Nauczyciel a orzeczenie o niepełnosprawności

Byłam leczona na raka piersi. Operacyjnie usunięto mi 1/4 lewej piersi, wcześniej kilka lat temu w obu piersiach usuwane były mikrozwapnienia. W końcu lutego zakończyłam radioterapię (28 napromieniań). Czy mogę ubiegać się w ZUS-ie o orzeczenie o niepełnosprawności, jakie są z tego korzyści dla mnie i zakładu pracy (jestem nauczycielką)? Proszę, w miarę możliwości, o wyczerpującą informację, również podstawę prawną.

Szanowna Pani,

Niestety, bez wglądu w posiadaną przez Panią dokumentację nie odpowiem precyzyjnie na Pani pytanie. Uważam jednak, że można spróbować złożyć stosowny wniosek. Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności jest wydawane przez właściwy miejscowo zespół ds. orzekania o niepełnosprawności. Druk wniosku o wydanie orzeczenia otrzymamy w siedzibie zespołu bądź też za pośrednictwem jego strony internetowej.

Do wniosku dołącza się:

• posiadaną dokumentację medyczną;
• zaświadczenie lekarskie – zawierające opis stanu zdrowia, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących, potwierdzone aktualnymi wynikami badań diagnostycznych, wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się osoba zainteresowana – zaświadczenie takie ważne jest miesiąc od daty wydania i w tym czasie należy złożyć wniosek;
• inne dokumenty mające wpływ na ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.

W przypadku wydania orzeczenia, które nie będzie Pani satysfakcjonować istnieje możliwość wniesienia odwołania do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności. W przypadku, gdy orzeczenie dalej będzie dla Pani niekorzystne, istnieje możliwość wniesienia odwołania do sądu (właściwego miejscowo sądu rejonowego – wydziału pracy i ubezpieczeń społecznych).

Wyróżniamy trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany, lekki. Ulgi i uprawnienia zależą od orzeczonego stopnia niepełnosprawności i rodzaju upośledzenia. Szczegóły określa Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz Karta Nauczyciela.

Czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, a czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Zastosowanie tej normy nie może spowodować obniżenia wysokości miesięcznego wynagrodzenia. Przepisu dotyczącego obniżenia normy czasu pracy nie stosuje się, jeśli na wniosek osoby zatrudnionej lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.

Skrócenie normy czasu pracy odnosi się do tygodniowej normy czasu pracy, która dla nauczycieli wynosi 40 godzin (zgodnie z art. 42 ust. 1 Karty Nauczyciela). Przepisy Karty Nauczyciela nie określają zasad obniżania wymiaru pensum dydaktycznego. Przypadki, w jakich nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze zajęć można obniżyć tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć, oraz warunki i tryb tego obniżenia może określić organ prowadzący szkołę lub placówkę (na podstawie art. 42a ust. 1 Karty Nauczyciela). Obniżenie tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nie może spowodować zmniejszenia wynagrodzenia oraz ograniczenia innych uprawnień nauczyciela.

Ponadto osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.

Osoba niepełnosprawna ma także prawo do dodatkowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy.

Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia:

1. w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku;
2. w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.

Wynagrodzenie za czas zwolnień od pracy oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy. Łączny wymiar urlopu, o którym mowa powyżej i zwolnienia od pracy, o których mowa powyżej, nie może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym.

Nauczycielom ze znacznym stopniem niepełnosprawności nie przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Urlop ten nie przysługuje osobom uprawnionym do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych, a takie uprawnienie posiadają nauczyciele.

Pracodawca zatrudniający osoby niepełnosprawne może korzystać z szeregu uprawnień, które opierają się na różnych formach dofinansowań lub zwolnień finansowych.

Pracodawcy zatrudniającemu osoby niepełnosprawne przysługuje ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, o ile pracownik ten został ujęty w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych prowadzonej przez PFRON.

Pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy jest obowiązany dokonywać miesięcznych wpłat na Fundusz, w wysokości kwoty stanowiącej iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych. Z wpłat tych zwolnieni są pracodawcy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6%. Dla publicznych i niepublicznych uczelni, wyższych szkół zawodowych, publicznych i niepublicznych szkół, zakładów kształcenia nauczycieli oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych i resocjalizacyjnych wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi od 2005 r. 2%. Osiągając ww. wskaźnik pracodawca jest zwolniony z obowiązku wykonywania wpłat na rzecz PFRON.

Pracodawca, który zatrudnia pracownika niepełnosprawnego, może otrzymać ze środków PFRON zwrot:

1. miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy,
2. kosztów szkolenia tych pracowników.

Na wniosek pracodawcy, poniesione przez niego koszty szkolenia zatrudnionych osób niepełnosprawnych mogą być zrefundowane ze środków Funduszu.

Pracodawcy przysługuje również zwrot kosztów ze środków PFRON wyposażenia stanowiska pracy zatrudnionych osób niepełnosprawnych.

Pracodawca, który zatrudni osobę niepełnosprawną przez okres co najmniej 36 miesięcy, może otrzymać zwrot ze środków PFRON kosztów:

• adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności;
• adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy;
• zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności;
• rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa wyżej.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;
• Karta Nauczyciela.

Z poważaniem,

Piotr Wojtewicz, aplikant adwokacki