Poznaj okolicę - za rogiem odkryjesz tajemnicę

Większość osób niepełnosprawnych, z powodu braku funduszy w rodzinnym budżecie, wakacje spędza w domu. Łatwo może ich tam dopaść nuda. Tymczasem istnieją możliwości, aby ciekawie spędzić czas, nie wydając nic albo dosłownie parę złotych, gdyż w wakacje można nie nudzić się także w swojej miejscowości.

Często nie jesteśmy świadomi, ile małych i dużych skarbów skrywają miejsca, w których mieszkamy... Odkrywanie tych atrakcji to nasza szansa. Planując wakacje „u siebie", musimy najpierw dowiedzieć się, jakie imprezy są organizowane latem tuż obok naszego domu. Ich liczba i różnorodność mogą naprawdę zaskoczyć.

Nie tylko tu się bawią W Strzelcach Dolnych k. Bydgoszczy co roku odbywa się Święto Śliwki Strzeleckiej. W ciągu dwóch dni goście mogą zobaczyć jak smażone są powidła - w tradycyjnych kotłach kuprowych przez 8 godzin na świeżym powietrzu według najdawniejszej receptury Na wielu stoiskach oprócz powideł można skosztować: chleba ze smalcem, miodu, twarogu i wędlin, słodkich racuchów i ciepłych placków ziemniaczanych. Imprezie towarzyszy wiele zawodów, np. w koszeniu zboża, a także występy muzyczne. Na dzieci czekają zabawy, karuzele i koniki. Zdjęcia ze Święta Śliwki: www.dobrcz.pl/index.php?dzial=262 Gmina Dobiegniew każdego roku organizuje wiele imprez, w tym Święto Konia w Mięrzecinie. Podczas pikniku odbywają się pokazy kaskaderskie, konkursy kulinarne, w ujeżdżaniu koni dla amatorów i mistrzostwa Polski w gotowaniu zupy husarskiej na ognisku. W programie jest oczywiście pokaz koni, występy zawodowców - w ujeżdżaniu i powożeniu bryczką. Imprezę kończy szalona wieczorna zabawa przy muzyce. Pełna wakacyjna oferta gminy Dobiegniew na: www.dobiegniew.pl/?mod=news&cID+56 Od 12 lat w Warszawie na Podzamczu i Rynku Nowego Miasta odbywa się Piknik Naukowy organizowany przez Polskie Radio. Bierze w nim udział nawet 200 instytucji z kilkunastu krajów. Przewidziane są konkursy, eksperymenty i prezentacje prostych doświadczeń oraz najnowszych dokonań polskich uczonych. Odbywa się także mecz piłkarski, w którym piłka ma przesunięty środek ciężkości. Piknik Naukowy jest największą w Europie imprezą plenerową o tematyce naukowej, której celem jest upowszechnianie wiedzy o różnych dyscyplinach. Więcej na stronie Polskiego Radia: www.polskieradio.pl/bis/piknik Parafia Fama w Poznaniu regularnie organizuje festyn „Warkocz Magdaleny" związany z odpustem św. Marii Magdaleny. Festyn otwiera wystrzał z armat Bractwa Kurkowego i występy grup artystycznych z miasta i gminy. Nie brakuje konkursów z nagrodami, w tym tradycyjnych konkursów na najdłuższy warkocz dla pań i najdłuższe zadęcie w piszczałkę organową. Tradycyjnie są quizy, turnieje strzeleckie, sportowe i szachowe, wieczorny koncert oraz wielka loteria, podczas której można wygrać wyjazd na pielgrzymkę do Ziemi Świętej, Rzymu lub Wilna.

Fot.: G. Rezende Souza

Tam cię jeszcze nie było!
Zacznij od pikników i festynów. Od kilku lat w małych i dużych polskich gminach panuje prawdziwa moda na kultywowanie miejscowych i regionalnych tradycji i chwalenie się nimi. Warto się tam wybrać, zwłaszcza jeśli są w pobliskiej miejscowości - gwarantują wiele atrakcji przez cały dzień. Zobaczymy np. garncarzy lepiących niezwykłe naczynia, ludowych artystów rzeźbiących w drewnie albo szyjących wzorzyste stroje, pszczelarzy, malarzy, kuglarzy, niekiedy walczących rycerzy, a pod wieczór nierzadko pokaz sztucznych ogni. Żelaznym punktem programu festynów i pikników są występy zespołów muzycznych, kabaretów i teatrzyków oraz wiele zawodów i konkursów z nagrodami. Na miejscu można też coś przekąsić - przy stoiskach prezentowane są wypieki, tradycyjny chleb ze smalcem i ciasta robione według dawnych receptur. Często zjeść można grochówkę lub biały barszcz z kiełbasą, zafundowane przez lokalny samorząd.

Co proponuje gmina? W urzędzie gminy dowiemy się, co ciekawego dzieje się w naszej miejscowości i najbliższej okolicy. Wypytajmy o wszelkie imprezy. Urząd powinien wiedzieć o wydarzeniach, jakie latem przygotowują podlegające mu ośrodki i te, które dofinansowuje. A jest ich naprawdę wiele, m.in.: domy kultury, ośrodki pomocy społecznej, ośrodki krajoznawczo-turystyczne, szkoły, kluby sportowe, muzea, kąpieliska, a nawet świetlice środowiskowe. Wszystkie przygotowują bogatą i różnorodną ofertę. I co ważniejsze, najczęściej jest ona darmowa.

Fot.: A. Fajewcow

Jeśli działają w naszej miejscowości bądź okolicy domy harcerza i hufce ZHP, dowiedzmy się, co one organizują. Często przygotowują własny program na lato. Jeden z domów harcerza w województwie kujawsko-pomorskim zorganizował zajęcia zatytułowane „Dookoła świata". Uczestnicy poznawali obyczaje różnych krajów - od tradycji po wierzenia, muzykę i sztukę.
Pamiętajmy o konkursach. Biblioteka w Bochni w wakacje zorganizowała spotkania „Terapia przez książkę" oraz konkurs „Zostań grafikiem - zaprojektuj znaczek pocztowy". Podobne konkursy ogłasza latem wiele instytucji. Najwięcej jest fotograficznych i filmowych. Cyfrowy aparat ma już niemal każda rodzina, a coraz więcej także cyfrową kamerę. Warto więc spróbować swoich sił. Uczestnictwo może sprawić ogromną frajdę, a jeśli wykażemy się pomysłowością, to możemy jeszcze zgarnąć nagrodę. Jeśli natomiast nie natrafimy na konkurs, nic nie stoi na przeszkodzie, aby samemu wymyślić temat i go fotografować. Tematem zdjęć mogą być festyny, pikniki oraz festiwale folklorystyczne. Sfotografować możemy całą imprezę, choć większym wyzwaniem będzie wybranie jednego tematu, np. tylko dzieci albo wszystkich ludowych twórców. Nie wstydźmy się pokazać zdjęcia w lokalnej gazecie albo organizatorowi imprezy.

- W ubiegłym roku Szkoła Leśna na Barbarce w Toruniu zorganizowała ciekawe warsztaty poświęcone przyrodzie - mówi pani Bożena, mama 17-letniego Rafała poruszającego się z protezą nogi. - Było dziewięć spotkań, podczas których Rafał dowiedział się, jak wytwarza się ekologiczny papier, jak działa turbina wiatrowa, poznawał źródła odnawialnej energii i przyczyny ocieplenia klimatu. Część warsztatów poświęcona była zwierzętom, a że mamy dwa koty i psa, zajęcia okazały się przydatne. Syn opowiadał potem o cechach ras, niewłaściwym karmieniu i prawach zwierząt. Długo żył tymi warsztatami Turnus rehabilitacyjny mam dopiero pod koniec sierpnia, nie wiedziałem za bardzo, co mogę do tego czasu robić - wyznaje Marcin, który urodził się z dziecięcym porażeniem mózgowym. - Pieniędzy na wyjazd nie ma, mama jest na rencie, a pieniądze, które zarobi tata, idą na codzienne potrzeby. Pomysł podsunął mój kolega. Powiedział mi niedawno, że skoro tak lubię robić zdjęcia w domu, to powinienem sfotografować coś na zewnątrz. Wymyśliłem więc, że sfotografuję w czarno-białych kolorach wszystkie stare budynki w mieście. Jest ich sporo, niektóre się sypią, lecz mają niepowtarzalny charakter

Poznaj historię własnej miejscowości
Wiele samorządów przygotowuje dla mieszkańców specjalne programy połączone z wycieczkami. Imprezy finansowane są ze środków gminy (zwykle trwają tydzień) i są darmowe. Im szybciej zdecydujemy się na wpisanie na listę, tym lepiej. Chętnych zawsze jest więcej niż miejsc. Uczestnicy poznają historię swojej ziemi, zabytki, bohaterów, kościoły, muzea, wędrują najciekawszymi szlakami, często autokarem objeżdżają okolicę. Jeżeli mamy problemy w samodzielnym poruszaniu się, poprośmy podczas rezerwacji o asystenta. Coraz więcej urzędów oferuje też wycieczki specjalnie dla osób niepełnosprawnych. W Białej Podlaskiej w tym roku zorganizowano cykl wycieczek pod hasłem „Nasze Podlaskie". Pierwsze ruszyły wiosną.

Fot.: G. Żak

Na sportowo
Nie pomijajmy ofert sportowego wypoczynku. Fundacja Tacy Sami organizuje wyjazdy sportowe dla osób z niemal każdym rodzajem niepełnosprawności: m.in. dla poruszających się na wózkach, mających porażenie mózgowe, stwardnienie rozsiane, osób niedowidzących czy niesłyszących. Program zajęć sportowych obejmuje np. pływanie, nurkowanie, grę w tenisa stołowego i bilard, naukę władania szablą, szpadą lub floretem. Za tygodniowy całodzienny program wraz z wyżywieniem uczestnicy płacą od 100 do 250 zł. Resztę, czyli około 75 proc. kosztów, pokrywa Fundacja dzięki wsparciu sponsorów.
Szczegóły oferty fundacji Tacy Sami – www.tacysami.org.pl. Dzwoniąc do Polskiego Związku Sportu Niepełnosprawnych START, pod numer tel.: 022 659 30 11, dowiesz się, gdzie znajduje się klub START w pobliżu twojej miejscowości.

Razem ze swoimi
Wiele stowarzyszeń, organizacji osób niepełnosprawnych i fundacji latem organizuje imprezy dla osób niepełnosprawnych. Zapytajmy na naszym terenie, jak i w najbliższym mieście. Duże organizacje mają swoje terenowe koła i oddziały, m.in. Polski Związek Głuchych, Polski Związek Niewidomych, Polskie Stowarzyszenie Osób z Upośledzeniem Umysłowym, Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego. 1 właśnie one mogą organizować wakacyjny program zajęć. Kontaktujmy się z nimi regularnie i o to wypytujmy. Uczestnictwo w organizowanych imprezach zwykle nic nie kosztuje, bo dofinansowywane są z PFRON, samorządu, a coraz częściej także ze środków unijnych. Tak właśnie Fundacja Ziemia Gotyku - Lokalna Grupa Działania z Chełmży sfinansowała autokarową wycieczkę dla 44 osób niepełnosprawnych w ramach unijnego programu LEADER+. Mogły poznać najpiękniejsze gotyckie zabytki w okolicy oraz miejscową przyrodę. Warto skontaktować się z najbliższymi oddziałami organizacji.

Parafia także wypoczywa
Miejscem, do którego powinniśmy się zwrócić, jest także parafia, do której należymy, a nawet sąsiednie parafie. Wiele z nich organizuje w wakacje wycieczki dla osób niepełnosprawnych. Oprócz długich pielgrzymek o charakterze religijnym, bliższe i dalsze autokarowe wycieczki są coraz częstszym punktem w ich letnim programie.

- Wszelkie wyjazdy osoby niepełnosprawnej są cenne, gdyż dają możliwość nawiązania nowych znajomości i przyjaźni, a także wyjścia z izolacji - mówi prof. Tadeusz Łobożewicz, autor książek o turystyce osób niepełnosprawnych. Na stronie: www.caritas.pl/kontakty.php jest mapka z danymi adresowymi do wszystkich diecezji.

W przyrodzie z koszem owoców. Ogrody botaniczne i arboreta Ogród botaniczny to wydzielony teren, na którym uprawia się rośliny różnych stref klimatycznych i określonych gatunków. W Polsce istnieją 34 ogrody botaniczne i prawie drugie tyle arboretów. Te drugie są ogrodami, w których znajdują się kolekcje drzew i krzewów utrzymywane w celu naukowo-badawczym bądź ochrony rzadkich gatunków i odmian. Przy arboretach często znajdują się szkółki i punkty sprzedaży roślin. Aby dowiedzieć się, gdzie w okolicy jest ogród botaniczny lub arboretum, najlepiej zajrzeć na stronę Polskiego Towarzystwa Ogrodów Botanicznych – www.ptob.org.pl

Fot.: E. Thorpe

Spacery i rowery
Dwa lata temu „Gazeta Wyborcza" zainicjowała letnie spacery z przewodnikiem dla mieszkańców miast. Na ich potrzeby drukowała „Spacerowniki" z opisanymi trasami i obiektami. Spacery organizują też lokalne władze, stowarzyszenia i biura PTTK. Uczestnicy poznają najciekawsze, nierzadko mało znane miejsca. W ubiegłym roku w Łodzi na taki sposób zwiedzania miasta zgłosiła się niemal 500-osobowa grupa! Sprawdź, czy w twojej miejscowości działa klub rowerzystów; może organizuje letnie wypady? Poznanie ludzi gwarantowane! Na www.rower. com/atlas.php cenne informacje o rowerzystach.
Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (PTTK) dysponuje największym zasobem informacji dotyczących turystyki krajoznawczej, mają min. całą bazę polskich szlaków turystycznych - pieszych, rowerowych, wodnych i kajakowych. Ponadto PTTK organizuje również imprezy i wycieczki turystyczne - indywidualne i rodzinne. Wszelkie informacje na stronie: www.rower.com/atlas.php

Piknik na łonie przyrody
W Polsce nie brakuje lasów, parków, jezior, zalewów i rzek idealnie nadających się na rodzinne pikniki. Bierzmy je pod uwagę, planując wakacje. Każdy z nich może poprzedzić zwiedzenie po drodze ciekawego miejsca, nie tylko zabytków kultury ale np. ogrodów botanicznych i arboretów, których wiele powstało i powstaje w całym kraju. Poza tym pojechać można do najbliższego parku krajobrazowego - obszar Polski pokrywa ponad 130 parków krajobrazowych i 23 parki narodowe! Jeśli do tego dodać prawie 20 ogrodów zoologicznych, to jest co zwiedzać i oglądać.

- To nasza tradycja, że gdy tylko zaczyn się lato, robimy rodzinne pikniki - mów pan Roman mieszkający z rodziną pod Radomiem. - Na pomysł wpadł trzy lata temu mój niepełnosprawny syn, kiedy usłyszał, że nie pojedziemy na wakacje, bo nie mamy pieniędzy. Mamy wciąż samochód na chodzie, więc namówił nas na rodzinny piknik. Żona przygotowała kanapki i sałatkę warzywną, ciasto i dwa duże dzbanki kompotu. Do kosza zmieściły się też owoce i we czwórkę pojechaliśmy niedaleko, pod Puszczę Kozienicką. To był nasz pierwszy w życiu rodzinny piknik! Córka dziękowała Krzysiowi za świetny pomysł. Teraz każdy piknik organizujemy w innym miejscu - przy puszczy, lasach, nad rzekami Zagożdżonką lub Zwolenką, w pobliżu jeziora Domaniowskiego. Po drodze jedziemy jeszcze zobaczyć turniej rycerski w Iłży.

Organizatorzy turystyki
Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (PTTK) dysponuje największym zasobem informacji dotyczących turystyki krajoznawczej, mają min. całą bazę polskich szlaków turystycznych - pieszych, rowerowych, wodnych i kajakowych. Ponadto PTTK organizuje również imprezy i wycieczki turystyczne - indywidualne i rodzinne. Wszelkie informacje na stronie:www.pttk.pl

Rozwijaj zainteresowania i hobby
Wakacje to znakomity czas, aby do nich wrócić, jeśli je porzuciliśmy, np. do gry w szachy lub wędkowania. Coraz więcej miast i miasteczek w parkach stawia kamienne stoliki do gry w szachy i warcaby. Najczęściej korzystają z nich osoby starsze, ale gdy jest skwar i upał, przychodzi w te miejsca także młodzież, aby odpocząć i zmierzyć się z tutejszymi bywalcami. Poza tym tu nie tylko się gra. Podczas szachowych pojedynków można wysłuchać ciekawych historii z życia uczestników, którzy opowiadają o sobie z chęcią i przyjemnością. Ciekawych ludzi spotkać można także wśród wędkarzy.
www.pzszach.org.pl - największy serwis o szachach, turniejach, zawodach, a nawet wakacjach z szachami.
Wedkarstwobebarier.republika.pl/index.html - wędkarstwo bez barier, czyli wszystko o wędkowaniu uprawianym przez osoby niepełnosprawne.

Fot.: P. Stanisławski

Na pewno się uda!
Mimo obiektywnych trudności i braku pieniędzy istnieje wiele możliwości, aby uczynić wakacje interesującymi, a trudności pokonać. To, jak spędzimy wakacje, zależy także od nas - pomysłowości, kreatywności i działania. Musimy tylko dostrzec alternatywę dla siedzenia w domu przed telewizorem. Poszukajmy ofert, miejsc i ludzi, dzięki którym wyjdziemy z domu i poznamy okolicę. Wbrew pozorom najbliższe otoczenie może wiele zaoferować, sporo odkryć i sprawić miłą niespodziankę.

Na rybach poznałem pana Marka, starszego i samotnego wędkarza - mówi 23-letni Adam z bydgoskiego Fordonu. - Siedząc na krzesełkach z wbitymi w ziemię wędkami, mówiliśmy o wielu rzeczach. Ja o wypadku, rehabilitacji, dziewczynie, którą straciłem, i planach, a on o wojnie, o tym, jak wstąpił do partii i oddał legitymację po wydarzeniach w Poznaniu w 1956 r., o śmierci żony i przeprowadzce z psem do Bydgoszczy. Zaprzyjaźniliśmy się. Od dwóch lat jeździmy na ryby jego samochodem. Czasem przywożę tyle ryb, że aż kupują je sąsiedzi. „Gazeta Wyborcza" opublikowała wspomniane obok Spacerowniki, po Warszawie i okolicach, m.in. Podkowie Leśneji Konstancinie (2 części), oraz Spacerownik po Łodzi. Można je kupić bezpośrednio poprzez stronę: www.gazeta.pl/kolekcje lub w Empikach (cena 29,90 zł). W formie ze szytów z gazetą ukazały się też Spacerowniki Wrocławia, Krakowa, Trójmiasta, Śląska i Zagłębia, Lublina oraz Poznania. Do dostania tylko z drugiej ręki.