Poradnik seniora: oszczędzanie na emeryturze

Pani Helena (77 lat, mieszka sama, jej niesprawność wynika z wieku) starannie planuje zakupy. Ma stałe miesięczne wydatki na jedzenie, leki i czynsz. Lubi się też elegancko ubrać, uczesać, pójść do teatru, odwiedzić przyjaciół. Zanim wyda złotówkę, sprawdza, gdzie może zaoszczędzić. Podpowiada więc, jak to zrobić.

Leki 75+

1 września 2016 r. Ministerstwo Zdrowia ogłosiło pierwszą listę leków udostępnianych za darmo wszystkim pacjentom, którzy ukończyli 75 lat. Wiek chorego jest weryfikowany przez numer PESEL lub datę urodzenia. W wykazie bezpłatnych leków jest ponad 1,1 tys. preparatów. Głównie na nadciśnienie, cukrzycę oraz środki pomocnicze w leczeniu chorób wieku podeszłego. Spis jest aktualizowany co dwa miesiące. Zaglądaj więc na stronę www.mz.gov.pl, gdzie wykaz jest publikowany. Pamiętaj też, że lek jest bezpłatny tylko w określonych wskazaniach i musi być wypisany na recepcie!

Receptę na bezpłatne leki 75+ wystawia lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) opiekujący się pacjentem lub lekarz, który go zastępuje, pielęgniarka POZ oraz lekarz, który wystawia receptę dla ciebie lub członka twojej rodziny. Nie uzyskasz takiej recepty od lekarza specjalisty ani od lekarza sprawującego dyżur nocny lub świąteczny.

Bezpłatne leki 75+ wystawiane są na takich samych receptach jak pozostałe, ale w polu „kod uprawnień dodatkowych” musi być wpisana litera „S”. Zanim udasz się do apteki, sprawdź, czy ten znak jest. Farmaceuta nie ma prawa poprawiać recepty. Na jednej recepcie mogą być wypisane leki bezpłatne, w pełni odpłatne, refundowane i te przysługujące pacjentowi na podstawie innych uprawnień.

Pani Helena radzi: Zapytaj w swojej aptece o ofertę promocyjną! Są apteki, które oferują specjalne rabaty dla emerytów – np. w wyznaczone dni tygodnia możesz wykupić leki z 5–10-proc. upustem. Przed realizacją recepty zapytaj, czy możesz skorzystać z takiej ulgi. Pamiętaj też, że jeśli lek odpłatny jest drogi, farmaceuta może doradzić ci jego tańszy zamiennik.

fot. freeimages.com

PKS nie dla wszystkich?

W autobusach Państwowej Komunikacji Samochodowej (PKS) oraz u niektórych przewoźników prywatnych (np. Polski Bus), renciści i emeryci mogą skorzystać z ustawowych ulg na zakup biletów, pod warunkiem że są:

• osobami uznanymi za niezdolne do samodzielnej egzystencji – ulga 49 proc. na autobusy zwykłe i 37 proc. na przyspieszone i pospieszne; obie ulgi obejmują bilety jednorazowe;
• osobami niewidomymi uznanymi za niezdolne do samodzielnej egzystencji – ulga 93 proc. na autobusy zwykłe oraz 51 proc. na przyspieszone i pospieszne; obie ulgi dla biletów jednorazowych i miesięcznych imiennych;
• osobami niewidomymi nieuznanymi za osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji – 37 proc. ulgi na bilety jednorazowe lub miesięczne imienne w autobusach zwykłych, przyspieszonych i pospiesznych;
• cywilnymi niewidomymi ofiarami działań wojennych uznanymi za osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji – 78 proc. ulgi na bilety jednorazowe w autobusach zwykłych, przyspieszonych i pospiesznych.

Pani Helena radzi: Zanim wybierzesz się w podróż autobusem – zwłaszcza do miejscowości sanatoryjnych – sprawdź tzw. ofertę handlową przewoźnika. Firmy prywatne często proponują seniorom tańsze przejazdy, ale na określonych liniach. Rabaty uzależnione są od wieku seniora, ale też rodzaju autobusu, godziny wyjazdu i długości trasy. Na przykład PKS Gniezno zaoferował 20 proc. zniżkę na bilety posiadaczom „Gnieźnieńskiej Karty Seniora”, 80 proc. zniżki dla osób powyżej 70 r.ż. i 50 proc. dla wszystkich emerytów i rencistów, ale na wybranych liniach.

fot. Marta Kuśmierz

Tańsze pociągiem podróżowanie

Polskie koleje honorują tzw. ulgi ustawowe, ale także wprowadziły własne systemy zniżek handlowych i promocji dla pasażerów z różnych grup społecznych i wiekowych. Co oferują osobom starszym?

• Emeryci i renciści, a także ich małżonkowie, którzy pobierają zasiłki rodzinne, mogą skorzystać z 37 proc. ulgi ustawowej na dwa przejazdy w II klasie pociągami linii: Regio, RegioEkspress, TLK, InterCity, Express Intercity i Express InterCity Premium (ale przejazd „tam” i „z powrotem” traktowany jest jak dwa oddzielne przejazdy). Prawo do zniżki przysługuje na podstawie zaświadczenia, m.in. z Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów, a okazuje się je z dowodem osobistym lub innym dokumentem tożsamości.
• Osoby starsze z orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji mogą skorzystać z 49 proc. zniżki na bilety w pociągach osobowych oraz 37 proc. zniżki w składach pospiesznych i ekspresowych.
• Na 93 proc. zniżki na bilety w pociągach osobowych i 51 proc. w pospiesznych i ekspresowych – mogą liczyć osoby starsze niewidome uznane prawnie za niezdolne do samodzielnej egzystencji.
• Osobom, które ukończyły 60 lat, PKP Intercity oferuje„Bilet dla seniora”. Uprawnia on do 30 proc. zniżki na przejazdy w I i II klasie, w komunikacji krajowej wszystkimi pociągami tej firmy. Aby potwierdzić uprawnienie do tej zniżki, wystarczy kupić bilet ze zniżką, a konduktorowi pokazać dowód lub inny dokument ze zdjęciem.
• Kombatanci, w tym z Korpusu Weteranów Walki o Niepodległość RP, mają prawo do ustawowej ulgi w wysokości 51 proc. na zakup biletów w pociągach osobowych, Regio, RegioEkspress, TLK i InterCity. W InterCity i Express InterCity Premium ulga obowiązuje w II klasie.
• Kombatanci – inwalidzi wojenni i wojskowi zaliczani do I grupy lub uznani za całkowicie niezdolnych do pracy i samodzielnej egzystencji – mają prawo do skorzystania z 78 proc. ulgi na zakup biletów w pociągach osobowych, Regio, RegioEkspress, TLK i InterCity. W I klasie Express InterCity i Express InterCity Premium zniżka dla tej grupy pasażerów wynosi 37 proc., a w II klasie – 51 proc.

Uwaga! Kombatanci, aby otrzymać ww. ulgi, muszą przedstawić zaświadczenie lub legitymację wydawaną przez Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, z wpisem o przysługujących uprawnieniach.

fot. Marta Kuśmierz

Taniej autobusem i tramwajem

Komunikacja miejska działa w granicach administracyjnych miasta lub miasta i gminy, a finansują jej działalność jednostki samorządu terytorialnego. Dlatego rodzaje zniżek na środki komunikacji miejskiej (tramwaje, autobusy, metro, kolej miejską) oraz ich wysokość zależą od decyzji rady miasta lub gminy. Mogą się więc różnić. Szczegółowych informacji udzielają urzędy gmin i przedsiębiorstwa komunikacyjne. W całym kraju obowiązują jednak ulgi ustawowe, które muszą być stosowane przez wszystkich przewoźników.

Do bezpłatnych przejazdów komunikacją miejską uprawnieni są m.in. inwalidzi wojenni i wojskowi z I grupą oraz ich opiekunowie, a także cywilne niewidome ofiary działań wojennych. Zazwyczaj też samorządy całkowicie zwalniają z opłat za przejazdy osoby, które ukończyły 70 lat oraz osoby niewidome.

Do przejazdów komunikacją miejską z ulgą 50-procentową ustawowo uprawnieni są m.in.: kombatanci lub osoby, które zajmują się działalnością traktowaną jako kombatancka, niektóre ofiary represji wojennych i okresu powojennego. Ale też samorządy oferują przejazdy tańsze o połowę: osobom bezrobotnym, rencistom oraz emerytom, którzy ukończyli 60 lat.

Uwaga! Należy mieć przy sobie dokument potwierdzający prawo do zniżki – zwykle wystarczy dowód osobisty, potwierdzający wiek lub legitymację (emeryta, rencisty) wydaną przez właściwy organ.

Pani Helena radzi: Sprawdź, czy możesz za darmo podróżować po swoim mieście i jego okolicach.

• Bezpłatnie, komunikacją miejską jeżdżą osoby, które ukończyły 70 lat w m.in. w Krakowie, Poznaniu, Łodzi, Zielonej Górze, Opolu, Szczecinie, Lublinie, Gdańsku, Olsztynie, Warszawie i we Wrocławiu.
• Bezpłatnie, komunikacją miejską jeżdżą osoby, które ukończyły 65 lat, m.in. w Toruniu i Bydgoszczy.
• Bilet dla seniora jest np. w Poznaniu i Warszawie – osoby po 65. r.ż. mające elektroniczną kartę aglomeracyjną mogą kupić roczny bilet na komunikację miejską za 50 zł.

fot. Normadic at English Wikipedia [Public domain, Public domain or Public domain], via Wikimedia Commons

Paszport za pół ceny albo za darmo

Stała opłata za wydanie paszportu to 140 zł, a 50 proc. powyższej kwoty, czyli 70 zł zapłacą: emeryci, renciści, osoby z niepełnosprawnością i ich współmałżonkowie (jeśli pozostają na utrzymaniu osób z niepełnosprawno- ścią), osoby przebywające w domach opieki społecznej, zakładach opiekuń- czych, pobierające zasiłki stałe z pomocy społecznej, kombatanci wojenni oraz ofiary represji wojennych i okresu powojennego.

Za wydanie paszportu nic nie zapłacą: osoby, które ukończyły 70 lat oraz te, które przebywają w domach opieki społecznej lub zakładach opiekuń- czych, albo korzystają z zasiłków stałych, ale tylko w sytuacji, gdy wyjeżdżają za granicę w celu długiego leczenia lub konieczności poddania się operacji.

Pani Helena radzi: Zanim wyrobisz paszport, sprawdź, czy go potrzebujesz. Aby podróżować po krajach Unii Europejskiej oraz niektórych spoza Unii, które przystąpiły do tzw. układu z Schengen wystarczy dowód osobisty. Aktualna lista krajów znajduje się w na stronie www.msz.gov.pl. Paszport jest absolutnie konieczny m.in. w Turcji, Tunezji, Egipcie i na Wyspach Kanaryjskich.

Uwaga! Aby podróżować po niektórych krajach (np. Rosja, USA, Algieria, Australia, Białoruś, Chiny, Indie, Indonezja, Wietnam), potrzebujesz nie tylko paszportu, ale i wizy, czyli pisemnego zezwolenia na przekroczenie granicy lub pobyt na terenie obcego państwa. Istnieje kilka rodzajów wiz, m.in. turystyczna i tranzytowa. Mają postać naklejki lub stempla, a umieszcza się je w paszporcie. Aby otrzymać wizę, należy zgłosić się do ambasady lub konsulatu danego państwa. W niektórych przypadkach wizę można uzyskać na przejściach granicznych. Za wydanie wizy trzeba wnieść opłatę. Jej wysokość wyznacza dane państwo. Koszt wizy turystycznej do USA to 160 dolarów.

Pani Helena radzi: Wybierasz się na wakacje? Sprawdź oferty pod hasłem: „Wczasy dla seniora”! Wiele biur podróży oferuje specjalne wycieczki lub wczasy dla seniorów – w kraju i za granicą. Są to oferty dostosowane do potrzeb osób starszych. Koszty wycieczek i wyjazdów mogą być dość wysokie. Ale zawsze warto sprawdzić ofertę promocyjną lokalnego biura w swoim mieście, a także zapytać o zniżki cenowe dla emerytów. Tańsze wycieczki w kraju i za granicę organizują także: kluby seniora, domy kultury, stowarzyszenia seniorów, Uniwersytety Trzeciego Wieku i kościoły różnych wyznań.

Pani Helena radzi: Lataj taniej! Seniorzy, którzy lubią podróżować samolotem, przy zakupie biletu mogą liczyć na zniżki w granicach 10–20 proc. (w zależności od przewoźnika i swojego wieku: od 60 lub 65 lat), ale także mogą skorzystać z promocji cenowych i dodatkowych usług (np. bezpłatnej asysty na lotnisku, dowiezienia do samolotu na wózku itp.), oferowanych przez linie lotnicze.

fot. freeimages.com

Dla kogo TV i radio bez abonamentu?

Za korzystanie z odbiornika radiowego przez cały rok płacimy obecnie 75,60 zł. Opłata roczna za używanie telewizora lub telewizora i radia jest wyższa – wynosi 245,15 zł. Takie same kwoty będą obowiązywały w przyszłym roku. Z tzw. opłat abonamentowych zwolnione są te osoby, które m.in.:

• mają I grupę,
• ukończyły 75 lat,
• ukończyły 60 lat i otrzymują emeryturę, ale jej wysokość nie przekracza miesięcznie kwoty 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzednim,
• mają prawo do zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego.

Pani Helena radzi: Załatw na poczcie „zwolnienie z abonamentu”. Jeśli zaliczasz się do jednej z ww. grup, idź na najbliższą pocztę i pokaż dowód osobisty oraz odpowiednią decyzję organu emerytalno-rentowego (ZUS lub KRUS) o wysokości świadczenia. Na ich podstawie otrzymasz dokument potwierdzony stemplem pocztowym, który prawnie zwalnia opłat. Uwaga! Osoby, które ukończyły 75 lat, nie muszą tego robić. Zgodnie z prawem, poczta przyznaje im prawo do nieopłacania abonamentu na podstawie danych z rejestru PESEL. Więcej informacji: www.poczta-polska.pl.

Do serca przytul psa...

Osoby, które ukończyły 65 lat i prowadzą samodzielne gospodarstwo domowe, są zwolnione z opłat za posiadanie psa.

fot. freeimages.com

Przyznaj się do wieku, a dostaniesz zniżkę

Seniorzy mogą korzystać z ulg cenowych w punktach usługowych działających w miejscowościach, w których mieszkają. Zanim wyjmiesz portfel, aby zapłacić np. za strzyżenie w salonie fryzjerskim, zabieg upiększający u kosmetyczki, leczenie zęba, wykonanie protezy lub wizytę w saunie i na basenie, albo za obiad w restauracji itp., dowiedz się, czy nie przysługuje ci rabat albo specjalna promocja.

Aby ułatwić starszym mieszkańcom korzystanie z usług, a także stworzyć lepsze warunki do czynnego uczestnictwa w życiu kulturalnym, wiele miast wprowadziło specjalne programy. Aby stać się ich uczestnikami, potrzebny jest dokument nazywany najczęściej „Kartą Seniora”. Oto przykłady z Polski:

• Wrocław – „Karta Seniora” przysługuje każdej osobie, która ukończyła 60 lat. Upoważnia m.in. do: zakupu biletów na wystawy w Muzeum Narodowym za 1 zł, korzystania z bezpłatnego zwiedzania ekspozycji w Muzeum Etnograficznym, uczestnictwa w zajęciach tanecznych za 10 zł, zniżek na kursach języka angielskiego, tańszych zabiegów rehabilitacyjnych, wycieczek, biletów do kina, zajęć jogi, w siłowni i promocyjnych cen w restauracji.
• Łódź – „Miejska karta seniora” dla osób, które ukończyły 60 lat, zapewnia zniżki m.in. na: leczenie zębów, zakup akcesoriów do aparatów słuchowych, okularów, masaże, badania krwi, wczasy i naprawę samochodu.
• Zielona Góra – „ZGrani zielonogórzanie 50+” – karta przeznaczona dla osób które ukończyły 50 lat (!). Dostają zniżki m.in. w restauracjach, na zakup dywanów lub bilety do teatru.
• Szczecin – „Karta Seniora” dla osób wieku powyżej 65 lat – jej posiadacze mogą korzystać ze zniżek w miejskich instytucjach kultury, ośrodkach rehabilitacji i odnowy biologicznej, a także w punktach handlowo-usługowych.
• Lublin – „Karta Seniora” dla osób powyżej 65 lat – korzystają z ulg cenowych u ponad 90 podmiotów, w tym: kin, teatrów, placówek medycznych, cukierni i kwiaciarni.
• Białystok – „Karta Aktywnego Seniora” – dla osób powyżej 60 lat – jej posiadacze płacą połowę ceny za bilety wstępu np. do Białostockiego Ośrodka Sportu i Rekreacji, Białostockiego Ośrodka Kultury, Teatru Lalek i Muzeum Wojska.
• Katowice – Karta „Aktywny Senior” – dla mieszkańców, którzy ukończyli 60 lat – kartę honoruje ok. 150 instytucji miejskich i prywatnych. Dodatkowo w mieście działa program „Babcia, dziadek i ja w Katowicach” (z oddzielną kartą uczestnika), w ramach którego można skorzystać m.in. z bezpłatnych wejść na kąpieliska i lodowiska miejskie (dla dziadków z wnuczętami do 7. roku życia), a także sal zabaw i wesołego miasteczka.

Uwaga! Niezależnie od ww. zniżek, od 1997 r. muzea państwowe mają obowiązek wprowadzenia ulg ustawowych (50 proc. ceny wyjściowej) na bilety dla osób z różnymi niepełnosprawnościami i ich opiekunów, dla rencistów i emerytów. Większość galerii, skansenów i ogrodów zoologicznych również udziela zniżek dla emerytów. Dokumentami uprawniającymi do korzystania z ulgi są legitymacje emeryta lub rencisty albo dokumenty potwierdzające wiek.

fot. freeimages.com

Po ulgi i promocje

Ogólnopolska Karta Seniora to projekt Stowarzyszenia MANKO z Krakowa. Kartę może wyrobić każdy senior, który ukończył 60 lat, bez względu na to, gdzie mieszka. Karty wydawane są na Uniwersytetach Trzeciego Wieku, w Klubach Seniora oraz podczas wydarzeń skierowanych do osób starszych.

Ogólnopolska Karta Seniora upoważnia do korzystania z promocji i ulg cenowych oferowanych przez partnerów programu. Przystąpiło do niego ponad 300 instytucji, firm, punktów usługowych z całego kraju – w tym także w miejscowościach uzdrowiskowych. Są wśród nich: restauracje, kawiarnie, bary mleczne, hotele, pensjonaty, ośrodki SPA, rehabilitacyjne, prywatne placówki zdrowia, w tym stomatologiczne i protetyki słuchu, kina, teatry, galerie sztuki, salony kosmetyczne i fryzjerskie, sklepy z obuwiem i konfekcją. Obecnie z Ogólnopolskiej Karty Seniora korzysta już ponad 35 tys. osób.

Więcej informacji: www.glosseniora.pl, Stowarzyszenie MANKO, tel.: 12 429 37 28, e-mail: kontakt@manko.pl.