Bariery architektoniczne a przepisy budowlane

24.08.2016

Autor: Michał Dębski, specjalista w Wydziale Urządzeń Transportu Bliskiego Urzędu Dozoru Technicznego (UDT), fot. archiwum UDT

przy schodach zamontowane urządzenie do przewozu na górę osób z niepełnosprawnością

Zgodnie z krajowymi przepisami budowlanymi, usuwanie barier architektonicznych odbywa się poprzez konstruowanie obiektów budowlanych w taki sposób, aby uwzględniały możliwość korzystania z nich osobom z niepełnosprawnością. Jest to również możliwe poprzez zapewnienie urządzeń technicznych, które pozwalają na pełny i bezpieczny dostęp do tych obiektów w szczególności osobom poruszającym się na wózkach.

Urządzenia techniczne dla osób z niepełnosprawnością służą zwłaszcza osobom z ograniczoną zdolnością poruszania się. Składają się z podstawy ładunkowej i mechanizmu podnoszenia, najczęściej o napędzie elektrycznym lub hydraulicznym oraz mają:

niecałkowicie obudowaną podstawę ładunkową,
niewielką prędkość przemieszczania się podstawy ładunkowej urządzenia, nieprzekraczającą 0,15 m/s,
przyciski sterownicze wymagające stałego oddziaływania, których zwolnienie powoduje zatrzymanie podstawy ładunkowej,
kurtyny świetlne lub bariery czułe na nacisk, zabezpieczające przed kolizją urządzenia z elementami schodów lub szybu urządzenia.

Wykonanie i bezpieczeństwo

Urządzenia dla osób z niepełnosprawnością (również te, które zostały wykonane na własny użytek) są maszynami podlegającymi Dyrektywie Maszynowej 2006/42/WE.

Producenci tych maszyn zobowiązani są do zapewnienia zgodności urządzeń z zasadniczymi wymaganiami w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, zawartymi w tej dyrektywie i oznaczenia urządzeń CE.

W celu zapewnienia zgodności producenci urządzeń dla osób z niepełnosprawnością na etapie konstruowania maszyny często korzystają z norm zharmonizowanych dających domniemanie zgodności z dyrektywą:

PN-EN 81-40 – Przepisy bezpieczeństwa dotyczące budowy i instalowania dźwigów – Dźwigi specjalne do transportu osób i towarów – Część 40: Dźwigi schodowe oraz podesty ruchome pochyłe dla osób z ograniczoną zdolnością poruszania się,
PN-EN 81-41 – Przepisy bezpieczeństwa dotyczące budowy i instalowania dźwigów – Dźwigi specjalne do transportu osób i towarów – Część 41: Platformy podnoszące pionowe dla osób z ograniczoną zdolnością poruszania się.

Urządzenia dla osób z niepełnosprawnością są urządzeniami technicznymi służącymi do przemieszczania osób w ograniczonym zasięgu i w rozumieniu ustawy z dn. 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz.U. 2015 poz. 1125 j.t.) podlegają dozorowi technicznemu. Oznacza to, że przed włączeniem do eksploatacji urządzenia powinny być zgłoszone do badań technicznych wykonywanych przez Urząd Dozoru Technicznego, w celu otrzymania decyzji zezwalających na ich eksploatację.

Co powinno się znaleźć w dokumentacji?

Zgłaszający urządzenie techniczne w celu rejestracji w UDT przedkłada dwa egzemplarze instrukcji eksploatacji urządzenia wraz z deklaracją zgodności WE w języku polskim. Dodatkowo należy przedłożyć dokumentację uzupełniającą (o ile ma zastosowanie), która powinna zawierać:

szkic sytuacyjny urządzenia uwzględniający rzeczywiste odległości urządzenia od otoczenia, przejścia i dojścia,
schematy zasilania urządzenia, ze wskazaniem rodzaju i wielkości zabezpieczeń, rodzaju i typu przewodów zasilających,
poświadczenie prawidłowości montażu i przeprowadzonych prób pomontażowych, wystawione przez instalującego,
protokoły pomiarów elektrycznych rezystancji izolacji oraz skuteczności ochrony przeciwporażeniowej,
protokół odbioru części budowlanej, stwierdzający zgodność wykonania z projektem budowlanym.

Przed wydaniem decyzji zezwalającej na eksploatację urządzenia inspektor UDT sprawdza kompletność i odpowiedniość dokumentacji urządzenia, identyfikuje urządzenie i sprawdza jego stan techniczny i oznakowanie, zgodność wyposażenia z przedłożoną dokumentacją, a także przeprowadza badanie odbiorcze.

W trakcie eksploatacji urządzenia użytkownik powinien przestrzegać instrukcji eksploatacji urządzenia i zapewnić jego uprawnioną konserwację.