15 wrzesień, Europejski Dzień Prostaty Badania profilaktyczne – dlaczego są tak ważne?

Od 2006 roku z inicjatywy Europejskiego Towarzystwa Urologicznego obchodzimy Europejski Dzień Prostaty przypadający na 15 września, który ma na celu zwiększenie świadomości na temat chorób gruczołu krokowego.

Rak  prostaty jest jednym z najczęściej diagnozowanych nowotworów u mężczyzn, zwłaszcza po 50. roku życia. Profilaktyka odgrywa kluczową rolę w wykrywaniu tej choroby na wczesnym etapie, co znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie. Rak prostaty we wczesnej fazie może nie dawać jednoznacznych objawów, dlatego regularne badania są więc niezwykle istotne.

O mężczyznach mówi się, że mniej dbają o zdrowie niż kobiety, za późno zgłaszają się do lekarza z dolegliwościami, unikają profilaktycznych badań. Możesz zmienić tę opinię, nie odkładając swojego zdrowia na dalszy plan.

Jakie objawy mogą być powodem do niepokoju?

Rak prostaty rozwija się powoli i we wczesnych stadiach często nie daje charakterystycznych objawów, co utrudnia jego wykrycie. Objawy mogą sugerować łagodny rozrost prostaty, który również występuje u mężczyzn w podeszłym wieku. W miarę postępu choroby mogą pojawić się różnorodne symptomy, które powinny zwrócić naszą uwagę i skłonić do wizyty u lekarza.

• Problemy z oddawaniem moczu – jedne z najczęstszych i najwcześniejszych objawów.
• Ból i dyskomfort podczas oddawania moczu – w miarę rozwoju nowotworu, prostata może uciskać na cewkę moczową, co powoduje dyskomfort lub ból podczas oddawania moczu oraz zwężenie strumienia moczu.
• Krew w moczu lub nasieniu (krwiomocz, hematospermia) – obecność krwi w moczu lub nasieniu to objawy, które zawsze wymagają konsultacji medycznej. Mogą wskazywać na zaawansowane stadium raka prostaty lub inne schorzenia układu moczowo-płciowego​.
• Problemy z erekcją i potencją – rak prostaty może wpływać na funkcje seksualne, powodując problemy z erekcją. W niektórych przypadkach, zaburzenia erekcji mogą być jednym z pierwszych objawów nowotworu​.
• Ból w okolicach miednicy, bioder i dolnej części pleców – jeżeli rak prostaty jest bardziej zaawansowany, może dochodzić do naciekania tkanek i przerzutów do kości, co objawia się bólami w okolicy lędźwiowej, bioder czy ud. Ból może być stały lub nasilać się podczas ruchu.
• Ogólne osłabienie i utrata masy ciała – jak w przypadku innych nowotworów, w zaawansowanych stadiach mogą występować objawy ogólnoustrojowe, takie jak nagła utrata wagi, zmęczenie oraz brak apetytu.

Brak objawów nie powinien być wytłumaczeniem dla unikania badań profilaktycznych. Łagodny rozrost prostaty  jest jednym z najczęstszych schorzeń mężczyzn w wieku podeszłym. Rozpoznanie choroby umożliwia podjęcie właściwej terapii i złagodzenie objawów.

Jakie badania powinniśmy wykonywać regularnie?

Regularne badania to klucz do wczesnego wykrycia raka prostaty. Do najważniejszych badań profilaktycznych zaliczamy:

• Oznaczenie poziomu PSA (antygenu specyficznego dla prostaty) – to proste badanie krwi, które pozwala wykryć nieprawidłowości w gruczole krokowym. Podwyższone stężenie PSA może wskazywać na raka, ale nie jest to jedyny wskaźnik. Ostateczne rozpoznanie nowotworu wymaga dalszych badań.
• Badanie per rectum – fizykalne badanie prostaty przez odbyt, które pozwala lekarzowi ocenić jej konsystencję. Charakterystycznym objawem nowotworu jest twarda, spoista struktura gruczołu.
• Biopsja prostaty – w przypadku nieprawidłowych wyników badań, lekarz może zlecić pobranie fragmentu tkanki do badania histopatologicznego, które pozwala na potwierdzenie lub wykluczenie obecności komórek nowotworowych​.

 - W celu ułatwienia diagnostyki mężczyzn zachęcamy do skorzystania  konsultacji z lekarzem urologiem, który w ramach indywidualnego przeglądu zdrowia zaleci m.in. wykonanie podstawowych badań profilaktycznych takich jak: badania ogólnego moczu, morfologii , kreatyniny, mocznika, kwasu moczowego,  PSA, testosteronu oraz badania USG układu moczowego  oceniającego  nerki, moczowody,  gruczoł krokowy (prostatę) oraz zaleganie moczu po mikcji. Urolog pomoże zadbać o podstawy profilaktyki, w tym  także nauki samobadania jąder. Oceni czynniki ryzyka, na podstawie wywiadu i badania przedmiotowego oraz ustali spersonalizowany plan opieki zdrowotnej – mówi Aneta Sęk, Zastępca Dyrektora ds. Medycznych centrum diagnostycznego 4Dcenter.

Objawy raka prostaty mogą być początkowo subtelne i niespecyficzne, co powoduje ich częste bagatelizowanie. Dlatego tak ważne są regularne badania kontrolne, szczególnie po 50. roku życia lub wcześniej, jeśli występują czynniki ryzyka, takie jak występowanie choroby w rodzinie. Wczesne wykrycie choroby daje większe szanse na skuteczne i szybkie leczenie oraz powrót do zdrowia. Jest zatem bardzo istotne, aby osoby szczególnie z grupy ryzyka , nie zwlekały w oczekiwaniu na pierwsze objawy. Profilaktyka to kluczowy element w dbaniu o zdrowie i długie życie.