Polska pierwszym krajem na świecie, w którym poddano pacjenta terapii genowej w badaniu klinicznym ASPIRE-FTD dla chorych z otępieniem czołowo-skronio

AviadoBio, firma zajmująca się rozwojem terapii genowych oraz opracowaniem i produkcją leków na zaburzenia neurodegeneracyjne, ogłosiła, że w Polsce poddano leczeniu pierwszego pacjenta w ramach fazy 1/2 otwartego badania klinicznego ASPIRE-FTD oceniającego bezpieczeństwo i wstępną skuteczność zastosowania terapii genowej u osób chorych na otępienie czołowo-skroniowe (FTD) z mutacjami w genie kodującym progranulinę (GRN). Otwarte badanie kliniczne prowadzone jest obecnie w specjalistycznych ośrodkach w Polsce, Hiszpanii i Holandii. W przyszłości planowane jest rozszerzenie badania na inne kraje europejskie i USA.

- AviadoBio pracuje nad rozwojem innowacyjnej terapii genowej umożlwiającej leczenie FTD wywołanego mutacją GRN, a ten moment to kamień milowy dla pacjentów, ich rodzin oraz naszej firmy – mówi Lisa Deschamps, dyrektor generalna AviadoBio.

- Dziękujemy badaczom za ich ogrom pracy włożony w program ASPIRE-FTD oceniający skuteczność terapii i jesteśmy wdzięczni rodzinom, które uczestniczą w badaniach klinicznych nad nowymi metodami leczenia FTD-GRN, które mogą zmienić przyszłość pokoleń cierpiących na to schorzenie.

Czym jest otępienie czołowo-skroniowe?

FTD jest wyniszczającą formą demencji o wczesnym początku, a osoby nią dotknięte umierają zazwyczaj w ciągu trzech do 10 lat od diagnozy. Osoby chorujące na FTD często doświadczają zmian osobowości, zaburzeń zachowania, utraty zdolności językowych, apatii i ograniczonej mobilności. Otępienie czołowo-skroniowe jest główną przyczyną demencji u osób w wieku poniżej 65 lat i często jest diagnozowane jako inne choroby. Organizmy chorych na FTD, u których występują mutacje genu GRN, wytwarzają zmniejszone ilości białka progranuliny. Badany lek opracowano jako potencjalnie jednorazową terapię ukierunkowaną na zatrzymanie postępu choroby poprzez dostarczenie funkcjonalnej kopii genu GRN, którego zadaniem jest przywrócenie odpowiedniego poziomu progranuliny w obszarach mózgu dotkniętych chorobą.

Nowa terapia

- Istnieje krytyczna potrzeba nowych terapii dla osób żyjących z FTD-GRN. Brak skutecznych terapii modyfikujących przebieg choroby sprawia, że diagnoza ta jest szczególnie trudna dla pacjentów i ich rodzin, którzy nie mają obecnie żadnych dostępnych opcji leczenia tej wyniszczającej i postępującej choroby – mówi dr David Cooper, dyrektor medyczny AviadoBio. – Zastosowanie terapii u pierwszego pacjenta biorącego udział w badaniu ASPIRE-FTD stanowi ważny krok naprzód w zrozumieniu potencjału leku, który już wykazał obiecujące wyniki w badaniach przedklinicznych.

Lek wykorzystywany w terapii jest dostarczany bezpośrednio do części mózgu zwanej wzgórzem podczas minimalnie inwazyjnego stereotaktycznego zabiegu neurochirurgicznego. Wzgórze ma rozległe połączenia z innymi częściami mózgu, w tym z płatami czołowymi i skroniowymi odgrywającymi kluczową rolę w rozwoju FTD i jego symptomów. Metoda celowanego podania terapii przywracającej odpowiedni poziom progranuliny w płacie czołowym i skroniowym pozwala bezpiecznie i skutecznie przekroczyć barierę krew-mózg, ograniczając leczenie do mózgu, w którym jest ono najbardziej potrzebne, co w rezultacie pozwala zmniejszyć wymaganą dawkę i potencjalną ekspozycję ogólnoustrojową.

Szpital Bródnowski w Warszawie

Interwencyjne Centrum Nuroterapii (INC) Szpitala Bródnowskiego w Warszawie to pierwsze i jedyne centrum w Europie wykonujące operacje polegające na infuzji genów do mózgu w polu rezonansu magnetycznego w czasie rzeczywistym.

- Nasz zespół jest dumny z możliwości udziału w tym ważnym badaniu naukowym i przeprowadzenia pierwszego śródmózgowego podania leku w globalnym badaniu ASPIRE-FTD –powiedział prof. dr hab. n. med. Mirosław Ząbek, kierownik oddziału neurochirurgii w INC.

- Jako neurolog i założycielka Kliniki Neuro-Care, widziałam trudne zmagania moich pacjentów i ich rodzin z demencją – mówi dr n. med. Gabriela Kłodowska. - Dla naszych pacjentów chorujących na FTD, to bardzo ważne, że Polska jest pierwszym krajem, w którym pacjenci mogą wziąć udział w badaniu oferującym potencjalne jednorazowe leczenie dla pacjentów z mutacją GRN.

W listopadzie 2023 r. Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) przyznała testowanemu lekowi oznaczenie „Fast Track”. „Fast Track” to proces, którego celem jest ułatwienie rozwoju i przyspieszenie oceny nowych leków stosowanych w leczeniu poważnych schorzeń i zaspokajaniu niezaspokojonych potrzeb medycznych. Oznaczenie to ma pozwolić na wcześniejsze udostępnienie nowych leków pacjentom. Lek został również uznany za lek sierocy zarówno przez FDA, jak i Komisję Europejską.

Więcej informacji na temat badania ASPIRE-FTD można znaleźć na stronie: https://clinicaltrials.gov/study/NCT06064890.

ASPIRE-FTD

ASPIRE-FTD to wieloośrodkowe otwarte badanie kliniczne fazy 1/2 oceniające bezpieczeństwo i wstępną skuteczność zastosowania terapii genowej u chorych z otępieniem czołowoskroniowym wywołanym mutacją genu GRN. W trakcie badania pacjenci otrzymują jednorazową dawkę leku bezpośrednio do części mózgu zwanej wzgórzem podczas minimalnie inwazyjnego stereotaktycznego zabiegu neurochirurgicznego. Badanie prowadzone jest w specjalistycznych ośrodkach neurochirurgii w Europie i USA.

Otępienie czołowo-skroniowe (FTD) oraz FTD wywołane mutacją genu GRN (FTDGRN)

FTD to wyniszczająca forma demencji o wczesnym początku, która zazwyczaj prowadzi do śmierci pacjenta w ciągu siedmiu do 13 lat od wystąpienia objawów i od trzech do 10 lat od diagnozy. Osoby chorujące na FTD często doświadczają zmian osobowości, zaburzeń zachowania, utraty mowy, apatii i ograniczonej mobilności. FTD jest główną przyczyną demencji u osób w wieku poniżej 65, szacuje się, że na 1000 osób 4,6 może być dotkniętych chorobą. FTD zazwyczaj objawia się w młodszym wieku niż choroba Alzheimera, a większość przypadków FTD występuje u osób między 45 a 68 rokiem życia. Biorąc pod uwagę wczesny początek, FTD może mieć znacznie większy wpływ na pracę, rodzinę i finanse niż choroba Alzheimera. Genetyczne przypadki FTD stanowią około jednej trzeciej przypadków i są związane z autosomalnymi dominującymi mutacjami w trzech genach, w tym w genie GRN (progranuliny). Około 11 000 osób w USA i UE żyje z FTD-GRN, rocznie odnotowuje się około 2200 nowych przypadków. Niektóre przypadki FTD mogą być błędnie zidentyfikowane, a późne diagnozy są powszechne. Oczekuje się, że wraz z rozwojem edukacji na temat choroby, wiedzy genetycznej oraz badań i możliwości leczenia, liczba chorych na FTD wzrośnie.