Ulgi i uprawnienia

Na podstawie uzyskanego orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności można korzystać z następujących ulg i uprawnień:

I. Ulga komunikacyjna

1. Komunikacja miejska KZK GOP (na podstawie uchwały nr LXXIX/16/2008 Zgromadzenia KZK GOP w Katowicach z dnia 27. 05. 2008 r.)

Przejazdy bezpłatne:
1.1. Dzieci i młodzież z niepełnosprawnością uczęszczające do przedszkola, szkoły, ośrodka lub placówki o charakterze oświatowym:
- w przypadku obywateli polskich oraz obywateli innego państwa posiadających taki dokument - na podstawie legitymacji przedszkolnej dla dzieci z niepełnosprawnością (wzór określony w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania)
- legitymacji szkolnej dla uczniów z niepełnosprawnością (wzór określony w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania)
- w przypadku obywateli UE i członków rodziny obywateli UE - na podstawie dokumentów potwierdzających wyżej wymieniony status, wydanych w państwach członkowskich wraz z dokumentem podróży lub innym ważnym dokumentem (zawierającym zdjęcie), umożliwiającym ustalenie tożsamości i obywatelstwa.

1.2. Dzieci i młodzież z niepełnosprawnością (do 18. roku życia), przy przejazdach z miejsca zamieszkania (pobytu) do ośrodka rehabilitacji, domu pomocy społecznej, ośrodka wsparcia, zakładu opieki zdrowotnej, poradni psychologiczno-pedagogicznej i z powrotem
- w przypadku obywateli polskich oraz obywateli innego państwa posiadających taki dokument, na podstawie jednego z niżej wymienionych dokumentów:
a) legitymacji osoby z niepełnosprawnością wydanej przez zespół ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności (powiatowy/wojewódzki) bez względu na grupę inwalidzką/stopień niepełnosprawności,
b) orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane przez zespół ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności (do czasu wydania legitymacji), wraz z zaświadczeniem/legitymacją z danej placówki o uczestnictwie w zajęciach (na zaświadczeniu musi widnieć adres oraz pieczęć placówki).
- w przypadku obywateli UE i członków rodziny obywateli UE - na podstawie dokumentów potwierdzających wyżej wymieniony status, wydanych w państwach członkowskich wraz z dokumentem podróży lub innym ważnym dokumentem (zawierającym zdjęcie) umożliwiającym ustalenie tożsamości i obywatelstwa.

1.3. Inwalidzi wojenni, wojskowi oraz kombatanci będący inwalidami wojennymi, wojskowymi:
- w przypadku obywateli polskich oraz obywateli innego państwa posiadających taki dokument - na podstawie książki inwalidy wojennego/wojskowego lub legitymacji osoby represjonowanej, wydanych przez ZUS
- w przypadku obywateli UE i członków rodziny obywateli UE - na podstawie dokumentów potwierdzających wyżej wymieniony status, wydanych w państwach członkowskich wraz z dokumentem podróży lub innym ważnym dokumentem (zawierającym zdjęcie) umożliwiającym ustalenie tożsamości i obywatelstwa.

1.4. Osoby całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji lub uznane za niepełnosprawne w stopniu znacznym
- w przypadku obywateli polskich oraz obywateli innego państwa posiadających taki dokument - na podstawie jednego z niżej wymienionych dokumentów:
a) legitymacji wydanej przez zespół ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności (powiatowy, wojewódzki),
b) legitymacji emeryta/rencisty, wojskowego/policyjnego z wpisem właściwego organu emerytalnego o uznaniu za niepełnosprawnego w stopniu znacznym lub zaliczeniu do I grupy inwalidów. W przypadku gdy legitymacja nie zawiera zdjęcia osoby uprawnionej, niezbędne jest również posiadanie dokumentu umożliwiającego ustalenie tożsamości zawierającego zdjęcie.
c) książki inwalidy wojennego/wojskowego lub legitymacji osoby represjonowanej wydanej przez ZUS z wpisem o uznaniu za niepełnosprawnego w stopniu znacznym lub zaliczeniu do I grupy inwalidów,
d) orzeczenia komisji lekarskiej ds. inwalidztwa i zatrudnienia lub wojskowej komisji lekarskiej stwierdzającego uznanie za niepełnosprawnego w stopniu znacznym lub zaliczenie do I grupy inwalidów wraz z dokumentem umożliwiającym ustalenie tożsamości zawierającym zdjęcie,
e) orzeczenia lekarza orzecznika ZUS lub lekarza rzeczoznawcy KRUS, stwierdzającego całkowitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji wraz z dokumentem umożliwiającym ustalenie tożsamości zawierającym zdjęcie.
- w przypadku obywateli UE i członków rodziny obywateli UE, na podstawie dokumentów potwierdzających wyżej wymieniony status, wydanych w państwach członkowskich wraz z dokumentem podróży lub innym ważnym dokumentem (zawierającym zdjęcie) umożliwiającym ustalenie tożsamości i obywatelstwa.

1.5. Ociemniali - w przypadku obywateli polskich oraz obywateli innego państwa posiadających taki dokument - na podstawie legitymacji Polskiego Związku Niewidomych, legitymacji Związku Ociemniałych Żołnierzy RP lub jednego z dokumentów wymienionych w pkt.1.4, stwierdzającego niepełnosprawność z powodu narządu wzroku lub oznaczonego symbolem 04-O lub w przypadku obywateli UE i członków rodziny obywateli UE, na podstawie dokumentów potwierdzających wyżej wymieniony status, wydanych w państwach członkowskich wraz z dokumentem podróży lub innym ważnym dokumentem (zawierającym zdjęcie) umożliwiającym ustalenie tożsamości i obywatelstwa.

1.6. Opiekunowie osób, o których mowa w pkt. 1.1, 1.2, 1.4 i 1.5 - tylko w przypadku gdy towarzyszą tym osobom w podróży - na podstawie dokumentów poświadczających uprawnienia osób z niepełnosprawnością. Uprawnienie dotyczy tylko 1 osoby będącej opiekunem osoby z niepełnosprawnością.

1.7. Osoby, które ukończyły 70. rok życia, tj. od dnia ukończenia - na podstawie dokumentu umożliwiającego ustalenie tożsamości zawierającego zdjęcie i datę urodzenia.

Przejazdy ulgowe:

1.8. Kombatanci wojenni oraz osoby posiadające równorzędne uprawnienia:
- w przypadku obywateli polskich oraz obywateli innego państwa posiadających taki dokument - na podstawie zaświadczenia o uprawnieniach kombatantów i osób represjonowanych, wydanego przez uprawnioną instytucję, inną niż ZUS
- w przypadku obywateli UE i członków rodziny obywateli UE, na podstawie dokumentów potwierdzających wyżej wymieniony status, wydanych w państwach członkowskich wraz z dokumentem podróży lub innym ważnym dokumentem (zawierającym zdjęcie) umożliwiającym ustalenie tożsamości i obywatelstwa.

1.9. Emeryci nie pozostający w stosunku pracy, w przypadku obywateli polskich oraz obywateli innego państwa posiadających takie dokumenty - na podstawie dokumentu umożliwiającego ustalenie tożsamości zawierającego zdjęcie oraz jednego z następujących dokumentów:

- ostatniego wydanego odcinka emerytury lub wyciągu z banku potwierdzającego wypłacone świadczenie, przy czym nie jest wymagane, aby kwota świadczenia była czytelna,
- ważnej legitymacji emeryta/rencisty, wojskowego/policyjnego wydanej przez uprawniony organ emerytalno-rentowy (dokument umożliwiający ustalenie tożsamości zawierający zdjęcie jest wymagany jedynie w przypadku legitymacji bez zdjęcia osoby uprawnionej),
- legitymacji emeryta/rencisty wydanej przez ZUS (wzór określony w Rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej z dnia 12. 08. 2004 r.).

W przypadku obywateli UE i członków rodziny obywateli UE, na podstawie dokumentów potwierdzających wyżej wymieniony status, wydanych w państwach członkowskich wraz z dokumentem podróży lub innym ważnym dokumentem (zawierającym zdjęcie) umożliwiający ustalenie tożsamości i obywatelstwa.

2.0. Renciści (z wyłączeniem rent rodzinnych) pobierający rentę inwalidzką (w tym socjalną), nie pozostający w stosunku pracy, na podstawie dokumentu umożliwiającego ustalenie tożsamości zawierającego zdjęcie oraz jednego z następujących dokumentów, w przypadku obywateli polskich oraz obywateli innego państwa posiadających taki dokument:

- ostatniego wydanego odcinka renty lub wyciągu z banku potwierdzającego wypłacone świadczenie, przy czym nie jest wymagane, aby kwota świadczenia była czytelna,
- ważnej legitymacji emeryta/rencisty, wojskowego/policyjnego z wpisem o częściowej bądź całkowitej niezdolności do pracy wydanej przez uprawniony organ emerytalno-rentowy (dokument umożliwiający ustalenie tożsamości zawierający zdjęcie jest wymagany jedynie w przypadku legitymacji bez zdjęcia osoby uprawnionej),
- ważnej legitymacji emeryta/rencisty wydanej przez ZUS (zgodnie ze wzorem określonym w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego) z wpisem o częściowej bądź całkowitej niezdolności do pracy.

Ulga przysługuje również wdowcom/wdowom, pobierającym rentę rodzinną w przypadku gdy wdowiec/wdowa ukończył/a 50. rok życia lub ma orzeczoną i wpisaną do ww. dokumentów całkowitą bądź częściową niezdolność do pracy.
W przypadku obywateli UE i członków rodziny obywateli UE, na podstawie dokumentów potwierdzających wyżej wymieniony status, wydanych w państwach członkowskich wraz z dokumentem podróży lub innym ważnym dokumentem (zawierającym zdjęcie) umożliwiającym ustalenie tożsamości i obywatelstwa.

2. PKP i PKS:

a) 78 proc. ulgi na PKP (pociąg osobowy, pospieszny, ekspres, IC, EC) i PKS (przyspieszony i pospieszny) - dzieci i młodzież z niepełnosprawnością (do ukończenia 24 roku życia lub studenci z niepełnosprawnością do ukończenia 26 roku życia ) i 78 proc. ulgi dla ich opiekuna w drodze do szkoły, przedszkola, ośrodka zdrowia, na turnus rehabilitacyjny i z powrotem.

Dokumentami poświadczającymi uprawnienia dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością do korzystania z ulgi w środkach transportu są:

2.1. Dla dzieci i młodzieży uczęszczających do przedszkola, szkoły, szkoły wyższej albo ośrodka lub placówki o charakterze oświatowym:
- legitymacja przedszkolna dla dziecka z niepełnosprawnością,
- legitymacja szkolna dla uczniów z niepełnosprawnością,
- legitymacja szkolna lub studencka wraz z jednym z dokumentów wymienionych w punkcie 2.2.

2.2. Dla dzieci i młodzieży nieuczęszczających do przedszkola, szkoły, szkoły wyższej albo ośrodka lub placówki o charakterze oświatowym:
- legitymacja osoby z niepełnosprawnością, która nie ukończyła 16. roku życia, wystawiona przez powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności,
- legitymacja osoby z niepełnosprawnością wystawiona przez powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności,

2.3. Przy przejazdach do i z jednostek udzielających świadczeń zdrowotnych albo pomocy społecznej bądź organizujących turnusy rehabilitacyjne, wraz z jednym z dokumentów, o których mowa w pkt. 2.1. i 2.2. wymagane jest zaświadczenie (zawiadomienie, skierowanie) określające odpowiednio:
- termin i miejsce badania, leczenia, konsultacji, zajęć rehabilitacyjnych, zajęć terapeutycznych albo pobytu w ośrodku wsparcia, domu pomocy społecznej lub na turnusie rehabilitacyjnym,
- potwierdzenie stawienia się na badania, konsultacje, zajęcia rehabilitacyjne, zajęcia terapeutyczne.

2.4. Dokumentami poświadczającymi uprawnienie jednego z rodziców lub opiekuna dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością do korzystania z ulgi 78 proc. są:
- dokumenty dziecka określone w pkt. 2.1. i 2.2. - jeśli przejazd jest odbywany z dzieckiem,
- zaświadczenie wydane przez przedszkole, szkołę, szkoły wyższe lub placówkę oświatową lub opiekuńczo-wychowawczą (wzór zaświadczenia w rozporządzeniu) lub zaświadczenie wydane przez placówkę zdrowotną, udzielającą pomocy społecznej, organizującą turnusy rehabilitacyjne - jeżeli przejazd jest odbywany po dziecko lub po jego odwiezieniu.

b) osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności lub osoby z I grupą inwalidzką, całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji, niewidomi nie uznani za osoby z I-wszą grupą inwalidzką: 49 proc. ulgi (PKP osobowy i PKS zwykły) i 37 proc. (PKP innym niż osobowy i PKS przyspieszony i pospieszny) i 95 proc. opiekun tych osób.

2.5. Dokumentami poświadczającymi uprawnienia osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji do korzystania z ulg (49 proc. i 37 proc.) są:
- wypis z treści orzeczenia KiZ o zaliczeniu do I grupy inwalidów, - wypis z treści orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej lub komisji lekarskiej MSWiA o zaliczeniu do I grupy inwalidów,
- wypis z treści orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, stwierdzający całkowitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji,
- zaświadczenie ZUS stwierdzające zaliczenie wyrokiem sądu do I grupy inwalidów bądź uznanie niezdolności do samodzielnej egzystencji,
- wypis z treści orzeczenia lekarza rzeczoznawcy KRUS stwierdzający niezdolność do samodzielnej egzystencji,
- wypis z treści komisji lekarskiej KRUS stwierdzający niezdolność do samodzielnej egzystencji,
- zaświadczenie KRUS stwierdzające zaliczenie wyrokiem sądu do I grupy inwalidów bądź uznanie niezdolności do samodzielnej egzystencji,
- legitymacja emeryta-rencisty wojskowego z wpisem o zaliczeniu do I grupy inwalidów,
- legitymacja emeryta-rencisty policyjnego z wpisem o zaliczeniu do I grupy inwalidów,
- legitymacja osoby z niepełnosprawnością stwierdzająca znaczny stopień niepełnosprawności wydana przez powiatowy zespół d/s orzekania do niepełnosprawności.
Dokumenty wymienione wyżej okazuje się wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem potwierdzającym tożsamość.

Dokumentami poświadczającymi uprawnienia osób niewidomych niebędących osobami niezdolnymi do samodzielnej egzystencji są dokumenty wymienione w pkt. 2.5. z tym, że muszą one stwierdzać niezdolność do pracy, inwalidztwo albo niepełnosprawność z powodu narządu wzroku.

2.6. Dokumentami potwierdzającymi uprawnienie do korzystania z ulgi 95 proc. - przy przejazdach dla:
- opiekuna lub przewodnika towarzyszącego w podróży osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji: - jeden z dokumentów z pkt. 2.5.
- przewodnika lub opiekuna towarzyszącego osobie niewidomej lub dla psa przewodnika: - jeden z dokumentów z pkt. 2.5. (dodatkowo potwierdzające niepełnosprawność narządu wzroku)

c) emeryci i renciści (dwa przejazdy w roku) z ulgą 37 proc. na PKP (pociąg osobowy, pospieszny, ekspres, IC, EC) zaświadczenia wydane przez związki emerytów i rencistów (jest ich wiele, często w zależności od wykonywanego zawodu) wraz z dowodem osobistym.