu zdrowia czy niepełnosprawności.

Nowych form wsparcia przybywa

Perspektywy dla integracji zawodowej osób z niepełnosprawnościami są jednak coraz większe. Ogromną rolę w tworzeniu świata bez barier i aktywizacji osób niepełnosprawnych pełnią organizacje pozarządowe, zarówno lokalne, regionalne jak i ogólnopolskie.

- Tych możliwości jednak nie byłoby, gdyby nie strona rządowa i samorządowa, dzięki której realizujemy, jako organizacja pozarządowa, szereg projektów aktywizacji zawodowej. Działania te obejmują to nie tylko szkolenia, warsztaty, ale to też doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy i wsparcie psychologów. Chcemy, aby nasi podopieczni czuli się w pełni zaopiekowani, a kiedy trafią na rynek pracy, żeby wiedzieli już jak wiele mogą zaoferować swojemu pracodawcy. Chcemy, aby Przedsiębiorcy o Nas usłyszeli i nie bali się zatrudniać OzN – podkreśla Stanisław Schubert, Prezes Karkonoskiego Sejmiku Osób Niepełnosprawnych KSON.

- Synergia pomiędzy administracją rządową i samorządową, organizacjami zrzeszającymi OzN oraz przedsiębiorstwami, pozwala na tworzenie odpowiednich warunków pracy i życia w społeczeństwie bez barier. Dlatego tak ważny jest dla nas wspólny dialog i podejmowanie rozwiązań na rzecz niwelowania wykluczenia i poprawy dostępności dla OzN. Agencja Pracy, którą tworzymy ma być tak szeroką bazą wykwalifikowanych specjalistów, którzy w aktywny sposób chcą zaistnieć na rynku pracy. Chcemy mapować potrzeby przedsiębiorców z poszczególnych sektorów i znajdować im odpowiednich ekspertów i pracowników, którzy w wyniku realizowanych przez nas projektów tj. WłaczamON! czy ZatrudniONy+, nabędą odpowiednie kwalifikacje, wzmocnią swoje umiejętności i zapewniam, że będą najlepszą kadrą w ich przedsiębiorstwie – wskazuje Iwona Pikosz-Nuñez, dyrektor zarządzający CSI Projekty Sp. z o.o., koordynator generalny projektów prozatrudnieniowych KSON.

Współpraca buduje – zrozumieć niepełnosprawność

Jak zatem tworzyć dogodne warunki dla rozwoju zawodowego osób niepełnosprawnych i jednocześnie wspierać rozwój przedsiębiorstw w Polsce? - Dyskusja o zatrudnianiu OzN nie może się odbyć bez udziału samych przedsiębiorców. Dlatego wspólnie ze Związkiem Przedsiębiorców i Pracodawców (ZPP) i Warszawską Izbą Gospodarczą (WIG), chcemy zmapować najważniejsze potrzeby i tworzać dogodne warunki pracy dla OzN. My znamy ograniczenia wynikające z niepełnosprawności, walczymy z barierami i wiemy, jak wspierać OzN w odnalezieniu się na rynku pracy i w codzienności. Przedsiębiorcy mają tymczasem przestrzeń, aby zaufać i dać szansę na rozwój OzN poprzez staże i zatrudnienia. To bardzo ważna współpraca i szansa dla każdej ze stron, dlatego szczególnie dziś warto mówić o tej dyskryminacji OzN – zaznacza Stanisław Schubert, Prezes KSON.

Wyjątkową okazją do debaty na temat współpracy międzyśrodowiskowej na rzecz integracji zawodowej osób niepełnosprawnych będzie spotkanie „Szanse. Dostępność. Partnerstwo. Osoby z niepełnosprawnością na rynku pracy – okrągły stół z okazji Dnia Przedsiębiorczości” zaplanowane 21 czerwca 2023 roku o godz. 10:00 w Centrum Dialogu Społecznego. Wydarzenie objął patronatem Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorstw, partnerami spotkania są Związek Przedsiębiorców i Pracodawców oraz Warszawska Izba Gospodarcza. Nadrzędnym celem spotkania, w którym udział wezmą przedstawiciele organizacji i instytucji wspierających osoby niepełnosprawne oraz środowiska przedsiębiorców jest pokazanie szerokich możliwości i perspektyw zatrudnienia osób z niepełnosprawnością, zarówno ruchową jak i intelektualną, w obecnych realiach gospodarczych i uwarunkowaniach prawno-społecznych. Będzie to także okazja wypracowania formuły stałej współpracy środowiska osób niepełnosprawnych z organizacjami pracodawców pozwalającej na skuteczne, wspólnie prowadzone działania edukacyjne, szkoleniowe oraz informacyjne, sprzyjające tworzeniu nowych stanowisk pracy i rozwoju zawodowego osób niepełnosprawnych w Polsce.