Pilne! Rządowy projekt o usługach asystenckich trafił do konsultacji publicznych

10 grudnia do konsultacji publicznych trafił projekt ustawy o asystencji osobistej powstały z inicjatywy pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych Łukasza Krasonia.

- Nasz projekt jest realizacją zapisów Konwencji ONZ o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami – mówił w udzielonym naszemu portalowi wywiadzie wiceminister Łukasz Krasoń.

Teraz można zapoznać się z dokładną treścią całego projektu.

Dla kogo będzie asystent?

Wedle projektu do ubiegania się o bezpłatną asystencję osobistą uprawnione mają być osoby   w wieku 18-65 lat, posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, które uzyskają w skali poziomu potrzeby wsparcia łącznie co najmniej 80 punktów, ale też osoby w wieku 13-18 lat, posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności z określonymi wskazaniami.

Po ukończeniu 65. roku życia osoba będzie miała prawo do asystencji osobistej do upływu okresu, na który została wydana decyzja.

Autorzy projektu zaznaczają, że granica 65 lat jest powszechnie stosowana w krajach europejskich. Jednakże, aby zapewnić, że osoby powyżej 65. roku życia będą miały dostęp do wsparcia – w wyniku wdrożenia ustawowej asystencji osobistej program resortowy „Asystent Osobisty Osoby Niepełnosprawnej” w kolejnych latach obejmie seniorów w większym stopniu. Ponadto rozwiązaniem które ma zwiększyć dostępność do wsparcia w miejscu zamieszkania jest procedowany aktualnie w ramach konsultacji publicznych projekt.

Zgodnie z projektem prawo do asystencji osobistej będzie ustalane na wniosek. Wniosek będzie składany do Zespołu ustalającego prawo do asystencji osobistej.

Wniosek o ustalenie prawa do asystencji osobistej może złożyć również osoba z niepełnosprawnością, która jest ubezwłasnowolniona. Wniosek taki może złożyć także opiekun prawny lub osoba stale wspierająca osobę ubezwłasnowolnioną. Od wniosku złożonego przez opiekuna prawnego lub osobę stale wspierającą osobie ubezwłasnowolnionej przysługuje sprzeciw.

Skład Zespołu ustalającego prawo do asystencji osobistej to będą stanowiły co najmniej dwie osoby. W skład Zespołu będzie wchodziła między innymi osoba z niepełnosprawnością zbliżoną do niepełnosprawności osoby składającej wniosek. Jeżeli jednak dany rodzaj niepełnosprawności będzie uniemożliwiał pełnienie funkcji członka składu Zespołu przez osobę z niepełnosprawnością, w skład Zespołu będzie mógł wejść stały opiekun takiej osoby.

Jak ma wyglądać praca asystenta?

Ustawa przewiduje powstanie rejestru asystentów osobistych. To osoba z niepełnosprawnością będzie mogła sama wskazać asystenta realizatorowi, a asystent następnie dołączy do rejestru. Jeżeli nie zrobi tego samodzielnie, realizator usługi przedstawi jej co najmniej dwóch kandydatów zdolnych do świadczenia usługi danej osobie z niepełnosprawnością. Osoba niepełnoletnia i ubezwłasnowolniona dokonuje wyboru za zgodą przedstawiciela ustawowego.

Zgodnie z projektem, asystent osobisty wskazany przez użytkownika nie będzie musiał posiadać szczególnych kwalifikacji. Jednakże asystenci osobiści wskazani przez realizatora, np. samorząd, będą musieli mieć określone kwalifikacje: asystenta osoby niepełnosprawnej, opiekuna osoby starszej, opiekuna medycznego, pedagoga, psychologa, terapeuty zajęciowego, pracownika socjalnego, pielęgniarki, fizjoterapeuty — lub ma co najmniej 6-miesięczne udokumentowane doświadczenie w udzielaniu bezpośredniego wsparcia osobom z niepełnosprawnościami.

Osoba z niepełnosprawnością będzie mogła korzystać z usług kilku asystentów w tym samym miejscu i czasie.

Wedle zapisów projektów asystent będzie mógł udzielać osobie z niepełnosprawnością wsparcia przy:

•      czynnościach związanych z higieną,

•      czynnościach medycznych zleconych przez lekarza,

•      czynnościach domowych,

•      przemieszczaniu się,

•      komunikowaniu się z innymi osobami,

•      w pracy,

•      w podejmowaniu aktywności społecznych.

Jeżeli asystent będzie miał wykonywać czynności medyczno-pielęgnacyjne, musi przejść odpowiednie szkolenie i mieć zgodę osoby z niepełnosprawnością lub jej przedstawiciela prawnego.

Co ważne – asystentem nie będzie mógł zostać członek najbliższej rodziny.

Wedle zpaisów projektu asystent będzie mógł pracować w miesiącu nie więcej niż 276 godzin. Maksymalna stawka godzinowa za pracę asystenta ma zaś wynosić 65 złotych (liczone na rok 2025) i będzie corocznie waloryzowana.

Co z mieszkańcami DPS?

 Wedle projektu ustawy jest asystencja nie będzie świadczona na terenie:

•      szpitalu psychiatrycznym lub innych jednostkach typu zamkniętego,

•      domu pomocy społecznej,

•      rodzinnym domu pomocy,

•      zakładzie opiekuńczo-leczniczym,

•      zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym,

•      hospicjum stacjonarnym,

•      innej placówce całodobowej opieki dla osób z niepełnosprawnościami, przewlekłymi chorobami lub osób w podeszłym wieku.

Kiedy osoba z niepełnosprawnością przebywa w jednym z tych miejsc, wówczas liczba godzin asystencji osobistej ma być zmniejszona o 75%.

Liczba przyznanych godzin asystencji osobistej ma być zmniejszona o 50% w czasie, kiedy osoba z niepełnosprawnością będzie korzystała z usług realizowanych w:

•      placówce oświatowej niezapewniającej całodobowej opieki,

•      środowiskowym domu samopomocy,

•      klubie integracji społecznej,

•      centrum integracji społecznej,

•      klubie samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi,

•      warsztacie terapii zajęciowej,

•         innym niż wymienione w pkt 1-6 ośrodku wsparcia lub placówce, zapewniających wsparcie dzienne.

Zgodnie z zapisami projektu asystencja osobista nie będzie mogła być wykonywana jednocześnie:

•      z usługami opiekuńczymi i ze specjalistycznymi usługami opiekuńczymi,

•      z zatrudnieniem wspomaganym,

•      ze świadczeniami szpitalnymi,

•      ze wsparciem w ramach warsztatów terapii zajęciowej.

•      z usługą w ramach hospicjum domowego,

•      z innymi usługami wskazanymi w ustawie.

Jak wziąć udział w konsultacjach?

Aby wziąć udział w konsultacjach wystarczy wypełnić Formularz dostępny na stronie Niepelnosprawni.gov.pl, a następnie wysłać go na adres e-mail asystencja.konsultacje@mrpips.gov.pl

Na uwagi Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej czeka do 15 stycznia 2025 roku.

Projekt zgodny z Konwencją

O opinię na temat projektu poprosiliśmy dr Krzysztofa Kurowskiego, przewodniczącego Polskiego Forum Osób z Niepełnosprawnościami.

Projekt pojawił się dopiero dzisiaj, więc na szczegółowe analizy przyjdzie jeszcze czas. Jednak już teraz widać, że można powiedzieć, iż jest on zgodny z Konwencją. Przede wszystkim należy docenić możliwość wyboru realizatora przy jednoczesnym obowiązku nałożonym na powiaty zapewnienia usługi, a także możliwość samodzielnego zatrudnienia asystenta osobistego. To jest właśnie ten mityczny budżet osobisty, pojęcie używane w różnych dyskusjach, ale nie zawsze dobrze rozumiane. Oczywiście liczba godzin, szczególnie dla osób potrzebujących intensywnego wsparcia, powinna być większa i będziemy to zgłaszać w konsultacjach społecznych. Ponieważ przyznawanie asystencji bazuje na skali potrzeby wsparcia muszę przypomnieć, że jej wprowadzenie oceniam pozytywnie, jednak proces jej wdrażania pozostawia wiele do życzenia. Ponieważ kolejna usługa będzie się do niej odwoływać, tym bardziej Pełnomocnik Rządu powinien zadbać o poprawę standaryzacji działania wojewódzkich zespołów.