Szkoła podstawowa dla dziecka z autyzmem (przenosi się do Polski na podstawie Karty Polaka)

Szanowni Państwo! Za 3 miesiące przeprowadzimy się do [miasto w Polsce do wiad. red.] na podstawie Karty Polaka. Nasz 10-latek ma autyzm atypowy, niewerbalny, od dwóch lat chodzi w Rosji do szkoły specjalnej. Ma rosyjskie orzeczenie o niepełnosprawności. Jeszcze nie zna języka polskiego. Czy możemy od razu zwrócić się do szkoły lub musimy przed tym dostać polskie orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego? Marzymy o klasie integracyjnej lub o zajęciach indywidualnych, jeśli to będzie możliwe. Gdzie moglibyśmy się doradzić po przyjeździe? Nie wiemy, od czego zacząć! Dziękujemy bardzo z góry za odpowiedź.

Szanowni Państwo,

Obawiam się, że będą Państwo zmuszeni przejść całą procedurę w Polsce od nowa.

Osoby, które nie ukończyły 16. roku życia, zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.

Oceny niepełnosprawności u osoby w wieku do 16. roku życia dokonuje się na podstawie następujących kryteriów:

1. przewidywanego okresu trwania upośledzenia stanu zdrowia z powodu stanów chorobowych, o których mowa poniżej, przekraczającego 12 miesięcy,
2. niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku, albo
3. znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego z systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.

Do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki nad dzieckiem lub pomocy mu, należą:

1. wady wrodzone i schorzenia o różnej etiologii, prowadzące do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniające samodzielne poruszanie się,
2. wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i inne znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego,
3. upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym,
4. psychozy i zespoły psychotyczne,
5. całościowe zaburzenia rozwojowe, powodujące znaczne zaburzenia interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz nasilone stereotypie zachowań, zainteresowań i aktywności,
6. padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,
7. nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwiotwórczego do 5 lat od zakończenia leczenia,
8. wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku, powodujące znaczne ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,
9. głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.

Przy ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę:

1. rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan czynnościowy organizmu,
2. sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego przystosowania do skutków choroby lub naruszenia sprawności organizmu,
3. możliwość poprawy stanu funkcjonalnego pod wpływem leczenia i rehabilitacji.

Do orzekania o niepełnosprawności powołano:

1. powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako pierwsza instancja;
2. wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako druga instancja.

Powiatowe zespoły orzekają na wniosek osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego albo, za ich zgodą, na wniosek ośrodka pomocy społecznej.

Orzeczenie jest wydawane na podstawie m.in. załączonej dokumentacji medycznej. W przypadku, gdy nie zgadzamy się z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności wydanym przez powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, w terminie 14 dni od jego doręczenia mamy prawo złożyć odwołanie do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności (za pośrednictwem powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności). Odwołanie, skierowane do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania niepełnosprawności, składamy więc bezpośrednio lub nadane drogą pocztową w organie, który wydał zaskarżone orzeczenie.

Odwołanie powinno zawierać:

• nasze imię i nazwisko wraz z adresem zamieszkania;
• wskazanie organu, do którego wnosimy odwołanie;
• oznaczenie zaskarżonej decyzji (data, numer, organ, który ją wydał);
• treść odwołania, czyli czego żądamy;
• nasz podpis.

Wojewódzki zespół może podtrzymać decyzję organu pierwszej instancji, uchylić zaskarżone orzeczenie albo je zmienić.

Od orzeczenia wojewódzkiego zespołu przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie 30 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu, który orzeczenie wydał. Jeżeli wojewódzki zespół uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, wydaje orzeczenie, w którym uchyla lub zmienia zaskarżone orzeczenie.

Jeśli zaś chodzi o kształcenie specjalne, to dziecko może zostać skierowane do kształcenia specjalnego, indywidualnego rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego lub indywidualnego nauczania. Celem uwzględnienia jak najpełniejszej realizacji potrzeb dziecka, a także zapewnienia możliwości dostosowania form przygotowania przedszkolnego oraz form kształcenia do aktualnych możliwości psychofizycznych dziecka działają m.in. publiczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w ramach których działają zespoły orzekające. Wydają one:

1. orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz niedostosowanej społecznie, wymagającej stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy,
2. orzeczenia o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dla dzieci, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola lub oddziału przedszkolnego zorganizowanego w szkole podstawowej,
3. orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania dla dzieci i młodzieży, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły,
4. orzeczenia o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim oraz
5. opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole.

W orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego określa się zalecane:

1. warunki realizacji potrzeb edukacyjnych, formy stymulacji, rewalidacji, terapii, usprawniania, rozwijania potencjalnych możliwości i mocnych stron dziecka oraz inne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
2. najkorzystniejsze dla dziecka formy kształcenia specjalnego: w przedszkolu ogólnodostępnym, w tym z oddziałami integracyjnymi, integracyjnym albo specjalnym, szkole ogólnodostępnej, szkole integracyjnej lub oddziale integracyjnym, szkole specjalnej lub oddziale specjalnym, ośrodku rewalidacyjno-wychowawczym albo w szkole zorganizowanej w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii lub specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym.

W orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego należy wskazać wszystkie zalecane najkorzystniejsze dla danego dziecka formy kształcenia specjalnego spośród form kształcenia. Niewątpliwie posiadanie takiego orzeczenia jest dla dziecka przywilejem, albowiem orzeczenie ma charakter wiążący i szkoła jest zobligowana do realizacji zawartych w niej wskazań.

W orzeczeniu o potrzebie indywidualnego przygotowania przedszkolnego określa się:

1. zalecane warunki realizacji potrzeb edukacyjnych, a także możliwości uczestniczenia dziecka w życiu przedszkola, formy stymulacji, rewalidacji, terapii, usprawniania, rozwijania potencjalnych możliwości i mocnych stron dziecka i inne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
2. w przypadku dziecka, którego stan zdrowia znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola, zakres, w jakim dziecko może brać udział w zajęciach, w których realizowana jest podstawa programowa wychowania przedszkolnego, organizowanych z grupą wychowawczą lub indywidualnie w odrębnym pomieszczeniu w przedszkolu lub szkole.

W orzeczeniu o potrzebie indywidualnego nauczania określa się:

1. zalecane warunki realizacji potrzeb edukacyjnych, a także możliwości uczestniczenia ucznia w życiu szkoły, formy stymulacji, rewalidacji, terapii, usprawniania, rozwijania potencjalnych możliwości i mocnych stron ucznia i inne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
2. w przypadku ucznia, którego stan zdrowia znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły, zakres, w jakim uczeń może brać udział w obowiązkowych zajęciach edukacyjnych, organizowanych z oddziałem w szkole lub indywidualnie w odrębnym pomieszczeniu w szkole;
3. w przypadku ucznia szkoły prowadzącej kształcenie w zawodzie – także możliwość dalszej realizacji praktycznej nauki zawodu.

Z kolei w orzeczeniu o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych określa się zalecane: elementy zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, na które należy położyć szczególny nacisk w pracy z dzieckiem, metody i sposoby realizacji zajęć rewalidacyjno-wychowawczych oraz formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w tym pomocy udzielanej rodzicom.

W przypadku nieuwzględnienia wniosku o wydanie orzeczenia, zespół wydaje odpowiednio orzeczenie o braku potrzeby kształcenia specjalnego, orzeczenie o braku potrzeby indywidualnego przygotowania przedszkolnego, orzeczenie o braku potrzeby indywidualnego nauczania albo orzeczenie o braku potrzeby zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.

Od orzeczenia wnioskodawca może wnieść odwołanie do kuratora oświaty, za pośrednictwem zespołu, który wydał orzeczenie, w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia.

Na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) dziecka posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, starosta lub jednostka samorządu terytorialnego zapewnia dziecku formę kształcenia zalecaną w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego. Podobnie jest w przypadku innych orzeczeń.

Celem uzyskania szczegółowych informacji zalecam Państwu kontakt z kuratorium oświaty.

Z poważaniem,

Piotr Wojtewicz, aplikant adwokacki