Wsiąść do pociągu. Czy dostępnego?

Schody na dworcach, trudno dostępne wejścia do wagonów, obcesowa obsługa. Od dawna słychać niepochlebne opinie o dostępności kolei dla osób z niepełnosprawnością. Trudno jednak nie zauważać, że wiele zmienia się na lepsze. Zebraliśmy informacje u największych przewoźników, aby dowiedzieć się, czy temat dostępności nabiera prędkości czy utknął na bocznicy.

Pociągi nadrabiają

Z ogromnym trudem nadrabiane są w Polsce zaległości z czasów, gdy dostępność transportu dla osób z niepełnosprawnością nikogo nie obchodziła. Średni wiek wagonów pasażerskich to grubo ponad 20 lat. Obok nowoczesnych składów na torach widać więc także pociągi, które lata świetności dawno mają za sobą. Analiza Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) z 2016 r. wskazuje, że przed przewoźnikami nie stawia się zbyt ambitnych celów w zakresie dostępności. W planach transportowych jednego z województw pełną dostępność przewozów zaplanowano na... 2030 rok.

Sytuacja jednak się poprawia. Stare składy zostają wycofywane z eksploatacji, a nowe – mają już zupełnie inny poziom dostępności. Warto jednak pamiętać, że nawet pociąg z windą nie zapewni komfortowej podróży. Wiele zależy od personelu. Ten coraz częściej szkoli się z zakresu obsługi osób z niepełnosprawnością. Dla przykładu, w 2017 r. Fundacja Integracja przeprowadziła cykl szkoleń dla pracowników PKP Intercity i przygotowała dla tej spółki (a także dla UTK) poradnik Savoir-vivre wobec osób z niepełnosprawnością.

Schody przed dworcami

Dworce kolejowe, często mające status zabytków, nie cieszą się dobrą opinią. Bywa też, że przy prowadzonych w nich inwestycjach nie bierze się pod uwagę potrzeb osób z niepełnosprawnością. Przykładem może być wyremontowany parę lat temu za 13 mln zł dworzec w Legnicy. Na stacji nie wprowadzono dostosowań dla osób z niepełnosprawnością. Dopiero teraz mają się pojawić windy. Miejmy nadzieję, takich sytuacji będzie coraz mniej.

W 2016 r. UTK przygotował ekspertyzę w zakresie dostępności dworców, w której podpowiada, jak projektować przestrzeń, by dworce i perony były dostępne dla wszystkich. Przy Prezesie UTK działa Rada Ekspertów ds. osób o ograniczonej możliwości poruszania się, w skład której wchodzą osoby z niepełnosprawnością, reprezentujące je organizacje, a także eksperci z zakresu projektowania uniwersalnego oraz dostępności obiektów użyteczności publicznej.

Strony do kontroli, proszę...

Zanim wsiądzie się do pociągu, warto najpierw w internecie sprawdzić połączenia, a do tego kupić bilet. Niestety, dla wielu osób z niepełnosprawnością nie jest to łatwe. O dostępności serwisów internetowych polskich przewoźników kolejowych najwięcej mówi ranking przygotowany przez Fundację Widzialni na zlecenie UTK.

Ponad 70 proc. stron objętych badaniem otrzymało ocenę niedostateczną. Tylko dwa serwisy: warszawskiej SKM i Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej otrzymały ocenę bardzo dobrą, a trzy (WKD, Koleje Wielkopolskie i Rozkład PKP) – dostateczną. Jednak i w tej informacji można znaleźć pozytywy. Dzięki cykliczności badania wiadomo, że jeszcze kilka lat temu żadna z przebadanych stron nie była dostępna.

QR, czyli zagadka

W nowych legitymacjach, których wzory wprowadzono 1 września 2017 r., nie widać informacji o rodzaju i stopniu niepełnosprawności – są one „ukryte” w kodzie QR. Czy konduktorzy będą mieli możliwość odczytania tych kodów, by potwierdzić ulgę na przejazd? Trzech spośród zapytanych przez nas o to przewoźników (Przewozy Regionalne, PKP Intercity i Koleje Śląskie) zapewniło, że są na to przygotowani, pracownicy są przeszkoleni, a obsługiwane przez nich urządzenia mają możliwość odczytywania kodu QR. Co z resztą? Cóż... na pewno nie mogą powiedzieć, że nie wiedzieli o nowych dokumentach.

Cztery pytania do przewoźników

1. Jaki procent taboru jest dostosowany do potrzeb pasażerów z niepełnosprawnością?

• POLREGIO (Przewozy Regionalne): ok. 40%
• Koleje Mazowieckie: blisko 85%, jedynie 48 sztuk najstarszych pojazdów jest przystosowanych wyłącznie w zakresie systemu informacji pasażerskiej.
• PKP SKM Trójmiasto: 100%
• PKP Intercity: blisko 50%, planowane jest uzyskanie 40 wielofunkcyjnych wagonów do 2020 r.
• SKM w Warszawie: 100%
• Koleje Śląskie: 2/3 spośród ok. 60 pojazdów jest dostosowanych. Najstarsze są zastępowane przez nowe i dostępne.
• Warszawska Kolej Dojazdowa: 100%
• Koleje Wielkopolskie: 17 autobusów szynowych i 25 elektrycznych zespołów trakcyjnych jest dostosowanych. Pojazdy te obsługują uruchamiane przez KW pociągi. Jedynie pociągi prowadzone trakcją parową, które kursują w wybranych godzinach na odcinku Poznań – Wolsztyn, nie są dostosowane do obsługi osób z niepełnosprawnością (nie mają wind/podnośników).
• Koleje Dolnośląskie: pojazdy są dobrze przystosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnością.
• Koleje Małopolskie: wszystkie pojazdy, natomiast testowane pojazdy serii 14WE wyposażone są tylko w przenośne pomosty.
• Łódzka Kolej Aglomeracyjna: wyłącznie nowoczesny i w pełni dostosowany tabor.
• Arriva RP: ok. 80% to pojazdy niskopodłogowe. Dokładane są starania umożliwiające podróż pasażerom z innymi niepełnosprawnościami niż ruchowa.

2. Jak wyglądają procedury obsługi pasażerów z niepełnosprawnością?

Wszyscy przewoźnicy na temat zakupu biletu w pociągu informują, że osoba z niepełnosprawnością lub o ograniczonej zdolności ruchowej nie musi zgłaszać faktu przejazdu bez ważnego biletu kierownikowi pociągu. W przypadku odprawy lub ujawnienia u niej braku biletu – nie wolno pobierać opłaty za wydanie/skasowanie biletu.

Poniżej informacje o zgłaszaniu wsparcia planowanej podróży w celu zapewnienia nieodpłatnej pomocy osobom z niepełnosprawnością i osobom o ograniczonej sprawności ruchowej podczas wsiadania i wysiadania do/z pociągu oraz w pociągu, według przewoźników:

POLREGIO

Powiadomienie o potrzebie udzielenia pomocy zgłasza się min. 48 godzin przed planowaną godziną odjazdu pociągu z danej stacji. Zgłoszenie następuje:

• w Centrali spółki (infolinia i pomoc przy organizacji przewozu): pon.–pt. (oprócz świąt) w godz. 8:30–15:00 pod nr. tel.: 800 022 222 i 22 47 32 354;
• w Oddziałach spółki (pomoc przy organizacji przewozu) – każdego dnia przez całą dobę – adresy mailowe i nr. tel. znajdują się na stronie internetowej POLREGIO.

Podróżny powinien stawić się w umówionym miejscu nie wcześniej niż 60 min przed godziną odjazdu pociągu. Jeżeli przejazd osoby z niepełnosprawnością lub osoby o ograniczonej sprawności ruchowej będzie realizowany więcej niż jednym pociągiem, wystarczy jedno powiadomienie pod warunkiem przekazania wystarczającej informacji na temat terminu kolejnych przejazdów. Więcej na stronie internetowej.

Jeśli zgłoszenie wpłynie w krótszym czasie – przewoźnik mimo to stara się zorganizować pomoc.

Koleje Mazowieckie

Pasażer z ograniczoną sprawnością ruchową powinien zgłosić chęć podróży KM pod nr. tel.: 22 364 44 44 (całodobowy) przynajmniej 48 godz. przed odjazdem, przyjazdem pociągu lub koniecznością przesiadki. Więcej na stronie przewoźnika.

PKP SKM Trójmiasto

Zgłoszenie przejazdu wymagane jest 48 godz. przed podróżą i przyjmowane pod nr. tel.: 58 721 12 11 i przez formularz na stronie przewoźnika. Jeśli zgłoszenie wpłynie w krótszym czasie – przewoźnik stara się zorganizować pomoc.

PKP Intercity

Należy poinformować przewoźnika o planowanej podróży przynajmniej z 48-godzinnym wyprzedzeniem na cztery sposoby:

• za pośrednictwem formularza zgłoszeniowego;
• w godzinach pracy Centrum Obsługi Klienta (znajdują się na największych dworcach w kraju);
• telefonicznie przez konsultantów Infolinii PKP Intercity, nr tel.: 703 200 200 (opłata 1,29 zł brutto/1 min);
• telefonicznie (dla połączeń z zagranicznych sieci telekomunikacyjnych) – 48 22 391 97 57.

Więcej informacji można znaleźć w nowej zakładce na stronie przewoźnika.

SKM w Warszawie

Osoby z niepełnosprawnością lub o ograniczonej sprawności ruchowej, potrzebujące wsparcia, proszone są o kontakt z przewoźnikiem, z co najmniej 24-godzinnym wyprzedzeniem:

• od poniedziałku do piątku, w godz. 8:00–15:00, pod nr. tel.: 22 699 71 95;
• całodobowo zgłoszenia są przyjmowane przez formularz na stronie internetowej.

Koleje Śląskie

Pasażerowie z niepełnosprawnością potrzebujący wsparcia powinni dokonać zgłoszenia e-mailem: pasazer@kolejeslaskie.com lub telefonicznie: 727 030 303 na 48 godz. przed planowaną podróżą. Jeśli pasażer nie zdąży się zgłosić, obsługa KŚ stara się w miarę możliwości pomóc.

Więcej informacji o wsparciu na dworcach, przy których zatrzymują się Koleje Śląskie, na stronie przewoźnika.

Warszawska Kolej Dojazdowa

Zgłoszenia o potrzebnym wsparciu ze strony przewoźnika należy dokonać przynajmniej 24 godziny przed planowaną godziną odjazdu pociągu z danej stacji/przystanku pod nr. tel.:

• 22 755 70 82 – dyspozytor (nr tel. czynny całodobowo)
• 22 755 47 60 – Wydział Marketingu i Sprzedaży Usług (czynny w godz. 7–15)
• 22 755 55 64 – Sekretariat (czynny w godz. 7–15).

Po umówieniu się zgłaszający powinien przybyć na miejsce o wskazanej godzinie nie wcześniej niż 60 min i nie później niż 30 min przed godziną odjazdu pociągu. Jeśli nie dokonano powiadomienia lub w razie braku możliwości wyznaczenia osoby do pomocy, podejmowane są wszelkie możliwe działania, by osoby te mogły odbyć podróż. Więcej informacji na stronie internetowej WKD.

Koleje Wielkopolskie

Powiadomienie powinno być zgłoszone z przynajmniej 48-godzinnym wyprzedzeniem. Jeżeli powiadomienia nie dokonano, pracownicy KW dołożą wszelkich starań w zapewnieniu pomocy, aby osoba z niepełnosprawnością mogła odbyć podróż.

Zgłoszenie można złożyć:

• dyspozytura@koleje-wielkopolskie.com.pl
• poprzez formularz na stronie internetowej przewoźnika,
• osobiście w siedzibie spółki
• pod nr. tel.: 61 279 27 78 – w godz. 7:00– 22:00.

Osoba z niepełnosprawnością ma obowiązek zgłosić się na stacji min. 30 min i maks. 60 min przed odjazdem.

Koleje Dolnośląskie

Osoba z niepełnosprawnością powinna poinformować o potrzebie pomocy podczas wsiadania oraz wysiadania do/z pociągu 48 godz. przed planowaną podróżą.

Zgłoszenia można dokonać:

• pod nr. tel.: 76 753 51 22 (pracownik KD wypełnia formularz zgłoszenia i przesyła e-mailem do biura na adres: robert.ryszko@kolejedolnoslaskie.eu, marta.skolimowska@kolejedolnoslaskie.eu oraz dyspozytura@kolejedolnoslaskie.eu;
• za pośrednictwem formularza kontaktowego na stronie przewoźnika
• osobiście w Biurze Obsługi Klienta na dworcu głównym we Wrocławiu oraz na dworcu w Legnicy.

Jeżeli przejazd osoby z niepełnosprawnością jest łączony (z przesiadką na Koleje Dolnośląskie), można to zgłosić na formularzu PKP Intecity, a informacja zostaje przekazana bezpośrednio z biura pomocy PKP Intercity. Spółka przyjmuje zgłoszenia pod adresem e-mail: pomocprm@pkp.pl lub nr. tel. 22 474 13 13. Pomoc na dworcach jest świadczona przez pracowników ochrony i obejmuje obszar całego dworca, tj. budynek, przejścia podziemne, naziemne i perony.

Koleje Małopolskie

Informację o pomocy należy zgłosić co najmniej 48 godzin przed rozpoczęciem podróży. Jeżeli powiadomienia nie dokonano, pracownicy Kolei Małopolskich dołożą wszelkich starań na rzecz zapewnienia pomocy w taki sposób, aby osoba z niepełnosprawnością mogła odbyć podróż.

Zgłoszenia przejazdu osób z niepełnosprawnością przyjmowane są całodobowo pod nr. tel.: 790 374 036 lub e-mailem: dyspozytor@malopolskiekoleje.com.pl. Osoba niepełnosprawna ma obowiązek zgłosić się na stacji min. 30 min. i maks. 60 min przed odjazdem pociągu.

Więcej na stronie przewoźnika.

Łódzka Kolej Aglomeracyjna

Zgłoszenie potrzeby uzyskania dodatkowej asysty powinno nastąpić min. 24 godz. przed odjazdem na:

• nr infolinii: 42 205 55 15
• za pośrednictwem interaktywnego formularza dostępnego na stronie przewoźnika.

Łódzka Kolej Aglomeracyjna nie udziela pomocy w dotarciu na peron stacji lub przystanku. Pomoc w tym zakresie jest udzielana przez pracowników PKP S.A. lub PKP PLK S.A., przy powiadomieniu min. 48 godzin przed podróżą. Więcej na stronie.

Arriva RP

Pomoc przy organizowaniu przejazdów osób z niepełnosprawnością i o ograniczonej sprawności ruchowej oraz przemieszczaniu się w obrębie stacji/przystanku należy zgłaszać najpóźniej 48 godz. przed planowanym odjazdem pociągu przez:

• infolinię (pon.–pt. oprócz świąt w godz. 8:00–16:00):
  • 56 663 79 22 – wszyscy operatorzy telefoniczni;
  • 801 081 515 – infolinia dla numerów stacjonarnych;
  • 22 481 39 48 – infolinia dla numerów komórkowych,
• e-mail: info.kolej@arriva.pl lub sekretariat.rp @arriva.pl. Formularz zgłoszenia należy pobrać na stronie przewoźnika.

Pasażer jest zobowiązany stawić się na stacji przynajmniej 30 min przed planowanym odjazdem pociągu.

3. Czy obsługa pociągów jest przeszkolona w zakresIE Pomocy pasażerom z niepełnosprawnością?

• POLREGIO: Instruktorzy handlowi w trakcie pouczeń okresowych omawiają zagadnienia z zakresu obsługi osób z niepełnosprawnością i omawiają obowiązki drużyny konduktorskiej.
• Koleje Mazowieckie: Pracownicy są przeszkoleni.
• PKP SKM Trójmiasto: Obsługa jest przeszkolona.
• PKP Intercity: Pracownicy cyklicznie przechodzą szkolenia z obsługi pasażerów, w tym osób z niepełnosprawnością, we współpracy z Integracją.
• SKM w Warszawie: Obsługa pociągów uczestniczy w cyklicznych szkoleniach z zakresu obsługi pasażerów z niepełnosprawnością. Ostatnio szkolenie przeprowadzali przedstawiciele Fundacji Aktywnej Rehabilitacji.
• Koleje Śląskie: Personel pokładowy – kierownicy pociągów i konduktorzy – przechodzą szkolenia.
• Warszawska Kolej Dojazdowa: Pracownicy odbyli szkolenia.
• Koleje Wielkopolskie: Drużyny konduktorskie i kasjerzy kas biletowych zostali przeszkoleni.
• Koleje Dolnośląskie: Pracownicy są przeszkoleni.
• Koleje Małopolskie: Wszyscy pracownicy drużyn pociągowych zostali przeszkoleni z praktycznej obsługi podnośników automatycznych.
• Łódzka Kolej Aglomeracyjna: Każdy pracownik jest przeszkolony w zakresie obsługi podnośników w pociągu. Przygotowanie obsługi jest certyfikowane.
• Arriva RP: Obsługa pociągów jest przeszkolona z obsługi osób z niepełnosprawnością. Szkolenie odbywa się wraz z rozpoczęciem pracy w spółce i jest powtarzane w ramach pouczeń okresowych dla pracowników.

4. Czy są zniżki dla pasażerów z niepełnosprawnością?

POLREGIO: Obowiązuje Taryfa przewozowa (TPR), która zawiera m.in. zasady ustalania opłat za przewóz osób, a także warunki taryfowe przejazdów bezpłatnych i ulgowych.

Koleje Mazowieckie: Zniżki wynikają z ulg ustawowych.KM nie stosują dodatkowych zniżek.

PKP SKM Trójmiasto: Podróżni z niepełnosprawnością mogą korzystać z ulg ustawowych.

PKP Intercity: Osoby z niepełnosprawnością mogą skorzystać z wielu zniżek ustawowych, pod warunkiem posiadania odpowiednich dokumentów.

SKM w Warszawie: W pociągach SKM obowiązuje taryfa przewozowa Zarządu Transportu Miejskiego w Warszawie. Pełen wykaz ulg przysługujących osobom z niepełnosprawnościami jest dostępny na stronie.

Koleje Śląskie: Wysokość ulg i zniżek dla osób z niepełnosprawnością jest uzależniona od ulg ustawowych. Pełną listę ulg i osób uprawnionych do ich otrzymywania można znaleźć na stronie w Taryfie
Przewozowej.

Warszawska Kolej Dojazdowa: Zniżki i ulgi wynikają z ustawy.

Koleje Wielkopolskie: Zgodnie z Taryfą przewozową KW-TP ulgi wskazane są zgodnie z uprawnieniami.

Koleje Dolnośląskie: Wynikają z ulg ustawowych, regulamin Taryfy przewozowej osób, rzeczy i zwierząt KD można przeczytać na stronie KD.

Koleje Małopolskie: Istnieje wachlarz ulg ustawowych w transporcie kolejowym dla pasażerów z niepełnosprawnością. Szczegóły są w Taryfie przewozowej KM.

Łódzka Kolej Aglomeracyjna: Ulgi ustawowe. W związku z wprowadzeniem wzajemnego honorowania biletów Lokalnego Transportu Zbiorowego i Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej w obszarze Łodzi, osoby z niepełnosprawnością mogą poruszać się pociągami ŁKA w granicach Miasta Łodzi, korzystając z ulg i uprawnień do bezpłatnych przejazdów obowiązujących w komunikacji miejskiej.

Arriva RP: Spółka honoruje wszystkie ulgi określone przepisami ustaw.

Skrót – zgłoszenia przejazdów

Arriva RP

tel: 56 663 79 22 – infolinia w dni robocze w godz. 8–16; 801 081 515 – infolinia dla numerów stacjonarnych; 22 481 39 48 – infolinia dla numerów komórkowych
e-mail: info.kolej@arriva.pl lub sekretariat.rp@arriva.pl – informacja i zgłoszenia
strona: www.arriva.pl/index.php

Koleje Dolnośląskie

tel: 76 753 51 22 – informacja i zgłoszenia w godz 8–20; 703 302 503 – całodobowa informacja (opłata za minutę połączenia wynosi 2,08 zł brutto);
e-mail: robert.ryszko@kolejedolnoslaskie.eu, marta.skolimowska@kolejedolnoslaskie.eu, dyspozytura@kolejedolnoslaskie.eu
strona: www.kolejedolnoslaskie.eu

PKP SKM Trójmiasto

tel: 58 721 21 70 – całodobowa informacja; 58 721 12 11 – zgłoszenie przejazdu;
e-mail: brak, zgłoszenie można zrealizować jedynie przez stronę i Formularz kontaktowy
strona: www.skm.pkp.pl

Koleje Śląskie

tel: 727 030 303 – całodobowa infolinia o utrudnieniach w kursowaniu pociągów KŚ; 32 479 55 55 i 727 030 030 – Biuro Obsługi Klienta (pon.–pt. w godz. 7–15);
e-mail: bok@kolejeslaskie.com – zgł. przejazdu grupy, inf. o cenach biletów, ofertach, regulaminie itp.); pasazer@kolejeslaskie.com
strona: www.kolejeslaskie.com

Koleje Mazowieckie

tel: 22 364 44 44 – całodobowa informacja; zgłoszenia przejazdu
e-mail: przepisy.taryfy@mazowieckie.com.pl (dot. Oferty„Wspólny Bilet ZTM - KM - WKD” ); karta@mazowieckie.com.pl (dot.Karty Mazowieckiej);
strona: www.mazowieckie.com.pl

Koleje Małopolskie

tel: 703 20 20 25 – infolinia; 790 374 036 – zgłoszenia;
e-mail: km@malopolskiekoleje.com.pl – ogólny; dyspozytor@malopolskiekoleje.com.pl – zgłoszenia;
strona: www.malopolskiekoleje.pl

Warszawska Kolej Dojazdowa

tel: 22 755 70 82 – całodobowa informacja; 22 755 70 82 – całodobowy dyspozytor;
e-mail ogólny: wkd@wkd.com.pl;
strona: www.wkd.com.pl

Koleje Wielkopolskie

tel: 61 27 92 778 – infolinia w sprawie opóźnienia, odwołania, awarii pociągów; 61 27 92 778 – zgłoszenie przejazdu w godz. 7–22;
e-mail: dyspozytura@koleje-wielkopolskie.com.pl;
strona: www.koleje-wielkopolskie.com.pl

PKP Intercity

tel: 703 200 200 – infolinia i zgłaszanie przejazdu (opłata za minutę połączenia 1,29 zł brutto);
e-mail: zgłoszenie jedynie przez formularz kontaktowy na stronie przewoźnika
strona: www.intercity.pl

POLREGIO (Przewozy Regionalne)

tel: 703 202 020 – całodobowa informacja (opłata 1,29 zł brutto/1min); 800 022 222 i 22 47 32 354 – zgłoszenie przejazdu pon.-pt. (oprócz świąt) w godz. 8:30–15:00
e-mail ogólny: info@p-r.com.pl
strona: www.polregio.pl. Kontakty do Oddziałów POLREGIO znajdują się na: www.polregio.pl/pl/kontakt/centrala

Łódzka Kolej Aglomeracyjna

tel: 42 205 55 15 – infolinia; 42 205 55 15 – zgłoszenie przejazdu
e-mail: bok@lka.lodzkie.pl – elektroniczna infolinia; zgłoszenie przez stronę w formularzu
strona: www.lka.lodzkie.pl
Usługa tłumacza języka migowego jest dostępna w pon.–pt. w godz. 8:15–16:15, zgłoszenie należy zrealizować na stronie przewoźnika.

SKM w Warszawie

tel: 22 19 115 - całodobowa infolinia (koszt zgodny z taryfą operatora osoby dzwoniącej); 22 699 71 95 – zgłoszenie przejazdu przyjmowane pon.–pt. w godz. 8–15,
e-mail: biuro@skm.warszawa.pl; – formularz zgłoszenia przejazdu przez stronę
strona: skm.warszawa.pl