Więcej niż praca. Alternatywa dla ludzi z pasją i misją

Średnio co piąty Polak chce się przebranżowić. Tylko co trzeci uważa, że jego aktualny pracodawca zapewnia satysfakcjonujące możliwości rozwoju zawodowego. Prawie co drugi przedstawiciel pokolenia „Zetek” i co trzeci reprezentant „Millenialsów” deklaruje, że przez większość czasu spędzonego w pracy zmaga się ze stresem lub niepokojem. Rozwiązaniem na to może być praca w sektorze ekonomii społecznej, jak deklarują organizatorzy kampanii społecznej “ES jak SukcES”.

Chociaż problemy psychiczne spowodowane nadmiarem obowiązków zawodowych stają się coraz bardziej powszechne, młodzi ludzie częściej poszukują dodatkowego zajęcia, a starsi zupełnie innego rodzaju pracy. Co robić, jeśli dochodzimy w życiu do zawodowej ściany? Gdzie szukać pracy dającej wolność i satysfakcję? Jedną z ciekawszych możliwości jest założenie własnego przedsiębiorstwa społecznego, którego celem jest rozwiązywanie problemów społecznych za pomocą aktywnej działalności na rynku. Eksperci ekonomii społecznej wskazują, że założenie tego rodzaju organizacji może być rozwiązaniem dla pracowników zmęczonych korporacją, poszukujących misji i sprawczości czy powracających na rynek pracy. Właśnie ten temat podejmuje kampania “ES jak SukcES”.

Więcej niż biznes

Kariera przedsiębiorcy społecznego polega na prowadzeniu organizacji, w której najważniejsi są ludzie. Z danych departamentu Ekonomii Społecznej z 2024 roku wynika, że na Mazowszu działa obecnie 59 tego rodzaju przedsiębiorstw społecznych, a w całej Polsce 916. Wypracowany zysk nie jest celem samym w sobie, tylko drogą do sfinansowania celu społecznego. Zarobione pieniądze służą osobom, które potrzebują pomocy i tworzą miejsca pracy jak np. pralnia zatrudniająca osoby niepełnosprawne czy piekarnia, w której pracują osoby doświadczające kryzysu. Przedsiębiorstwa społeczne tworzą i utrzymują nowe miejsca pracy, tak aby w jak największym stopniu wspierać społeczność lokalną i rozwiązywać jej problemy.

Dla kogo jest ten rodzaj kariery?

Zdaniem Piotra Smolagi, twórcy przedsiębiorstwa społecznego Spółdzielni Socjalnej Ochota oraz koordynatora Psychiatrycznego Oddziału Dziennego przy SZPZLO-Ochota, tego rodzaju praca jest idealna dla osób, które chcą pomagać innym, nie boją się wyzwań i są gotowe na poszukiwanie rozwiązań, które sprawdzą się w realiach rynkowych.

- Momentem przełomowym, w którym podjąłem decyzję o założeniu naszej spółdzielni było zakończenie realizacji zlecenia dla jednej z firm. Otrzymana praca dosłownie przywróciła osoby potrzebujące wsparcia do życia: polepszyła się ich kondycja psychiczna, mieli powód, aby każdego dnia wstać z łóżka, stali się punktualni i obowiązkowi. Gdy zlecenie się skończyło, brak pracy wywołał w ich życiu kryzys i regres. Obiecałem sobie, że zrobię wszystko, aby mieli stałą pracę. I tak też się stało. Osoby w kryzysie zajmują się sprzątaniem parków, tworzą kartki świąteczne, a nawet produkowały mydło – mówi psycholog Piotr Smolaga.

Czy to się może udać?

Przedsiębiorstwa społeczne, które chcą zarabiać i rozwijać swoją działalność muszą konkurować z firmami nastawionymi głównie na zysk. W celu wzmocnienia ich pozycji na rynku rząd uruchomił wsparcie dla przedsiębiorców społecznych w postaci szeregu korzyści, ulg i ułatwień.

- Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej oferują jednorazowe środki na utworzenie i utrzymanie miejsc pracy oraz pomoc w rozwoju potencjału organizacji. Urzędy Pracy refundują część wynagrodzenia pracowników zagrożonych wykluczeniem społecznym. Dodatkowo, wsparcie finansowe od PFRON jest dostępne dla osób niepełnosprawnych zatrudnionych w tych przedsiębiorstwach. Istnieją programy takie jak „Przedsiębiorstwo społeczne+”, które są dedykowane tylko dla przedsiębiorstw społecznych, w których jasno określono instrumenty wsparcia, zarówno finansowe jak i usługowe. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby przedsiębiorstwa społeczne brały udział w komercyjnych przetargach, ale są traktowane jak każde inne przedsiębiorstwo, chyba że jednostka finansów publicznych, zastrzeże, że o udzielenie zamówienia publicznego mogą ubiegać się wyłącznie przedsiębiorstwa społeczne – mówi Stanisława Retmaniak, ekspertka ds. rozwoju lokalnego i ekonomii społecznej ze Stowarzyszenia BORIS.

Od czego zacząć?

Takich osób jak Piotr Smolaga jest więcej. Często wypaleni, zmęczeni pracą ponad ich siły, powracający na rynek pracy po dłuższej przerwie. Jak zauważają eksperci ds. ekonomii społecznej, rozwiązaniem może być zakładanie podmiotów ekonomii społecznej, które z zasady pozwalają na dużą elastyczność i stawiają ludzi na pierwszym miejscu. Co więcej, osoby zakładające przedsiębiorstwo społeczne mogą liczyć na pomoc ze strony organizacji pozarządowych zajmujących się tematyką ekonomii społecznej oraz instytucji państwowych.

W przypadku Piotra Smolagi to właśnie pomocna dłoń Stowarzyszenia BORIS przeprowadziła jego spółdzielnię przez proces zakładania i uruchamiania działalności.  Wsparcie, konsultacje i pomoc organizacji pozarządowych dla osób zakładających przedsiębiorstwa społeczne są bezpłatne - wystarczy się do nich zgłosić. Osoby zainteresowane tego rodzaju pomocą mogą zgłaszać się m.in. do lokalnych Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej (OWESów),  a mieszkańcy Mazowsza do organizacji prowadzących takie ośrodki na Mazowszu: Fundacji Fundusz Współpracy, Fundacji Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych (FISE), Biura Obsługi Inicjatyw Społecznych BORIS, Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego (FRSO), Centrum Innowacji Społeczeństwa Informacyjnego (CISI) oraz SOKiAL.

O tym, jak założyć podmiot ekonomii społecznej lub wspierać ich funkcjonowanie można dowiedzieć się więcej w ramach kampanii społecznej „ES jak SukcES”. Celem kampanii jest popularyzacja idei ekonomii społecznej na Mazowszu, zachęcenie osób pracujących oraz szukających pracy do tworzenia nowych przedsiębiorstw społecznych oraz pokazanie,
że alternatywna ścieżka kariery zawodowej jest możliwa. Kampania skierowana jest do osób zainteresowanych zmianą miejsca pracy, zdobyciem nowej pracy, osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów, studentów i studentek, młodych rodziców wracających na rynek pracy i osób 50+, często z niego wykluczonych.

Więcej informacji i materiałów na stronie www.esjaksukces.pl.

Kampania powstała dzięki wsparciu finansowemu ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego. Organizatorami kampanii są Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, Stowarzyszenie BORIS, Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej Siedlce, Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej Mazowsza Płockiego i Fundacja Fundusz Współpracy.