Poprawa ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w Polsce - kluczowe wnioski z raportu

Kondycja psychiczna dzieci i młodzieży jest w fatalnym stanie. UNICEF szacuje, że na świecie blisko 13 proc. nastolatków w wieku od 10 do 19 lat żyje ze zdiagnozowanymi zaburzeniami zdrowia psychicznego. Są to liczby ogromne. Centra Zdrowia Psychicznego MindHealth obserwują narastające problemy emocjonalne i psychiczne, z którym borykają się młodzi ludzie, dlatego cały czas podejmują inicjatywy mające na celu podnoszenie świadomości zdrowia psychicznego oraz szukania rozwiązań, które będą skuteczne w realnej pomocy dzieciom i młodzieży. Jedną z takich inicjatyw jest wsparcie merytoryczne raportu pt. Poprawa ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w Polsce przygotowanego przez kancelarię Rymarz Zdort Maruta oraz Unicef Polska we współpracy z przedstawicielami strony publicznej, sektora pozarządowego i biznes, prawników, ekspertów i praktyków.

W samej Unii Europejskiej liczba nastolatków w wieku 10-19 ze zdiagnozowanymi chorobami psychicznymi  sięga 11,2 mln. Prawie 46 tys. nastolatków co roku popełnia samobójstwo – to jedna z pięciu najczęstszych przyczyn śmierci w tej grupie wiekowej. Połowa z zaburzeń zdrowia psychicznego zaczyna się przed 14. rokiem życia i często pozostaje nieleczona. Globalnie średnio tylko 2 proc. wydatków budżetowych państw na ochronę zdrowia jest przeznaczanych na zdrowie psychiczne.

Braki nakładów finansowych

Zaburzenia zdrowia psychicznego i ich wpływ na możliwość rozwoju oraz osiąganie pełnego potencjału są często pomijaną przyczyną cierpienia dzieci i młodzieży na całym świecie. Problemy w tym obszarze dodatkowo pogorszyła pandemia i jej długofalowe konsekwencje. Nieustająco odczuwane są też braki w zakresie nakładów finansowych i dostępności profesjonalnie przygotowanych lekarzy. Aby przeanalizować istniejące regulacje prawne oraz zidentyfikować szanse i potrzeby, a także wskazać dobre praktyki z zakresu ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w Polsce, powstał raport regulacyjny. Został on opracowany we współpracy kancelarii Rymarz Zdort Maruta z UNICEF Polska oraz innymi przedstawicielami strony publicznej i prywatnej, organizacji społecznych, prawników, ekspertów i praktyków.

Centra Zdrowia Psychicznego oraz Szpital MindHealth byli jednym z patronów merytorycznych raportu, a Medicover partnerem strategicznym

- Z naszych obserwacji wynika, że coraz więcej dzieci i młodzieży wymaga wsparcia w zakresie zdrowia psychicznego. Nastolatki, jak nigdy dotąd potrzebują troskliwej opieki systemowej. Zdajemy sobie sprawę, że system opieki państwowej,  przy tak ogromnych wyzwaniach, ma za mało zasobów, by im w całości sprostać. Brakuje specjalistów, psychiatrów dzieci i młodzieży, czas oczekiwanie na konsultację czy terapię jest długi. A w przypadku chorób czy zaburzeń zdrowia psychicznego u dzieci i nastolatków czas otrzymania profesjonalnej pomocy jest kluczowy. Dopatrujemy się szansy na poprawę sytuacji w ramach współpracy publiczno-prywatnej.Obecnie uruchamiamy w Szpitalu MindHealth z oddziałami psychiatrycznymi oddział dzienny dla młodzieży a na nim turnusy terapeutyczne – mówi  Dorota Wiśniewska-Szeplewicz dyrektor Szpitala MindHealth.  Raport i jego przygotowanie są też dla nas impulsem do szukania nowych, efektywnych rozwiązań, które możemy zaproponować w ramach naszej działalności – dodaje.  

Problemy i potrzeby

Raport zawiera szczegółowe propozycje rozwiązań prawnych i pozaprawnych umożliwiających poprawę sytuacji dzieci i młodzieży w obszarze zdrowia psychicznego, w tym przygotowanie podstaw do ewentualnych zmian legislacyjnych i opracowań systemowych. Jego celem nie jest jednak przedstawienie wiążących rekomendacji. Nie wyczerpuje on też całości problematyki ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, lecz skupia się na wybranych, ogólnych aspektach, które zostały uznane za najbardziej istotne.

Publikacja składa się z trzech elementów: opisuje stan faktyczny – problemy i potrzeby, z jakimi mierzą się dzieci i młodzież; analizuje stan prawny – otoczenie regulacyjne oraz praktyki jego funkcjonowania w realiach krajowego systemu ochrony zdrowia; określa rolę podmiotów prywatnych oraz trzeciego sektora we wspieraniu zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży oraz zbiera dobre praktyki podejmowane przez patronów i partnerów raportu, które mogą stanowić dla całego rynku inspirację do działania, a także pokazać stronie publicznej, w jaki sposób może wykorzystać potencjał tych podmiotów w swoich aktywnościach.

Partnerzy

W pracach nad jego treścią wykorzystano dobre praktyki w tym obszarze znane i stosowane w innych państwach. Uczestniczyli w nich przedstawiciele strony publicznej oraz sektora pozarządowego (UNICEF Polska, Polskie Stowarzyszenie ESG, Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Fundacja Centrum Innowacyjnej Edukacji, Fundacji Nie Widać Po Mnie, Fundacji My Pacjenci), praktycy z Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, eksperci zakresu ochrony zdrowia psychicznego. Niezwykle ważnym elementem prac nad raportem był dialog z młodzieżą z III Liceum Ogólnokształcącego im. Marynarki Wojennej RP w Gdyni.

Partnerami raportu są: Adamed Pharma, Benefit Systems, ICT Poland, LPP, Medicover, MindHealth, Nivalit, Oshee, TikTok.

Zachęcamy do lektury całego raportu.