Leki, skalpel i prądy, czyli…

… trzy główne metody leczenia pęcherza neurogennego stosowane u chorych w Polsce. Na czym polegają?  

„Pigułki” na pęcherz

Farmakoterapia pęcherza neurogennego (inaczej: nadreaktywnego), polega na podawaniu, drogą doustną lub bezpośrednio do pęcherza - kilku rodzajów środków.

Główną grupą są leki antycholinergiczne i spazmolityczne, które ograniczają nadmierne skurcze pęcherza moczowego działając rozkurczowo na jego mięśnie gładkie. Do regulacji czynności dolnych dróg moczowych stosuje się także prostaglandyny, serotoninę, dopaminę i noradrenalinę oraz tlenek azotu. Ten ostatni to tzw. neuroprzekaźnik, czyli związek biorący udział w przekazywaniu impulsów z komórek nerwowych do komórek mięśni gładkich. Jeśli powyższe leki nie działają stosuje się także neurotoksyny oraz toksynę botulinową (tzw. botoks – czytaj: O botoksie, co działa pęcherzowi na nerwy). Podaje się je bezpośrednio do pęcherza a ich działanie polega na porażeniu włókien nerwowych odpowiedzialnych za nadmierne skurcze i bóle tego narządu.

Niestety, wiele leków stosowanych w terapii pęcherza neurogennego jest wciąż niedoskonałych i wywołuje skutki uboczne często dokuczliwe dla pacjenta. Wśród działań niepożądanych takich środków chorzy wymienią takie objawy jak np. zaburzenia widzenia, bóle głowy, wysuszenie błon śluzowych lub problemy gastryczne, czyli związane z układem pokarmowym.

Pęcherz pod skalpel

U pacjentów, u których pęcherz nadreaktywny nie reaguje na leczenie farmakologiczne rozważa się przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego. Jako najbardziej inwazyjna, ta forma terapii traktowana jest jako ostateczna.

Metod operacyjnego leczenia pęcherza neurogennego jest wiele, a ich wybór zależny jest od rodzaju samego problemu. Może to być np. zabieg odnerwienia pęcherza, albo tzw. sphincterotomia, czyli przecięcie mięśnia zwieracza, stosowane u pacjentów, u których mocz nie jest uwalniany z pęcherza. W efekcie tego zabiegu szyja pęcherza i mięsień zwieracza osłabiają się, dzięki czemu mocz oddawany jest przez chorego mimowolnie. Ale wtedy koniecznie jest stosowanie przez pacjenta cewników, np. zewnętrznych.

Jeszcze innym typem operacji jest tzw. augmentacja, czyli zwiększenie pojemności pęcherza. Stosuje się ją wówczas, gdy pęcherz ma zmniejszoną objętość i słabsze ściany. Samych metod augmentacji jest kilkadziesiąt, a zabiegi te są wciąż unowocześniane. Na przykład, do powiększenia pojemności pęcherza wykorzystuje się fragment przewodu pokarmowego (od żołądka, poprzez jelito grube, aż do esicy), albo moczowód.

Pęcherz „pod napięciem”

Neuromodulacja (inaczej: elektromodulacja, elektrostymulacja) to trzecia główna metoda terapii pęcherza neurogennego. Zabieg ten polega na stymulacji nerwów przy użyciu różnych elektrod, zarówno zewnętrznych jak i wszczepianych do pęcherza. Ich zadaniem jest pobudzenie włókien nerwowych odpowiedzialnych za funkcjonowanie pęcherza i mięśni miednicy.