Aby cewnikowanie groźne nie było…

Cewnikowania pęcherza moczowego to powszechnie stosowany zabieg i diagnostyczny i leczniczy. Pamiętajmy jednak, że polega on jednak na ingerencji ciała obcego w nasz organizm. Do jakich zatem powikłań może dojść, jeśli cewnikowania nie przeprowadza się w ściśle jałowych warunkach?   

Wskazówka o wskazaniach  

Zabieg cewnikowania pęcherza moczowego służy do diagnostyki oraz do terapii schorzeń układu moczowego i innych nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu.

W tym pierwszym przypadku cewnikowanie wykonuje się przede wszystkim wtedy, gdy nie ma możliwości, aby pacjent oddał mocz w sposób naturalny, a ten płyn ustrojowy konieczny jest do przeprowadzania badań np. bilansu płynów. Inne sytuacje diagnostyczne to podanie pacjentowi tzw. środków cieniujących, dzięki którym układ moczowy jest lepiej widoczny w badaniu obrazowym oraz podczas badania urodynamicznego.

Najczęstszymi wskazaniami leczniczymi kiedy cewnikowanie jest konieczne są: zatrzymanie moczu i nie możność jego wydalenia naturalnie (np. u osób po urazie rdzenia kręgowego z problemem pęcherza neurogennego), śpiączka, długotrwałe unieruchomienie pacjenta w łóżku, krwawienie do pęcherza moczowego, chemioterapia dopęcherzowa ( w leczeniu nowotworów układu moczowego) oraz potrzeba utrzymania drożności cewki moczowej po jakimś zabiegu chirurgicznym, np. gdy pacjent przez jakiś czas nie może wstawać i korzystać z toalety.  

Bakterie „na dobre i na złe”

Podczas wprowadzania cewnika, a także podczas jego usuwania oraz wykonywania różnych czynności przy drenie i zbiorniku na mocz, do układu moczowego mogą przeniknąć różnego rodzaju bakterie. Mogą one też samodzielnie przemieszczać się wzdłuż cewnika i w ten sposób trafić do układu.

Sama obecność bakterii w moczu (tzw. bakteriomocz) nie oznacza od razu choroby. Jednak gdy do układu moczowego dostaną się bakterie przede wszystkim z okolic intymnych, w pobliżu cewnika i z okolic odbytu – może dojść do zakażania układu moczowego.

Warto też pamiętać, że ryzyko zakażenia jest niewielkie w przypadku stosowania przez chorego cewnikowania cewników jednorazowych i przy procedurze samocewnikowania. Zagrożenie zakażeniem staje się większe przy dłuższym utrzymywaniu cewnika w pęcherzu moczowym.

Gdy cewnik nie jest dopasowany

Drugim w kolejności najczęstszym powikłaniem zabiegu cewnikowania jest uszkodzenie cewki moczowej. Może się ono sprowadzać tylko do naruszenia błony śluzowej. Objawia się to niewielkim krwawieniem i bólem podczas oddawania moczu. Ale też w skrajnych przypadkach może dojść do całkowitego przerwania cewki moczowej.

Do powyższych urazów dochodzi wówczas, gdy cewka jest zwężona, albo gdy wprowadzamy cewnik do cewki zbyt brutalnie lub nieostrożnie. Dlatego też specjaliści podkreślają jak ważną rolę w procedurze samocewnikowania ma trening oraz, gdy potrzeba – pomoc innych osób. Innym, bardzo realnym i niestety częstym zagrożeniem dla cewki jest użycie cewnika niedopasowanego wymiarowo do cewki, czyli zbyt grubego. Najprościej rzecz ujmując – zbyt gruba rurka napierając na ścianki cewki może je okaleczyć lub rozerwać.

Jak możesz się uchronić przed powikłaniami cewnikowania?

1. Stosuj cewnikowanie tylko wtedy, gdy jest to absolutnie konieczne.
2. Stosuj się rygorystycznie do każdego etapu procedury cewnikowania.
3. Podczas cewnikowania stosuj się do zasad aseptyki – wykonuj procedurę z zachowaniem maksymalnej jałowości.
4. Dbaj szczególnie o higienę okolic intymnych.
5. Dobierz do swojej cewki moczowej odpowiedni rozmiar cewnika.
6. Stosuj cewniki jednorazowe – pamiętaj, że im krócej cewnik tkwi w układzie moczowym tym mniejsze jest ryzyko powikłań.