Szokujący wzrost ubóstwa skrajnego rodzin osób z niepełnosprawnościami

„Mam świadczenie pielęgnacyjne, a syn rentę socjalną i z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz do samodzielnej egzystencji. W roku 2023 mój status materialny znacząco się pogorszył. Wzrosły znacząco koszty utrzymania i leczenie oraz turnusy rehabilitacyjne.” „Aktualnie wysokość alimentów, które mamy zasądzone od 2011 r. to kwota 400 zł przez tyle lat jest to kwota niepodwyższana. Opieka społeczna nam nie pomaga gdyż mamy świadczenie pielęgnacyjne.” „Nie zalegam w opłatach mieszkaniowych gdyż wolę zrezygnować z jedzenia niż wchodzić w długi. Czasem rezygnuję z usług specjalistów czy psychiatry dla dziecka. Muszę mieć możliwość zmieszczenia się w budżecie rodzinnym. Córka niepełnosprawna ma jeszcze pół roku rentę socjalną, ale jest na naszym całkowitym utrzymaniu. Opłacam z renty rehabilitację kręgosłupa i wyjazdy nad morze czy góry”. To fragmenty wypowiedzi pochodzące z raportu Poverty Watch 2024 przygotowanym przez EAPN Polska.

- Ubóstwo skrajne w gospodarstwach domowych z co najmniej jedną osobą z niepełnosprawnością znacznie zwiększyło się z 6,7 proc. do 9 proc. – czytamy w raporcie, którego autorem jest  prof. Ryszard Szarfenberg. Badacz  przedstawił statystyki dotyczące ubóstwa w Polsce w latach 2023-2024. Jego obserwacje są alarmujące – w skrajnym ubóstwie żyje 2,5 miliona Polaków a 17,6 miliona (46 procent populacji!) zmaga się z wykluczeniem społecznym.  Raport wyraźnie pokazuje, że jedną z grup szczególnie narażoną na ubóstwo są rodziny osób z niepełnosprawnością.

Więcej skrajnie ubogich

Według raportu wynika to przede wszystkim  ze zwiększenia się ubóstwa w gospodarstwach domowych, w których  osoba z niepełnosprawnością , która ukończyła 16 lat osiąga najwyższy, stały dochód spośród wszystkich członków gospodarstwa domowego. W przypadku takich rodzin   poziom ubóstwa skrajnego  wzrósł z 6,4 proc. do 8,2 proc.

W przypadku gospodarstw domowych z dziećmi z orzeczoną niepełnosprawnością ubóstwo skrajne wzrosło już kolejny rok z 5,2 proc. w 2021 r., 6,9 proc. w 2022 r. i 7,6 proc. w 2023 roku.

Ubóstwo relatywne w rodzinach z co najmniej jedną osobą z niepełnosprawnością pozostało właściwie na tym samym poziomie – 15,9 proc. w 2022 r. i 15,6 proc. w 2023 roku. Znaczny spadek nastąpił w gospodarstwach z osobą z niepełnosprawnością, ale w rodzinach z co najmniej jednym dzieckiem z niepełnosprawnością nastąpił wzrost z 11,2 proc. do 12,3 proc.

Osoby z niepełnosprawnością znacznie bardziej narażone na deprywację

Jak wskazuje Raport wzrosła też  liczba osób zmagających się z pogłębioną deprywacją materialną i społeczną, czyli  brakiem możliwości zaspokojenia ze względów finansowych co najmniej 4 z 9 potrzeb: opłacenia tygodniowego wyjazdu wszystkich członków gospodarstwa domowego na wypoczynek raz w roku, spożywania mięsa, ryb (lub wegetariańskiego odpowiednika) co drugi dzień, ogrzewania mieszkania odpowiednio do potrzeb, pokrycia niespodziewanego wydatku, terminowego regulowania opłat związanych z mieszkaniem, spłatą rat i kredytów, posiadania telewizora kolorowego, samochodu, pralki, telefonu (stacjonarnego lub komórkowego).

 Deprywacja ta wzrosła w 2022 r. z 9,7 proc. do 10,7 proc. dla osób z poważnymi ograniczeniami aktywności w wieku 16-64 lat. W 2023 r. nastąpiła stagnacja i wskaźnik wyniósł 10,5 proc. Dla porównania w przypadku osób bez żadnych ograniczeń aktywności w tym przedziale wiekowym pogłębiona deprywacja zmniejszyła się z 2,2 proc. do 1,8 proc. w 2022 r. i pozostała na zbliżonym poziomie w 2023 roku.

Z całym raportem można zapoznać się na stronie EAPN Polska.