Światło jest w nas – integracyjne parady z lampionami w Warszawie, Gdańsku i Hajnówce

Stowarzyszenie Kulturalne „Pocztówka” uzyskało grant w konkursie „Kultura wrażliwa” organizowanym przez Państwowy Fundusz Osób Niepełnosprawnych i rozpoczęło w czerwcu projekt artystyczny „Światło jest w nas - parada lampionów” z udziałem środowiska osób z niepełnosprawnościami z powiatu hajnowskiego.

Planowane daty spektakli:

• 29 i 30.06. godz. 21.00 - Ochocki Plener Teatralny, Warszawa, Park Szczęśliwicki
• 13 i 14.07. godz. 21.00 - Międzynarodowy Festiwal Teatrów Plenerowych i Ulicznych FETA,Gdańsk,
• 4.08. godz.  21.00 - Międzynarodowy Festiwal Teatralny Wertep, Hajnówka, amfiteatr i park miejski.

Parada lampionów

Projekt jest realizowany przez zespół artystyczny Hajnówki Centralnej – Stacji Kultury i Stowarzyszenie „Pocztówka” ze środowiskiem osób z niepełnosprawnościami. Efektem przeprowadzonego projektu będą parady lampionów, dostępne dla osób z niepełnosprawnościami, w których uczestniczyć będą artyści z niepełnosprawnościami.

Podczas wydarzenia uczestnicy stworzą wspólnie rekwizyty - lampiony. Powstaną one podczas wspólnych warsztatów artystycznych. Wszyscy razem będą uczestniczyć w próbach i widowisku, na partnerskich zasadach. Wszyscy wspólnie biorą udział w całym przedsięwzięciu, od początku do końca.

- Dbamy o to, żeby wszyscy uczestniczy byli identycznie traktowani – mówi reżyser widowiska, Darek Skibiński. - Jesteśmy zespołem, wszyscy mamy więc umowy o dzieło, uczestniczymy w wyjazdach, dostajemy honoraria - opiekunowie osób z niepełnosprawnością także je otrzymują, tak samo jak zawodowi aktorzy. Zależy nam, żeby wszyscy uczestnicy dobrze czuli się w spektaklu i w całym procesie. Gdy ludzie czują się dobrze w zespole, to podkreślamy tym faktem, że każdy jest ważny w naszym projekcie –  dodaje Skibiński.

Potrzeba integracji na Wertepie

Projekt jest odpowiedzią na zapotrzebowanie wyrażone podczas jednego z występów Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Wertep, który od lat organizuje Stowarzyszenie „Pocztówka” w okolicy Puszczy Białowieskiej na przełomie lipca i sierpnia.

Na jednym z przedstawień pojawiło się dziecko na wózku inwalidzkim wraz z mamą. Zapytali artystów, czy dziecko mogłoby towarzyszyć im w paradzie z lampionami? Niestety nie byli na to wówczas gotowi.

Ale później organizatorzy włożyli dużo wysiłku w to, by przygotować festiwal w taki sposób, aby zarówno to dziecko z niepełnosprawnością ruchową jak i inni niepełnosprawni ludzie z Hajnówki, którzy zgłaszali chęć uczestniczenia w wydarzeniach artystycznych, mieli do nich dostęp. 

W powiecie hajnowskim jest liczne środowisko osób z niepełnosprawnościami, z którym obecnie współpracują organizatorzy parady, z udziałem specjalistów. Chcą jak najbardziej otworzyć się na nowy obszar artystycznych doświadczeń. Krok po kroku działają wspólnie: robią warsztaty, będą razem realizować spektakl i razem występować. 

Przesłanie otwartości  

- Ten projekt zawiera ważne przesłanie – mówi reżyser. – Na początku my - aktorzy - jesteśmy schowani za maskami. Niesiemy więc tajemnicę. A gdy opadnie kurtyna i zdejmiemy je, stajemy się widoczni. To jest metafora tego, co zdarzy się w naszym projekcie. Chcemy, żeby jego uczestnicy przestali być anonimowi. Za sprawą sztuki odbywa się przejście od anonimowej osoby, która gra postać, do człowieka, który odsłania się, mówi widowni: oto ja.

Będzie to ważne doświadczenie zwłaszcza dla tych, którzy mają problem z relacjami z innymi ludzmi. Tu wszyscy dają światu sztukę, pozytywne emocje, refleksję, radość… A zatem ci, którzy do niedawna przemykali z boku na swoich inwalidzkich wózkach, teraz mówią, stając w świetle reflektorów: ja jestem teraz częścią tego artystycznego zjawiska. Ja też kreuję coś, czym dotąd tylko zachwycałem się z publicznością. Już nie patrzę na świat z perspektywy wózka, tylko jestem razem z artystami i publicznością znajduję się wewnątrz tego widowiska. Niedostępne staje się dostępne, staje się częścią mojego życia.

Zespół Hajnówki Centralnej jest zdecydowany, żeby konsekwentnie włączać do grona odbiorców sztuki coraz więcej osób, także tych z niepełnosprawnościami, także tych z pasjami... W Hajnówce pojawiła się np. grupa dorosłych ludzi, która chce stworzyć stały zespół teatralny. Chcą robić spektakle dla lokalnej widowni. Wykorzystają przestrzeń hajnowskiej Stacji Kultury, czyli byłego dworca kolejowego, żeby działać razem.

Światło lampionów rzuca blask dostępności

Projekt „Światło jest w nas - parada lampionów” dotyczy zarówno działań artystycznych z lampionami, dzielenia się ich światłem podczas parad i warsztatów tworzenia lampionów jak też ma „rozświetlić” Stację Kultury na tyle, by stała się miejscem widocznym dla grupy widzów i twórców wywodzących się ze środowiska osób z niepełnosprawnościami. Autorzy projektu nagrodzonego grantem przez PFRON uważają bowiem, że to światło lampionów może promieniować na środowisko osób wykluczanych z dostępu do kultury. Może przyczynić się do dalszego otwierania się byłego dworca na kolejne grupy odbiorców artystycznej oferty jak też na twórców z niepełnosprawnościami, których także tu zapraszają.

- Nasz dworzec staje się miejscem integracji międzyśrodowiskowej – mówi Skibiński. - Zapraszamy na wspólne warsztaty tworzenia lampionów i wspólną paradę integracyjną z lampionami.

Warsztaty dla osób z niepełnosprawnościami

W Hajnówce podczas warsztatów dla osób z niepełnosprawnościami wszyscy uczestnicy będą robić wspólnie lampiony i zorganizują integracyjną paradę z nimi. Podobne wydarzenia będą odbywać się ie tylko w Hajnówce, ale i w Warszawie, w Gdańsku na festiwalu FETA. 

Projekt jest realizowany w partnerstwie z lokalnymi organizacjami w Hajnówce, które pracują ze środowiskiem osób z niepełnosprawnościami - ze Specjalnym Ośrodkiem Szkolno-Wychowawczym i Warsztatami Terapii Zajęciowej w Hajnówce.

- To nie jest nasze pierwsze działanie na rzecz środowiska osób z niepełnosprawnościami. Już wcześniej, realizując m.in. artystyczne projekty polsko-norweskie, zadbaliśmy o to, by nasz dworzec został wyposażony w urządzenia umożliwiające  uczestniczenie np. w spektaklach czy warsztatach osobom z dysfunkcjami narządów ruchu, wzroku, słuchu – mówi Agata Rychcik-Skibińska, autorka wielu projektów artystycznych w Hajnówce. 

Dostępność

Zdjęcia z warsztatów udostępniane będą na stronie internetowej i profilu FB Hajnówka Centralna. Publikowane zdjęcia zostaną opatrzone opisem alternatywnym. Opis projektu także będzie dostępny w wersji dostosowanej do powiększenia tekstu. Duże obiekty – lampiony będą widoczne z daleka i osoby z dysfunkcją wzroku nie będą miały problemu z obejrzeniem spektaklu. Strona muzyczna spektaklu będzie opatrzona zapisem audio muzyki, będzie obejmowała dźwiękiem całą przestrzeń, co umożliwi każdemu usłyszenie dźwięków. 

W paradzie nie będą używane słowa, a widowisko będzie miało formę show, zatem będzie dostępne dla wszystkich osób, również z niepełnosprawnością intelektualną.

Parada odbywać się będzie w plenerze, w miejscach bez barier architektonicznych, co umożliwi uczestnictwo osób z niepełnosprawnością ruchową. Do parady dołączą też, wyposażone w małe lampiony, osoby z rodzin niepełnosprawnych artystów. Małe lampiony zostaną wykonane w czasie warsztatów otwartych dla wszystkich.

Zaangażowane zostaną zarówno osoby w pełni sprawne jak osoby z niepełnosprawnościami, które będą tworzyć lampiony we współpracy z instruktorami i wolontariuszami. Akcja promocyjno-informacyjna poprowadzona zostanie w środowiskach lokalnych oraz w mediach regionalnych i ogólnopolskich.

Idea

Parada lampionów ma zachęcać do szerzenia tolerancji i otrwatości. Organizatom zależy na tym, żeby artystyczne współdziałanie środowiska osób sprawnych i niepełnosprawnych było stałą praktyką. 

Projekt ma charakter kulturalny, społeczny i edukacyjny. Tworzy przestrzeń do promocji działań artystycznych osób z niepełnosprawnością i promowania ich działań jako pełnoprawnych artystów uczestników wydarzeń kulturalnych. Celem jest stworzenie nowego poziomu kontaktów równouprawnionych uczestników w przestrzeni sztuki  - dla wszystkich środowisk, na tych samych wspólnych zasadach.

Parada lampionów ma służyć aktywizacji i rehabilitacji społecznej środowiska osób niepełnosprawnych poprzez teatroterapię - warsztaty włączające, a także popularyzacja idei integracji środowiska niepełnosprawnych i pełnosprawnych twórców sztuki scenicznej poprzez promowanie twórczości artystycznej tworzonej z udziałem osób niepełnosprawnych. 

Projekt ten integruje środowisko artystów i osób niepełnosprawnych. 

Ustala nowy status Hajnówki Centralnej - Stacji Kultury jako miejsca integracji między środowiskowej i rozszerza oddziaływanie projektu na kontakty ogólnopolskie.