Trener pracy dla „trudno zatrudnialnych”

- Przez rok szukałem pracy bez powodzenia, wszyscy mi odmawiali, pracodawcy byli bardzo niechętni osobom z niepełnosprawnością – wspomina Grzegorz Ruciński. Dziś ma stałe zatrudnienie w restauracji na Stadionie Narodowym. Zawdzięcza to, jak sam przyznaje, trenerowi pracy.

Pan Grzegorz był beneficjentem, realizowanego pod kierownictwem PFRON, projektu „Trener Pracy jako sposób na zwiększenie zatrudnienia osób niepełnosprawnych”. Był również jednym z 53 jego uczestników, którym udało się znaleźć pracę. Celem projektu było zbadanie, jak ta forma wspomaganego zatrudnienia przyjmie się w polskich warunkach.

„Trudno zatrudnialni”

Zadaniem trenera pracy jest pomoc osobie z niepełnosprawnością na rożnych etapach aktywizacji zawodowej. Od przygotowania kandydata do pracy – określenia jego możliwości i potrzeb, poprzez samo poszukiwanie pracy i proces rekrutacyjny, aż do jej podjęcia. W tym miejscu rola trenera się jednak nie kończy – ma on za zadanie również pomóc utrzymać się w miejscu zatrudnienia.

Instytucja trenera pracy jest, zdaniem fachowców, najlepszym rozwiązaniem dla osób z grup szczególnie „trudno zatrudnialnych” – z niepełnosprawnością intelektualną, psychiczną, a także przebywających bardzo długo poza rynkiem pracy. Wprowadzenie trenera pracy do polskiego systemu stało się jednym z priorytetów polskiej polityki wobec osób z niepełnosprawnością.

Poparcie władz

- Idea zatrudnienia wspomaganego, a konkretniej trenera pracy, to priorytet i podstawowe wyzwanie, zarówno na ten rok, jak i na lata następne. Po to, by poprzez taką formułę osoby z niepełnosprawnościami, zwłaszcza niepełnosprawnościami sprzężonymi, miały szansę na aktywne życie – mówił Jarosław Duda, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, podczas konferencji podsumowującej projekt, która odbyła 26 marca 2015 r. w Warszawie. – Jestem przekonany, że nie możemy od tego odejść, bo to się sprawdziło. Pozostaje tylko pytanie, jak zintensyfikować działania w tym zakresie – dodał.

Minister Duda zapowiedział, że jeszcze w tym roku zostanie podjęta decyzja o rozpoczęciu finansowania działań, mających na celu wdrażanie rozwiązania, jakim jest trener pracy.

System zamiast projektów

Swoje poparcie dla idei trenera pracy wyraziła również prezes PFRON Teresa Hernik.

- Trener pracy będzie pomagał dużej grupie osób z niepełnosprawnościami usamodzielnić się, spróbować wejść na rynek pracy i się na nim utrzymać – a przecież właśnie o to nam chodzi – mówiła podczas konferencji.

Podkreśliła również, że trener pracy powinien stać się elementem systemu, a nie jedynie poszczególnych projektów aktywizacyjnych. Wiele takich projektów ma to do siebie, że się zaczynają, są realizowane, rozbudzają nadzieje i się kończą.

- Wtedy spotykamy się z przedstawicielami organizacji, którzy patrzą nam głęboko w oczy, mówią, że włożono dużo wysiłku i energii i pytają, co dalej – mówiła Teresa Hernik.

Jej zdaniem powinno się wprowadzić instytucję trenera pracy na stałe do polskiego systemu wsparcia osób z niepełnosprawnością. Powołała się również na fakt, że trener pracy to rozwiązanie stosowane z powodzeniem za granicą.

Kilka etapów

O doświadczeniach zagranicznych mówiła Margaret Haddock z Irlandii Północnej, prezes Europejskiej Unii Zatrudnienia Wspomaganego.

- Wprowadzanie wspomaganego zatrudnienia jest proste, efektywne i nie wymaga wielkich nakładów finansowych – podkreślała.

Margaret Haddock, opierając się na swoich doświadczeniach, wskazała kilka etapów zatrudniania wspomaganego. Pierwszym jest aktywizacja beneficjenta – określenie jego potrzeb i możliwości w kontekście rynku pracy oraz poszukiwanie zarówno zawodu, który dana osoba może wykonywać, jak i stanowiska dla niej. Następny element to aktywizacja pracodawcy, polegająca na włączaniu w proces aktywizacji zawodowej ludzi zatrudniających osoby z niepełnosprawnością.

Ostatnim czynnikiem jest wsparcie w trakcie zatrudnienia i poza nim – to właśnie ten element odróżnia trenera pracy od innych form aktywizacji zawodowej. Trener ma być niejako „cieniem” pracownika, pomagać mu odnaleźć się nie tylko w miejscu pracy, ale też i wtedy, gdy straci zatrudnienie.

Projekt „Trener pracy jako sposób na zwiększenie zatrudnienia osób niepełnosprawnych” był realizowany przez PFRON we współpracy z Polskim Forum Osób Niepełnosprawnych, Polską Organizacją Pracodawców Osób Niepełnosprawnych i irlandzką organizacją KARE, która zajmuje się aktywizacja zawodową osób z niepełnosprawnością intelektualną.