Jaki zawód wybrać?

Szukasz pracy i znajdujesz różne ogłoszenia. Wśród nich wiele dotyczy pracy ochroniarza, telepracy oraz sprzątania. Domyślasz się, jakie zadania wykonuje się na tych stanowiskach, ale chciał(a)byś wiedzieć na pewno? Nie wiesz, jakich wymagają predyspozycji i kwalifikacji? Czy Twoja niepełnosprawność pozwala Ci podjąć się tych zajęć?

Poniżej przedstawiamy opis trzech zawodów często oferowanych osobom niepełnosprawnym. Przybliżamy zakres obowiązków, charakterystykę miejsca pracy, wymogi zdrowotne, przydatne predyspozycje osobowościowe oraz niezbędne  kwalifikacje.

Ochroniarz

W ogłoszeniach o naborze osób z niepełnosprawnością do ochrony nigdy nie chodzi o „pracownika ochrony mienia i osób”, rozumianego jako silna i zdrowa osoba, mająca za zadanie strzec bezpieczeństwa ważnej osoby, konwoju pieniężnego albo imprezy. Od takiego człowieka, zwykle mężczyzny, wymaga się sprawności fizycznej na ponadprzeciętnym poziomie, refleksu i dobrej orientacji w przestrzeni. Często wymagane jest pozwolenie na broń.

Inspektor ochrony mienia (lub wartownik czy stróż), o jakim tu myślimy, ma za zadanie monitorować (czyli obserwować) powierzony mu obiekt, aby nie doszło do kradzieży lub zniszczenia. Może to robić „gołym okiem” albo przy pomocy ekranu. Obiekty do ochrony mogą być różne: salon firmy, mniejszy sklep, hipermarket, biura, plac budowy, parking. W razie gdyby obiekt był zagrożony, pracownik interweniuje osobiście lub wzywa zespół uzbrojonych ochroniarzy (albo policję).

Tę pracę może podjąć kandydat  z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, a nawet osoba poruszająca się na wózku, jeśli pracodawca nie oczekuje częstego przemieszczania się, np. w przypadku stanowiska osoby nadzorującej system kamer. W tym ostatnim przypadku może poradzić sobie także osoba niesłysząca. Specyfika pracy inspektora ochrony mienia uniemożliwia wykonywanie obowiązków przez osoby niewidome.

Potrzebną w tym zawodzie cechą osobowości jest wytrwałość i odporność na monotonię. Pracownik wykonuje przez 8 lub 12 godzin tę samą czynność, która w dodatku nie jest zbyt angażująca. Trzeba umieć przezwyciężyć pokusę „wyłączenia się”. Lepsi w tym są introwertycy (patrz artykuł "Dopasuj zawód do swojej osobowości"). Osoby o wysokim ilorazie inteligencji, cechujące się silna potrzebą   stymulacji intelektualnej mogą na takim stanowisku szybko osiągnąć stan wypalenia zawodowego .

Nie wymaga się w pracy ochroniarza szczególnych kwalifikacji. Wykształcenie można mieć podstawowe lub nawet niepełne podstawowe. Niekiedy ogłoszeniodawcy oczekują posiadania doświadczenia i ukończonego kursu pracownika ochrony.

Uwaga! Pracodawcy mogą czasem "pracownikowi ochrony" przydzielać zajęcia nieochroniarskie, tj. zadania parkingowego, portiera, szatniarza lub biletera. Co z tym zrobić? Dzwoniąc pod numer wskazany w ogłoszeniu, należy po prostu zapytać o charakter proponowanej pracy i zastanowić sie, czy odpowiedź nas satysfakcjonuje.

Telepracownik

Telepraca jest stosunkowo nowym pojęciem. Chociaż samo zjawisko występowało wcześniej, nie było  jednak tak powszechnie. Do jego popularyzacji przyczynił się rozwój komputerów i internetu. Telepraca oznacza pracę wykonywaną w domu (inna nazwa: praca zdalna).

Telepracownik pracuje z wykorzystaniem komputera, internetu i telefonu (czasami telefon może być zastąpiony komunikatorem internetowym). Może wyszukiwać potrzebnych pracodawcy informacji (np. operator wprowadzania danych), obsługiwać przez telefon lub/i internet klientów, pozyskiwać ich, przedstawiać im ofertę handlową, doradzać, a nawet sprzedawać (telemarketer, przedstawiciel handlowy, telesprzedawca).

W telepracy sprawdzą się osoby z dysfunkcją narządu ruchu, osoby niesłyszące (pod warunkiem, że wymagana będzie jedynie komunikacja pisemna). osoby cierpiące na zaburzenia psychiczne. Niepełnosprawność narządu wzroku lub intelektu poważnie ogranicza lub wręcz wyklucza, możliwość wykonywania telepracy.

Do wykonywania telepracy potrzebne są różne cechy osobowości w zależności od charakterystyki telepracy. Jeśli polega ona na poszukiwaniu informacji, przyda się osobista preferencja do prac z danymi (a nie: z rzeczami czy ludźmi) oraz dokładność i wytrwałość. Jeśli obowiązki obejmują przede wszystkim pracę z potencjalnymi lub aktualnymi klientami, potrzebne będą zdolności interpersonalne takie jak: kontaktowość (łatwość rozmawiania z ludźmi), komunikatywność (precyzyjne wyrażanie się), umiejętność słuchania i asertywność (stanowczość). Czasami również umiejętność wpływania na ludzi i przekonywania ich.

Pracodawcy zwykle wymagają wykształcenia średniego. Telepraca jest bowiem trudniejsza niż ochrona lub sprzątanie. Konieczne jest sprawne posługiwanie się komputerem i podstawowymi programami (edytor tekstu lub bazy danych, przeglądarka internetowa albo poczta elektroniczna, niekiedy chodzi o specjalny program dostarczany przez firmę, która zatrudnia telepracownika). Niektórzy cenią miły tembr głosu i poprawną dykcję, inni chcą, aby pracownik dysponował stałym łączem do internetu.

Pensje rozciagają się od płacy najniższej do przeciętnej. Są tym wyższe, im bardziej obowiązki na stanowisku przypominają przedstawicielstwo handlowe.

Osoba do sprzątania

Trzecią popularną profesją oferowaną za pomocą ogłoszeń w prasie i sieci jest sprzątanie. Co pracodawcy chcą, aby sprzątać? Biura (tak same gabinety jak i całe budynki), otoczenie (trawniki, parkingi i chodniki), hipermarkety (posadzki, hale, magazyny), toalety, restauracje. Krakowski oddział Integracji opublikował nawet ogłoszenie o rekrutacji osób do sprzątania lotniska.

Nie ma możliwości skutecznego sprzątania przy niepełnosprawności narządu ruchu i wzroku. Jeśli praca byłaby rutynowa, tzn. dotyczyła zawsze tego samego miejsca do sprzątania i nie oczekiwano by realizacji dodatkowych zadań, mogłaby ją wykonywać osoba o uszkodzonym słuchu. Praca jest przeznaczona przede wszystkim dla osób z niepełnosprawnością intelektualną i chorych psychicznie.

Do wykonywania tego zawodu nie potrzeba żadnych kwalifikacji, nawet wykształcenia podstawowego ani żadnych kursów. Czasami jednak pracodawca poszerza zakres obowiązków o prace naprawcze, pomoc przy zmywaniu (w restauracji) itp. Stanowisko dla "złotej rączki" wymaga oczywiście zdolności technicznych.

Nie istnieją tu preferowane cechy osobowości, może za wyjątkiem dokładności i sumienności. Łatwość nawiązywania kontaktów nie ma znaczenia. Trzeba się jednak liczyć z faktem, iż płace są niskie, a nawet bardzo niskie.