Gdy nasze drogi się rozchodzą: wypowiedzenie umowy o pracę

Najczęściej nie od razu następuje rozstanie z pracodawcą. Stosunek pracy kończy się zazwyczaj dopiero po upływie okresu wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia to czas, jaki ma upłynąć od złożenia orzeczenia woli o wypowiedzeniu umowy do jej rozwiązania. Ile może on potrwać?

W zależności od rodzaju umowy i stażu pracy – od kilku dni, do kilku miesięcy. Wyjątkiem jest rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia, ze skutkiem natychmiastowym. To najbardziej ekstremalny sposób rozstania pracodawcy i pracownika. Oświadczenie o wypowiedzeniu powinno nastąpić na piśmie.

Zgoda niepotrzebna
Nawet jeśli pracownik odmawia przyjęcia wypowiedzenia do wiadomości, to uważa się je za skutecznie dokonane, jeśli zostało mu dane w taki sposób, że mógł się zapoznać z jego treścią.

W związku z tym pracownik, który odmawia przyjęcia wypowiedzenia i twierdzi, że jeśli on tego pisma nie podpisze to szef nie będzie mógł go zwolnić - jest w błędzie. Jeżeli pracodawca dokonał wypowiedzenia we właściwy sposób, i jeśli nie zawiera ono żadnych uchybień, to osiągnie zamierzony cel – rozwiązanie umowy o pracę. Również jeżeli pracownik prawidłowo złoży wypowiedzenie – rozwiązanie jest skuteczne, a pracodawca musi to zaakceptować.

Konsultacje ze związkiem zawodowym
Przy umowie na czas nieokreślony, pracodawca musi skonsultować zamiar wypowiedzenia z zakładową organizacją związkową. Związek zawodowy ma 5 dni na umotywowanie ewentualnych zastrzeżeń. Dopiero po uzyskaniu stanowiska związku, choć nie jest nim związany, pracodawca może wręczyć pracownikowi wypowiedzenie.

Jakie są terminy wypowiedzeń
Okresy wypowiedzenia umowy o pracę zależą od rodzaju umowy.

Okresy wypowiedzenia dla umów zawartych na okres próbny:

• 3 dni - gdy okres próbny nie przekracza 2 tygodni
• 1 tydzień - gdy okres próbny trwa dłużej niż 2 tygodnie i krócej niż 3 miesiące
• 2 tygodnie - gdy okres próbny wynosi 3 miesiące


Okresy wypowiedzenia dla umów zawartych na czas nieokreślony:

• 2 tygodnie - gdy pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy
• 1 miesiąc - gdy okres zatrudnienia wynosi co najmniej 6 miesięcy
• 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata

Jeżeli chodzi o umowy o pracę na czas nieokreślony to okresy ich wypowiedzenia zależą od stażu pracy u danego pracodawcy - okresów pracy u różnych pracodawców nie sumuje się!

Co wliczamy do zakładowego stażu pracy?

Zaliczamy wszystkie okresy zatrudnienia:
1. okres próbny
2. czas określony (w tym umowy na zastępstwo)
3. czas wykonywania określonej pracy
4. czas nieokreślony

Zlicza się wszystkie takie okresy, bez względu na to czy rozdzielały je przerwy, czy nie. Istotne jest samo pozostawanie w stosunku pracy z danym pracodawcą, nawet jeśli okresowo pracownik nie świadczył pracy. Uwzględnia się więc okresy zwolnień lekarskich, urlopu wypoczynkowego, macierzyńskiego i wychowawczego. Wyjątkowo zaliczany jest urlop bezpłatny (w trybie art.174\1 k. p.), a także okres pracy u poprzedniego właściciela, o ile zakład pracy przeszedł na innego pracodawcę (w trybie art.23 k. p.), a także jeśli po powołaniu, mianowaniu lub wyborze osoba zatrudniła się u tego samego pracodawcy, ale już na podstawie umowy o pracę.

A czego nie wliczamy?

1. okresu pracy pracownika tymczasowego
2. umowy cywilnoprawnej czyli okresów współpracy wykonywanej na podstawie umów – zleceń i umów o dzieło
3. stażu zawodowego ( bezrobotny kierowany na staż przez urząd pracy)
4. zwykłego urlopu bezpłatnego

Do tanga trzeba dwojga

Umowy na czas określony najczęściej nie przewidują okresów wypowiedzenia. Wyjątek to umowy na czas określony zawarte na okres nie krótszy niż 6 miesięcy. W takich umowach wypowiedzenie wynosi 2 tygodnie, pod warunkiem że obie strony umowy wyraźnie wprowadzą zapis o wcześniejszym wypowiedzeniu umowy.

Okres wypowiedzenia można skrócić...

Nawet jeśli masz staż pracy dłuższy niż 3 lata w firmie, to z pracodawca możesz się rozstać wcześniej .Ale zależy to od dobrej woli szefa. Umowę można po prostu rozwiązać za porozumieniem stron .Wówczas strony wspólnie ustalają dogodny termin rozwiązania umowy o pracę i to nawet z dnia na dzień.

Ponadto pracownik sam może złożyć 3-miesięczne wypowiedzenie , a potem negocjować z pracodawcą wcześniejszy termin zakończenia pracy .W tym jednak wypadku mamy do czynienia z rozwiązaniem umowy o pracę za wypowiedzeniem przez pracownika a nie za porozumieniem stron.

...lub wydłużyć

Jeżeli pracujesz na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie na czas nieokreślony, istnieje możliwość zastrzeżenia dłuższego okresu wypowiedzenia. I tak: przy zatrudnieniu u danego pracodawcy krótszym niż 6 miesięcy okres wypowiedzenia może wynosić miesiąc, a przy pracy trwającej co najmniej pół roku - 3 miesiące.

Oprócz tego, jeśli taka jest wola pracownika i jego szefa, nic nie stoi na przeszkodzie aby wydłużyć okres wypowiedzenia do 6 lub 12 miesięcy i zapisać to w umowie o pracę.
Trzeba jednak wziąć pod uwagę to, że ten, z pozoru bardzo korzystny dla pracownika zapis, może okazać się pułapką gdy pracownik zechce się wcześniej zwolnić. Czasem dłuższe okresy wypowiedzenia przewidują też układy zbiorowe pracy.

Jak obliczyć okres wypowiedzenia?

Dla umowy na czas nieokreślony długość okresu wypowiedzenia zależy od lat zatrudnienia u pracodawcy.

Uwaga! Zakładowy staż pracy należy obliczyć na planowany dzień ustania stosunku pracy, a nie na datę złożenia wypowiedzenia.

Przykład: pani Ewa przepracowała w firmie 2 lata i 11 miesięcy. Znalazła lepszą pracę. Uważa, że jej wypowiedzenie będzie trwało 1 miesiąc. Jest w błędzie. Na chwilę rozwiązania umowy bowiem staż pracy wyniesie 3 lata. To oznacza, że pani Ewa ma 3-miesięczny okres wypowiedzenia.

Sposób obliczania stażu zatrudnienia jest następujący: miesięczny okres zatrudnienia , który rozpoczął się 1 stycznia 2008 r. upływa w ostatnim dniu stycznia, a roczne zatrudnienie - w ostatnim dniu 2008 r.

Przykład: pan Edward pracował u obecnego pracodawcy od 1 marca 2005 r. Z początkiem 2008 r. zamierzał zmienić pracę. Aby mieć tylko jednomiesięczny okres wypowiedzenia, powinien był złożyć je jeszcze w grudniu 2007 r. Jeżeli natomiast wypowiedzenie złożyłby w styczniu 2008 r., to jego miesięczny okres wypowiedzenia upłynie z końcem lutego, a wówczas staż pracy wyniesie 3 lata, i okres wypowiedzenia potrwa już 3 miesiące.

Artykuł powstał w ramach projektu "Integracja - Praca. Wydawnicza kampania informacyjno-promocyjna"
współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich.