Rozgrzewka przed pracą

Ponad 30 osób skorzystało z programu staży zawodowych „Wsparcie osób niepełnosprawnych ruchowo na rynku pracy”, które Centra Integracja zorganizowały w tym roku. Dla części z nich staż okazał się przepustką do pracy.

Agnieszka Gryczka kończy trzeci miesiąc stażu w wydawnictwie Wiedza i Praktyka. Na wózku porusza się 2,5 roku. Pracowała jako prawnik w sądzie rejonowym. – Ten zawód wymagał ode mnie sporej mobilności, więc wiedziałam, że po chorobie nie będę mogła już do niego wrócić – opowiada.

Po kilkunastu miesiącach w domu zaczęło jej brakować aktywności zawodowej i kontaktów z ludźmi. Zgłosiła się do Centrum Integracja w Warszawie. Jak przyznaje, więcej w tym działaniu było ciekawości niż nadziei. Tymczasem już po tygodniu od rejestracji dostała ofertę – pierwszą, jedyną i ostatnią.

Chcieć to móc
– Nasza współpraca układa się rewelacyjnie – Beata Chanowska-Dymlang z wydawnictwa Wiedza i Praktyka nie szczędzi słów pochwały. – Na pewno będziemy chcieli, żeby Agnieszka pracowała u nas na stałe.

Zarząd wydawnictwa Wiedza i Praktyka nie myślał wcześniej o zatrudnieniu osoby z niepełnosprawnością ruchową. Powód: niedostosowany budynek. Tymczasem charater pracy Agnieszki Gryczki pozwala na wykonywanie pracy w domu. Zajmuje się ona redakcją tekstów prawniczych. Z pracodawcą porozumiewa się telefonicznie i mejlowo. To najlepsze dla obu stron.

Michał Wilewski pracuje w sklepie firmowym Cartidge World na warszawskim Żoliborzu. Zajmuje się wymianą tonerów i kartridży i obsługuje klientów. Jego pracodawca, Jacek Gnich, Prezes Zarządu Cartridge World, zaproponował odbycie stażu w sklepie, który najłatwiej można było dostosować do potrzeb osoby poruszającej się na wózku.

– Trochę przesunęliśmy meble, obniżyliśmy kilka blatów i gotowe – tłumaczy prezes. – Mamy szczęście, że przy wejściu do tego sklepu nie ma stopni ani wysokich progów.

Udało się także przekonać dzielnicowy urząd, aby w pobliżu sklepu powstało miejsce parkingowe dla osób z niepełnosprawnościami. Koszty dostosowania okazały się niewielkie. Michał Wilewski ma pracę, którą lubi, a Jacek Gnich – oddanego pracownika.

Specjalistom łatwiej
Stażyści byli poszukiwani głównie do prac biurowych. Pojawiały się także staże kierunkowe na przykład w branży prawniczej czy informatycznej. – O staże kierunkowe dużo łatwiej – tłumaczy Igor Lutomirski, doradca ds. zatrudnienia osób z niepełnosprawnością z warszawskiego Centrum Integracja, pracujący w ramach projektu "Wsparcie
osób niepełnosprawnych ruchowo na rynku pracy". – Trudniej za to znaleźć stażystów. Nie ma wielu osób z niepełnosprawnościami wykształconych kierunkowo.

Stażystów przyjęły do siebie przede wszystkim firmy prywatne, ale sporo było instytucji, m.in. ZUS w oddziałach w całej Polsce, jeden urząd miejski i regionalny
oddział NFZ. Jedna z beneficjentek podjęła staż w Muzeum Narodowym w Krakowie. Pojawiały się też propozycje z nietypowych miejsc: Wojciech Mulik odbywa staż w studiu nagrań w Regionalnym Centrum Animacji Kultury w Zielonej Górze.

– Uczę się wielu ciekawych rzeczy, najbardziej interesują mnie techniki mikrofonowe, czyli jak nagrywać poszczególne instrumenty, a jak wokal – opowiada.

Dodatkowo pracodawca zaproponował mu udział w wykładach i ćwiczeniach na Uniwersytecie Zielolonogórskim, pogłębiających wiedzę z dziedziny jazzu. Wojciech nie ma wykształcenia muzycznego, ale od dziecka interesuje się muzyką. Razem z przyjaciółmi od pięciu lat prowadzi grupę miksującą muzykę Dark City Kru. Po stażu chce rozpocząć naukę w Studium Realizacji Dźwięku we Wrocławiu. Myśli też o założeniu firmy nagłośnieniowej.

Kilka miejsc dla stażystów zaproponowały organizacje pozarządowe. Łukasz Sporyszkiewicz, socjolog, rozpoczął współpracę z Towarzystwem Walki z Kalectwem. Jego bogate doświadczenie w pracach na rzecz organizacji pozarządowych, umiejętności trenerskie i szkoleniowe zaowocowały udaną współpracą.

– Łukasz nie tylko szybko zaklimatyzował się na nowym miejscu pracy, ale niemal od początku stażu wziął udział w kształtowaniu strategii stowarzyszenia – opowiada Dominika Marszałek-Rojek z krakowskiego Centrum Integracja.

Nie wszędzie współpraca zakończyła się pomyślnie. Nie wszystkie firmy i instytucje znalazły środki, aby zaoferować stażystom stałe miejsca pracy. Ponadto osoby, które nie odnalazły się na stażu w danej branży, po jego zakończeniu, już z doświadczeniem i dokumentem, znalazły zatrudnienie w innym miejscu.

Pracodawca z wyobraźnią
Pracownicy Centrów Integracja poszukiwali firm, w których mogłyby odbyć się staże, ale kilka instytucji zabiegało o pracownika z niepełnosprawnością.

– Są firmy, w których po prostu zatrudniają ludzi i nie patrzą na to, czy są oni pełnosprawni, czy mają niepełnosprawność, byle dobrze wykonywali swoją pracę – tłumaczy Igor Lutomirski. Beata Chanowska-Dymlang opowiada, że na stanowisku, które obecnie zajmuje Agnieszka Gryczka, pracowało wcześniej wiele osób. Podobnie jak Agnieszka
swoją pracę wykonywali zdalnie, z domu.

– Bardzo często zawodzili, byli niedokładni, nie dotrzymywali terminów. Miałam już dosyć ich nieodpowiedzialności. Nie pamięta, gdzie i kiedy zobaczyła reklamę Centrum Integracja, zachęcającą do zatrudnienia osób z niepełnosprawnością. Postanowiła spróbować. Po dwóch miesiącach współpracy z Agnieszką mówi: – Przerosło moje oczekiwania to, jakiego dobrego i odpowiedzialnego pracownika dostałam.

Agnieszka też chwali pracodawcę: – Trafiłam w bardzo życzliwe i przyjazne środowisko. Moi szefowie szanują potrzeby i ograniczenia osoby z niepełnosprawnością. Zdarzają się stażyści, którzy sami nawiązują kontakty z firmami. Sylwia Blus była zainteresowana branżą szkoleniową. Zgłosiła się do krakowskiej firmy Prorozvoyovo, która skorzystała z możliwości przyjęcia stażystki. Teraz Sylwia jest etatowym pracownikiem. Ukończyła filologię, ma sporą wiedzę z zakresu PR. W pracy zajmuje się obsługą projektów, co pozwala
na wykorzystanie jej umiejętności. Firma Prorozvoyovo daje jej szansę na rozwój zawodowy i podniesienie kwalifikacji.

Racjonalne podejście
Staż ma szereg zalet. Pracodawca może się przekonać, czy osoba ma te cechy, których wymaga się na danym stanowisku. Pracownik może poznać zawód i przekonać się, czy to jest to, co chce robić. Agnieszka Gryczka ukończyła studia prawnicze i ma uprawnienia radcowskie. Choć redagowanie tekstów prawniczych to dla niej nowość, wiedza i doświadczenie w branży prawniczej pomagają.

– Praca w redakcji bardzo mi się spodobała – opowiada. – Chcę rozwijać się w tym kierunku, zapisałam się nawet na studia podyplomowe z edytorstwa.

Jacek Gnich do kwestii zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami podchodzi racjonalnie: – Jeżeli człowiek mimo niepełnosprawności radzi sobie na danym stanowisku, lubi swoją pracę i chcę ją wykonywać, to świetnie, można z nim pracować – mówi. I zaznacza, że firma musi patrzeć na wynik finansowy, więc nigdy nie zatrudni osoby, która będzie miała
wyłącznie roszczenia. – Ważne jest też, by pracodawca nie myślał, że skoro człowiek z niepełnosprawnością jest mocno zmotywowany wewnętrznie, to może dostawać mniej za wykonywaną pracę. Dlatego Michał, po odbyciu stażu, został przez nas zatrudniony na takich warunkach, jak inni pracownicy na tym stanowisku.

Warto pamiętać, że tak staż, jak i praca, to umowa, która nakłada na każdą ze stron konkretne zobowiązania.

Gdzie na staż?
Staż jest etapem przejściowym przy wchodzeniu na rynek pracy lub w nowy zawód. Zgodnie z Kodeksem pracy, jest formą nabywania praktycznych umiejętności zawodowych
bez nawiązywania z pr acodawcą stosunku pracy. Staż o dbywa się w miejscu pracy i trwa od 3 do 12 miesięcy. W praktyce, dla wielu pracodawców jest formą okresu próbnego, po którymdecydują, czy chcą stażystę zatrudnić na podstawie umowy o pracę. Ogłoszeń o stażach zawodowych można szukać w urzędach pracy, agencjach pośrednictwa pracy, na branżowych stronach internetowych i w prasie. Centra Integracja – w Warszawie, Gdyni, Krakowie, Zielonej Górze i Katowicach – zorganizowały po kilka staży dla swoich beneficjentów. W woj. mazowieckim było ich aż 12, zorganizowanych w ramach programu „Wsparcie o sób n iepełnosprawnych ruchowo na rynku pracy” i skierowanych do osób z orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności ruchowej. Staże były płatne. Zostały sfinansowane ze środków UE w ramach EFS (85 proc.) oraz ze środków PFRON (15 proc.). Pracodawcy opłacili koszty szkolenia BHP. Każdy staż trwał maksymalnie 3 miesiące. Stażysta dostał o piekuna stażu u pracodawcy i w razie potrzeby - asystenta, oraz miał możliwość korzystania z bezpłatnego transportu specjalistycznego. Część pracodawców, po stażu, zaproponowała stażystom stałe zatrudnienie.

Artykuł powstał w ramach projektu "Kampania informacyjna – Sprawni w pracy", współfinansowego ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy.