Osoby z Niepełnosprawnościami w centrum uwagi

1 grudnia z okazji nadchodzącego Międzynarodowego Dnia Osób Niepełnosprawnych, Karkonoski Sejmik Osób Niepełnosprawnych (KSON) wraz z partnerami zorganizował wyjątkowe wydarzeniem o charakterze edukacyjnym i integrującym środowisko osób niepełnosprawnych oraz organizacji i instytucji, które je wspierają lub ogrywają istotną rolę w procesie aktywizacji społecznej i zawodowej. Grudniowe spotkania KSON stały się już tradycją i są wyrazem praktycznej realizacji maksymy „Nic o Nas, bez Nas”, promując dialog międzyśrodowiskowy, wspólne mapowanie problemów i rozwiązań na rzecz osób z niepełnosprawnościami w Polsce.

- Cieszy nas fakt, że po raz kolejny możemy w tak szerokim gronie rozmawiać o potrzebach, o tym co wartościowe dla osób z niepełnosprawnościami i dzielić się dobrymi praktykami. Dla Karkonoskiego Sejmiku Osób Niepełnosprawnych w centrum uwagi zawsze znajduje się człowiek, dlatego wszystkie realizowane projekty mają na celu poprawę jakości życia OzN oraz wsparcie w codziennym funkcjonowaniu. KSON to zespół ludzi – trenerów, doradców zawodowych oraz grupy psychologów, których łączy wspólny mianownik – dobro naszych beneficjentów – podkreślił Stanisław Schubert, prezes Karkonoskiego Sejmiku Osób Niepełnosprawnych.

#PracaBezBarier

Wydarzenie otworzyła debata „#PracaBezBarier. Osoby z niepełnosprawnościami na rynku pracy - Wczoraj Dziś i Jutro” z udziałem przedstawicieli organizacji pozarządowych, pracodawców oraz instytucji publicznych, takich jak PFRON, ZUS, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, którą poprowadził Wojciech Szeląg, dziennikarz i prezenter telewizyjny.

- Synergia pomiędzy administracją rządową i samorządową, organizacjami zrzeszającymi OzN oraz przedsiębiorstwami, pozwala na tworzenie odpowiednich warunków pracy i życia w społeczeństwie bez barier. Dlatego tak ważny jest dla nas wspólny dialog i podejmowanie rozwiązań na rzecz niwelowania wykluczenia i poprawy dostępności dla OzN. Chcemy mapować potrzeby przedsiębiorców z poszczególnych sektorów i znajdować im odpowiednich ekspertów i pracowników, którzy w wyniku realizowanych przez nas projektów tj. Stabilne Zatrudnienie, ABSOLWENT – nastawiONy na pracę, WłaczamON! czy ZatrudniONy+, nabędą odpowiednie kwalifikacje, wzmocnią swoje umiejętności i zapewniam, że będą najlepszą kadrą w ich przedsiębiorstwie – wskazywała Iwona Pikosz-Nuñez, koordynator generalny projektów prozatrudnieniowych KSON, dyrektor zarządzający CSI Projekty Sp. z o.o.

Niewątpliwie jesteśmy świadkami jak bardzo zmienia się podejście społeczeństwa do osób z niepełnosprawnościami, wzajemna akceptacja, dzięki której dostrzegamy, że różnostronność może być atutem, a nie przeszkodą. To powoduje, że osoby niepełnosprawne stają się bardziej otwarte, nie wstydzą się swojej niepełnosprawności, co pozytywnie wpływa na proces aktywizacji i integracji społecznej i zawodowej. 

- Jako osoba niedosłysząca, zdarza mi się, że umykają mi fragmenty rozmowy i muszę poprosić o powtórzenie. Kiedyś było to trudne. Ale teraz jestem bardziej otwarta. Przykładowo 30 lat temu okulary też nie były tak powszechne i postrzegane za atrakcyjne jak obecnie, a teraz większość z nas siedzących tutaj na sali je nosi. Tak samo zaczęłam traktować swój aparat słuchowy jako ozdobę, element biżuterii. Mam obecnie różową wkładkę, którą bardzo lubię. Po prostu mamy teraz możliwość wyrażania siebie i do tego ja również zachęcam – uczestniczka Projektu KSON.

Otwartość 

Otwartość na różnorodność nie dotyczy tylko osób z niepełnoprawnościami, to otwartość na inne kultury, zwyczaje, wygląd. Dlatego tak ważna jest tutaj edukacja już od najmłodszych lat.

- Edukacja powinna być wielostronna – powinniśmy wszyscy uczyć się od siebie nawzajem. Dlatego bardzo cieszę się, że są takie programy, które pomagają osobom z niepełnosprawnościami „wyjść z cienia” i otworzyć się, gdzie mają fachową pomoc i psychologa, i doradcy zawodowego. Niezwykle ważne jest przekroczenie tej pierwszej bariery strachu i niepewności – powiedział Andrzej Drozd, Wiceprezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej (PUIG)

Niezwykle ważna w tym procesie jest kompleksowa rehabilitacja, której celem jest przywrócenie możliwie jak najwyższego poziomu funkcjonowania i jakości życia człowieka, także w społeczeństwie, w tym możliwości pracy zawodowej. Rehabilitacja zawodowa ułatwia osobom niepełnosprawnym znalezienie i utrzymywanie odpowiedniej pracy, a także awansu zawodowego, możliwości uczestniczenia w poradnictwie zawodowym, szkoleniach i pośrednictwie pracy.

- Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, który reprezentuję, istnieje po pierwsze po to, by wspierać działania zmierzające do zatrudnienia osób niepełnosprawnych, inicjować takie działania i je finansować, oczywiście przy współudziale organizacji pozarządowych i jednostek samorządu terytorialnego. Coraz większym zainteresowaniem cieszą się wśród osób niepełnosprawnych właśnie programy doradztwa zawodowego, specjalistycznego szkolenia i pośrednictwa zawodowego. Po pierwsze, liczba organizacji realizujących te zadania przy wsparciu PFRON wzrosła niemal dwukrotnie na przestrzeni ostatnich 5 lat. Jeżeli chodzi o kwotę dofinansowania, jaką Fundusz przeznacza na ten obszar wsparcia, to wzrosła niemalże pięciokrotnie, bo z 26 000 000, do planowanych w tym roku 120 000 000. Natomiast uczestników tego projektu są już tysiące. Porównując rok 2023 do 2018, mamy wzrost o ponad 10 000 do 22 000 beneficjentów aktualnie – podkreślił Przedstawiciel PFRON.

Dofinansowanie PFRON

PFRON dofinansowuje również kursy języka migowego, z których mogą korzystać także pracodawcy i inne osoby z otoczenia OzN oraz dofinansowuje wynagrodzenia pracodawców w zakresie wynagrodzenia pracownika z orzeczeniem o niepełnosprawności.

- W ramach realizowanych projektów wsparciem obejmujemy ponad 1000 beneficjentów. Oferując jednocześnie ponad 800 miejsc stażowych, co daje duże możliwości rozwoju zawodowego osobom z niepełnosprawnościami. Jednym z sukcesów, jest fakt, że już na pierwszym etapie realizacji programu „Włączam ON” ponad 1/3 beneficjentów otrzymała zatrudnienie, czyli ponad 50 osób. To potwierdza, jak realny wpływ na życie i funkcjonowanie OzN mają takie inicjatywy i działania podejmowane przez organizacje pozarządowe – powiedział Adrian Adrzejewski, Koordynator ds. Rozwoju KSON.

W 2011 roku Światowa Organizacja Zdrowia i Bank Światowy opublikowali pierwszy w historii raport dotyczący niepełnosprawności. Wskazał on, że z niepełnosprawnością żyje na świecie 1 000 000 000 osób. Po 12 latach liczba ta wzrosła do 1 300 000 000 w skali globalnej.

- Raport ten zwraca uwagę, że osoby z niepełnosprawnościami żyją nawet o 20 lat krócej niż osoby pełnosprawne. Mają one także problem z dostępnością w zakresie ochrony zdrowia i pomocy socjalnej. Mówiąc o naszym regionie - 85 000 000 Europejczyków to osoby z niepełnosprawnością. Średni wskaźnik zatrudnienia OzN w Europie wynosi 50,4%, w Polsce wskaźnik ten jest niższy i oscyluje w granicach 30%. Niemniej jednak to, co jest istotne, to fakt, że w krajach europejskich powszechnie funkcjonują programy typu „return to work”. To jest praktyka stosowana na całym świecie, która przynosi efekty. Np. jeżeli osoba ulega wypadkowi w pracy, to w tym momencie jest cały sprawnie działający system, zarządzany koordynatora, który ma za zadanie, żeby osoba po operacji i rehabilitacji powróciła na rynek pracy, żeby nie była osobą pobierającą świadczenia i po prostu bierną zawodową, tylko wróciła do aktywności – zauważył Krzysztof Czechowski, Koordynator ds. Dostępności ZUS.

- Jestem pod ogromnym wrażeniem tego, co państwo robią i jak państwo sobie radzą z barierami, które pojawiają się na polskim rynku pracy i mam nadzieję, że tych barier z okazji będzie coraz mniej. Osobiście, staram się tego pilnować jako osoba odpowiedzialna za rynek pracy i integrację społeczną w zakresie Europejskiego Funduszu Społecznego. Jednym z głównych celów tego funduszy jest dążenie do wzmocnienia spójności społecznej i możemy to osiągać zarówno poprzez działania na rynku pracy oraz poprzez poszukiwanie możliwości zmieszania obszarów wykluczenia społecznego. W zasadzie Europejski Fundusz społeczny dotyka wszystkich kwestii. Od dostępności komunikacyjnej, architektonicznej, przez dostępność cyfrową, po aktywizację zawodową, aktywizację społeczną we wszystkich tych obszarach. Od 2014 roku 650 000 osób z niepełnosprawnościami skorzystało ze wsparcia w tym zakresie. W 2020 roku uruchomiliśmy wspólnie z Ministerstwem Rodziny i Polityki Społecznej program Wiedza Edukacja Rozwój, które miało na celu przetestowanie nowego podejścia do zatrudniania osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy – zatrudnienia wspomaganego, z którego już teraz skorzystało 12 000 osób. – powiedział Łukasz Mikulec, Naczelnik Wydziału Rynku Pracy i Integracji Społecznej, Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej. - Bardzo ważna w realizacji tych projektów jest umiejętność zdiagnozowania różnych potrzeb osób z niepełnosprawnościami. I właśnie dlatego potrzebujemy specjalistów w zakresie tych zawodów, które są tak naprawdę najbardziej oczekiwane, wymagane na poziomie wdrażania, zatrudnienia wspomaganego.

Rynek pracy, autopromocja

W drugiej części dnia praktyczne warsztaty rozwijające umiejętności poruszania się po rynku pracy, autoprezentacji i motywacji zgromadziły liczne grono podopiecznych KSON, osób biernych zawodowo. Była to okazja do spotkania z trenerami, którzy na co dzień prowadzą programy aktywizacji zawodowej skrojone do potrzeb indywidualnych beneficjentów, wśród nich doradcy zawodowi, psychologowie i coach’owie i przedstawiciele agencji pracy. Uczestnicy warsztatów mieli okazję zapoznać się z aktualną ofertą programów rozwoju zawodowego, praktyk i stażu dla OzN realizowanych przez KSON przy wsparciu PFRON.

- Doradca zawodowy to pewnego rodzaju „pierwszy zderzak”, osoba, która ma na celu konfrontację beneficjenta z rzeczywistością, nie tylko zawodową, ale także osadzenie danego człowieka w społeczności – podkreślił Jan Duda, doradca zawodowy KSON. - Dlatego praca z osobami z niepełnosprawnościami przede wszystkim skoncentrowana jest na rozmowie indywidualnej. Doradca zawodowy pyta nie tylko o posiadane doświadczenie zawodowe, wykształcenie czy kwalifikacje, ale również koncentruje się na sytuacji rodzinnej, na lękach, jakie powstają, barierach, ograniczeniach, jak również na umiejętnościach i preferencjach i predyspozycjach zawodowych – dodała Joanna Sobczak, doradca zawodowy KSON.

Praca daje nowe możliwości.

- Pozwala się rozwijać, poszerzać nowe horyzonty, poznawać nowych ludzi i chroni przed dyskryminacją w społeczeństwie. W projekcie KSON otrzymuję wsparcie merytoryczne, dostaję możliwość poznawania nowych rzeczy i poszerzania wiedzy. – zaznaczyła Uczestniczka Projektu KSON.

Patronat honorowy nad wydarzeniem objęło: Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Partnerami wydarzenia byli: Pracodawcy RP, Polsko-Ukraińska Izba Gospodarcza, Krajowy Związek Komisji Rewizyjnych oraz Akademia Górnośląska. Patronat medialny objęły redakcje: Co w Zdrowiu, Integracja, Medexpress, Medicalpress, Niepełnosprawni.pl oraz portal Razem z Tobą.