Kraków

Kraków jest bez wątpienia jednym z najbardziej uczęszczanych przez turystów miejsc w Polsce. Tłumy przybyszów z całego świata przemierzają stare uliczki. Chcą odetchnąć jego niepowtarzalną atmosferą, poczuć słynny "genius loci", uszczknąć co nieco z bogatej historii i tradycji miasta. Niestety nie wszyscy będą mieli szansę uczynić to w równym stopniu. Mimo powoli wprowadzanych zmian Kraków wciąż pozostaje miastem niezbyt przyjaznym dla osób niepełnosprawnych.

Zabytki nie dla wszystkich

W obrębie Plant, na obszarze liczącego 72 hektary Starego Miasta, znajduje się ponad 300 starych, zabytkowych kamienic oraz 58 kościołów i pałaców, których wartości artystycznej i historycznej nie sposób przecenić. Według danych PAN, w Krakowie znajduje się ponad pół miliona wysokiej klasy ruchomych zabytków sztuki i kultury materialnej. Są one przechowywane i eksponowane w tutejszych muzeach, skarbcach kościelnych i prywatnych kolekcjach. W 1978 r. UNESCO wprowadziło na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego historyczny zespół architektoniczny Krakowa wraz z Kopalnią Soli w Wieliczce jako jeden z 12 najcenniejszych zabytków świata.
O ile bez większych kłopotów niepełnosprawny turysta obejrzy zabytkowe budowle z zewnątrz, o tyle próba zwiedzenia ich w środku może niejednokrotnie zakończyć się rozczarowaniem. Charakter wielu obiektów, budowanych przecież z myślą o ich funkcji, a nie o zwiedzających, często nie pozwala na ingerencję i zrobienie jakichkolwiek udogodnień, zaś tam, gdzie byłoby to możliwe barierą staje się brak funduszy lub też zwykła niechęć ze strony zarządzających.
Spacerując po centrum - Traktem Królewskim czy bocznymi uliczkami - trzeba przygotować się na pokonywanie krawężników, torowisk oraz niedogodność, jaką jest znajdująca się na wielu odcinkach nawierzchnia z zabytkowej kostki brukowej.

Szlakiem muzeów i galerii

Muzea Krakowa to bezcenny zbiór ponad 2 mln eksponatów w postaci dzieł sztuki i innych zabytków kultury materialnej. Niestety, w praktyce służą one tylko części zainteresowanych osób. Pozytywny wyjątek na mapie muzealnej Krakowa stanowią dwa oddziały Muzeum Narodowego w Krakowie. Gmach Główny został 3 lata temu całkowicie przystosowany dla osób niepełnosprawnych. Poza interesującymi wystawami czasowymi mieszczą się tu stałe kolekcje: Sztuki Polskiej XX Wieku, Broni i Barwy w Polsce oraz Rzemiosła Artystycznego.
Drugim całkowicie udostępnionym oddziałem jest Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej "Manggha", zawierające m.in. bogaty zbiór drzeworytów i militariów japońskich. Pozostałe oddziały Muzeum Narodowego - np. mieszcząca się w Sukiennicach Galeria Sztuki Polskiej XIX w., Muzeum Czartoryskich posiadające w swoich zbiorach słynny obraz Leonarda da Vinci "Dama z gronostajem" czy Muzeum Stanisława Wyspiańskiego pozostają wciąż niedostępne dla osób na wózkach. To samo spotka nas w przypadku Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego czy Muzeum Historycznego m. Krakowa.
Podobna sytuacja jest z galeriami. Pałac Sztuki został częściowo przystosowany - jednak jedynie jego dolna część jest bezbarierowa. Górną kondygnację można zwiedzić, dostając się tam jeżdżącym po schodach podnośnikiem, który jednak, jak się okazuje w praktyce, nie może obsługiwać wszystkich rodzajów wózków.
Bez wątpienia kościoły Krakowa stanowią jeden z głównych punktów na trasie zwiedzania przybywających do naszego miasta turystów. Ich piękno i różnorodność pozostawiają niezatarte wrażenia. I tutaj, niestety, niepełnosprawny natknie się na liczne bariery często nie do pokonania bez udziału silnych pomocników. Tylko w nielicznych kościołach znajdziemy podjazdy czy poręcze przy schodkach.

Odpoczynek na Kazimierzu

Po wyczerpującym zwiedzaniu warto nieco odetchnąć. Do tego nadaje się Kazimierz - dawna dzielnica żydowska. Kraków od zamierzchłych czasów był miejscem spotkań różnych kultur. Na terenie położonego nad samą Wisłą miasta Kazimierza (włączonego do Krakowa pod koniec XVIII w.) powstało w XV w. miasto żydowskie z zachowanymi do dziś, mimo zniszczeń wojennych, bezcennymi zabytkami kultury. W ciągu kilku ostatnich lat Kazimierz podniósł się z kilkudziesięcioletnich zaniedbań. Przywrócono świetność wielu zabytkowym kamienicom i synagogom. Jak grzyby po deszczu powstają nowe hoteliki, puby, restauracje. Do wielu odnowionych obiektów, np. do synagog Tempel czy Izaaka, można bez większych przeszkód wjechać na wózku lub wystarczy pokonać tylko pojedynczy schodek.
Także i tutejsze knajpki, umiejscowione przeważnie na parterze są dla osób niepełnosprawnych bardziej osiągalne niż puby przy Rynku Głównym, w większości mieszczące się w piwnicach. Latem najprzyjemniej jest posiedzieć w przykawiarnianych ogródkach skupionych wokół małych placyków Kazimierza. Warto też pamiętać o odbywającym się tu corocznie pod koniec czerwca Festiwalu Kultury Żydowskiej, którego większość imprez odbywa się w dostępnych miejscach, zaś część ma charakter plenerowy, co ułatwia osobom na wózkach udział w tej imprezie. (Fot.: Do Kościoła Mariackiego prowadzi podjazd dla osób poruszających się na wózkach.)

Wieczory z kulturą

Artystyczny Kraków to także znakomite teatry z plejadą świetnych aktorów. Bez problemu można się dostać do budynku teatru im. J. Słowackiego, który jest także sceną Krakowskiej Opery, czy na niektóre spektakle na Scenie Kameralnej Teatru Starego. Dostępny jest także Teatr Ludowy w Nowej Hucie, który w czasie, gdy dyrektorem był Jerzy Fedorowicz, stał się bardzo przyjazny osobom niepełnosprawnym.
Niestety, pozostałe sceny Teatru Starego - w tym jego scena główna - mają bariery w postaci schodów. Warto jednak podkreślić, że osoba niepełnosprawna może liczyć na życzliwy stosunek kierownictwa widowni teatru, które w miarę swoich możliwości zapewnia pomoc przy wniesieniu wózków na poziom widowni. W takim przypadku dobrze jest telefonicznie uprzedzić o obecności na przedstawieniu osoby niepełnosprawnej - ułatwimy wówczas obsłudze sprawne zorganizowanie pomocy.
Podobnie przedstawia się sytuacja z kinami. Nowo budowane multipleksy - w Krakowie obecnie trzy - całkowicie bezbarierowe, mają też przystosowane zaplecze sanitarne. Trochę inaczej i jest z kinami w centrum miasta. Bez problemu można wjechać do kin "Kijów", "Wanda" i "Pasaż", w "Atlantiku" mamy jeden stopień. W pozostałych kinach musimy skorzystać z pomocy przy pokonaniu zazwyczaj jednego piętra schodów (np. Centrum "Ars").
W Krakowie odbywa się wiele ciekawych imprez muzycznych. Wiele z nich organizuje się w bezbarierowym wnętrzu filharmonii Krakowskiej, do której zapraszani są światowej sławy artyści. Regularne koncerty daje tu m.in. mieszkający od niedawna w Krakowie angielski wirtuoz skrzypiec Nigel Kennedy.

Miejsca - symbole

Zwiedzając Kraków trudno pominąć Wawel z siedzibą królewską oraz nekropolią królów i narodowych w katedrze - symbol naszej tożsamości narodowej i skarbiec bezcennych dzieł sztuki. Bez problemu można obejrzeć na wzgórzu budowle z zewnątrz, jednak przy próbie wejścia do środka zaczynają się dosłownie i w przenośni schody. Dotąd nie wprowadzono tu żadnych ułatwień. Można się dostać do wnętrz tylko z pomocą silnych przyjaciół.
Drugim unikalnym obiektem jest Kopalnia Soli w Wieliczce. Od niedawna poziom 3 kopalni, będący własnością Muzeum Żup Krakowskich, został udostępniony osobom na wózkach. Ograniczeniem jest szerokość wejścia do kopalnianej windy, która wynosi tylko 60 cm. Trudność ta ma zostać rozwiązana zakupieniem muzeum odpowiednio wąskich wózków, na które będzie można się przesiąść z pomocą obsługi.

Zielone wyspy

Kraków nie posiada zbyt wielu terenów zielonych. Mając ochotę na wypoczynek wśród zieleni, można znaleźć ustronne miejsce na okalających zabytkowe centrum krakowskich Plantach bądź na bulwarach nad Wisłą u stóp Wawelu. Można też zahaczyć o Błonia. Bardzo przyjemny jest Park Jordana - wygodne asfaltowe alejki, urocze zakamarki, stare drzewa, zadbane trawniki sprawiają, że można tu wspaniale wypocząć. Warto pamiętać także o Parku Decjusza i Lesie Wolskim ze znajdującym się w nim krakowskim ZOO. W obu tych miejscach trzeba jednak liczyć się z koniecznością pokonania mniejszych bądź większych wzniesień.

Gdzie zjeść i przenocować

Zaplecze noclegowe jest w Krakowie niemałe. Wiele, szczególnie z nowo powstających hoteli dysponuje pokojami przystosowanymi dla niepełnosprawnych - np. "Ibis", "Novotel", "Holiday", "PTTK Wyspiański". Są to jednak hotele o wysokim standardzie, a co za tym idzie, ceny pokoi rosną proporcjonalnie do ich klasy. Krakowska gastronomia w centrum to ok. 400 różnego rodzaju lokali w samym tylko obrębie Plant. Latem, kiedy do dyspozycji turystów są ogródki na wolnym powietrzu, nie będzie problemu ze znalezieniem miejsca, gdzie może zjeść osoba na wózku. W chłodniejsze bądź deszczowe dni konieczność znalezienia dostępnego wnętrza zajmie trochę więcej czasu.
Sporo lokali znajduje się w piwnicach - do większości trzeba pokonać 1 lub 2 schodki. Warto wymienić tu bezbarierowe restauracje " Hawełka" czy, "Moliere". Ta ostatnia to jedyna w Krakowie piwnica dostępna dla osób na wózkach. Są tam dwie sale restauracyjne o różnym charakterze, drink - bar i scena z widownią na 80 miejsc, gdzie można obejrzeć kameralne spektakle poetyckie, koncerty, a w piątek i sobotnie wieczory zabawić się przy muzyce.
Pozostaje mieć nadzieję, że z czasem, przy okazji przeobrażeń miasta, podobnych miejsc będzie przybywać.

Informator

Informacja turystyczna Małopolskie Centrum Informacji Turystycznej,
Rynek Gł. 1/3, Tel. 421 3036, Tel/fax 4.28 36 00
Centrum Informacji Kulturalnej, ul Św. Jana 2,
Tel. 421 77 87, fax 421 7731,
e-mail: karnet@krakow2000.pl

Punkt Informacji o mieście- ul Szpitalna 25,
Tel. 432 01 10, 4320060

Pełnomocnik ds. osób niepełnosprawnych: Bogdan Dąsal, Tel. 012 616 50 26
Towarzystwo Walki z Kalectwem, Tel.: 422 10 59

Dostępne muzea i teatry

Muzeum Narodowe - Al. 3 Maja 1, Tel. 295 55 00 Pałac Sztuki, pl. Szczepański 4, tel. 422 66 16
Teatr Słowackiego - pl. Św Ducha 1, Tel. 422 45 75
Stary Teatr, pl. Szczepański 1, Tel. 422 40 40,
Duża Scena, i Nowa Scena, ul. Jagiellońska 1,
Scena Kameralna, ul. Starowiślna 21, Tel. 421 19 98

Transport

Taksówki - mikrobusy (trzeba zamawiać z wyprzedzeniem) - Tel. 9633, 9688, 0-800 33 88 88

Informacja www

www.krakow.pl;
www.cracow.pl;
www.krakow.pogodzinach.pl;
www.krakow.top.pl; www.karnetbci.pl